Panangranggas Kadagiti Babbai—Sangalubongan a Parikut
MASELSELEBRARAN ti International Day for the Elimination of Violence Against Women kada Nobiembre 25. Dayta nga aldaw ket pormal a binigbig ti General Assembly ti United Nations idi 1999, a ti panggepna ket tapno ad-adda a mapakaammuan ti publiko maipapan iti pannakalabsing ti kalintegan dagiti babbai. Apay a napateg dayta nga addang?
Iti adu a kultura, maibilang dagiti babbai a nababa wenno segunda klase nga umili. Ti diskriminasion maibusor kadakuada ket nairamuten iti kagimongan. Uray kadagiti makunkuna a narang-ay a pagilian, maysa nga agtultuloy a parikut ti amin a kita ti panangranggas kadagiti babbai. Sigun iti dati a Sekretario-Heneral ti UN a ni Kofi Annan, “ti panangranggas kadagiti babbai ket mapaspasamak iti intero a lubong ken iti amin a kagimongan ken kultura. Ap-apektaranna dagiti babbai aniaman ti pulida, tribuda, sadinoman ti nakayanakanda, dimmakkelanda, wenno dadduma pay a kasasaadda.”
Ni Radhika Coomaraswamy, dati nga Special Rapporteur ti UN Commission on Human Rights maipapan iti panangranggas kadagiti babbai kunana a para iti kaaduan a babbai, ti kinaranggas a mapaspasaranda ket “maibilang a maysa nga isyu a maiparit a pagsasaritaan, banag nga ilimed ken maysa a nakababain a kinapudno iti biag.” Sigun iti estadistika ti maysa nga institusion idiay Holland a mangad-adal no kasano a ti kababalin dagiti biktima ti krimen ti mabalin a nakaigapuan ti pannakabiktimada, 23 a porsiento kadagiti babbai iti maysa a pagilian idiay Abagatan nga America, wenno agarup 1 iti kada 4, ti agsagsagaba iti dadduma a kita ti kinaranggas iti pagtaengan. Umasping iti dayta, pattapattaen ti Council of Europe a 1 iti kada 4 a babbai idiay Europa ti marangranggasan iti pagtaenganda bayat ti panagbiagna. Kuna ti British Home Office nga idiay England ken Wales, iti maysa a nabiit pay a tawen, agpromedio iti dua a babbai iti kada lawas ti pappapatayen dagiti agdama wenno dati a kabkabbalayda. Impadamag ti magasin nga India Today International a “kanayon a mabutbuteng dagiti babbai iti intero nga India, ken ti panangrames ket kasla maysa a pagbutbutngan nga estranghero a mabalin a manggundaway kadakuada iti sadinoman, aniaman nga oras.” Sigun iti Amnesty International, ti kinaranggas kadagiti adulto ken ubbing a babbai ket isu ita ti “kasaknapan a parikut a nainaig iti kalintegan ti tao.”
Dagiti kadi estadistika a nadakamat ditoy iyanninawda ti panangmatmat ti Dios kadagiti babbai? Malawlawagan dayta a saludsod iti sumaganad nga artikulo.