Panangiranud iti Naimbag a Damag Kadagiti Adayo a Lugar

Kas insalaysay ni Helen Jones

Magmagnaak idi iti aduan-tao a tiendaan iti Bangalore, India, idi rugrugi ti dekada 1970. Kellaat nga adda atap a nuang a nangsangdo kaniak ket natuangak. Dandani mabaddekanakon iti nuang idi insalakannak ti maysa a babai. Apay nga addaak ditoy India?

NAYANAK idi 1931 ken dimmakkelak iti napintas a siudad ti Vancouver, Canada. Nasingpet dagiti nagannakko ngem saanda a mannakimisa. Kas maysa nga agtutubo, sireregta a tinabunuak dagiti inyurnos ti simbaan a panagadal iti Biblia iti aldaw ti Domingo ken iti kalgaw.

Idi 1950, idi agtawenak iti 19, nakiasawaak ken Frank Schiller, nga addaan iti uppat nga annak iti immuna nga asawana. Dua a tawen kalpasanna, naaddaankami iti anak a lalaki. Nagbirokkami iti pakaikamenganmi a relihion ngem gapu ta diborsiado ni Frank, awan ti relihion a mayat a mangawat kadakami. Naupay ni Frank isu a dinan kayat a pagsaritaan ti maipapan iti relihion.

Panangammo iti Kinapudno iti Biblia

Idi 1954, siraragsak nga inranud kaniak ni manongko ti naadalna iti Biblia manipud iti katrabahuanna a Saksi ni Jehova. Nupay nagadu ti saludsodko ken ammok no sadino ti paggigimongan dagiti Saksi, saanak a timmabuno gapu ta ammok a naupay ni Frank iti relihion. Idi agangay, dua a Saksi ti simmarungkar kadakami. Kayatko a maammuan no ania ti isursuro ti relihionda maipapan iti diborsio, ket impakitada kaniak ti Nainkasuratan a pakaibatayan ti diborsio sigun iti Biblia. (Mateo 19:3-9) Impanamnamada a masungbatan dagiti saludsodko maipapan iti Biblia no regular nga agadalak iti Biblia.

Makapungtot ni Frank gapu ta dina kayat ti maitimpuyog kadagiti Saksi. Idi 1955, timmabunoak iti Panglaglagip iti ipapatay ni Kristo, ket idi nakaawidak, maragsakanak a nangestoria kenkuana iti naadalko iti Biblia. “Imposible dayta!” imbugkawna. “No mapaneknekam manipud iti Biblia, tabunuak ti maysa kadagiti minamaag a gimongyo!”

Inyawatko ti Biblia kenkuana, ket sidadayaw nga inawatna. Inukagmi dagiti teksto nga inlistak, ngem bassit laeng ti naibagak. Binaybay-ak nga isu a mismo ti mangtarus iti ibagbaga ti Biblia. Saan a nakirikiar ni Frank ket kasla agpampanunot iti dayta a rabii.

Idi agangay, impalagipko kenkuana ti karina a tumabuno iti maysa a gimong. Napilitan a simmungbat, “Tumabunoak laeng maminsan tapno kitaek no ania ti mapaspasamak.” Ti palawag a naibatay iti Biblia ket maipapan iti panagpasakup dagiti asawa a babbai kadagiti asawada. (Efeso 5:22, 23, 33) Nagustuanna ti impormasion. Kalpasanna, timmabuno ni Frank iti Panagadal Ti Pagwanawanan a naibatay iti artikulo a napauluan iti “Mapnekkayo iti Panagtrabaho.” Gapu ta nagaget, magusgustuan ni Frank dayta nga impormasion. Kalpasan dayta a panagadal, saanen a pulos a limmangan ni Frank kadagiti gimong ket di nagbayag, nakaregregtan iti ministerio. Nabautisarankami ken Frank, agraman ni nanangko ken ti kabsatko a lalaki, kas simbolo ti dedikasionmi iti Dios iti dayta met la a tawen. Adu met kadagiti inyadalak ti nagpabautisar.

Tarigagay nga Agaramid iti Ad-adu Pay

Iti kombension distritomi idi 1957 idiay Seattle, Washington, E.U.A., adda palawag maipapan iti panagserbi iti lugar a dakdakkel ti panagkasapulan kadagiti manangiwaragawag iti Pagarian. Inkararagko: ‘Apo Jehova, kayatko ti mapan. Tulongannakami koma a makapagserbi kadagiti lugar nga ad-adda nga agkasapulan kadagiti mangaskasaba.’ Ngem madanagan ni Frank maipapan iti responsabilidadna a mangtaraon ken mangaywan iti pamiliami.​—1 Timoteo 5:8.

Iti simmaganad a tawen, tinabunuan ti pamiliami ti naggiddan a kombension iti Yankee Stadium ken Polo Grounds idiay New York City. Nasurok a 253,000 ti timmabuno iti palawag publiko! Natignay ni Frank iti nakita ken nangngegna. Isu nga idi nakaawidkamin, pinilimi ti Kenya, Africa, nga agbalin a baro a pagtaenganmi, ta maus-usar sadiay ti pagsasao nga Ingles ken mabalin a makasarakkamto met iti nasayaat a pageskuelaan dagiti annakmi.

Idi 1959 inlakomi ti balaymi, inluganmi dagiti alikamenmi, ket nagbiahekami a napan iti Montreal, Canada. Manipud sadiay nagbarkokami a napan idiay London, England. Manipud England, nagbarkokami manen a bimmallasiw iti Baybay Mediteraneo ken iti Nalabaga a Baybay a simrek iti Taaw Indiano. Kamaudiananna, simmangpetkami idiay Mombasa, Kenya, iti makindaya a kosta ti Africa. Iti simmaganad nga aldaw, naglugankami iti tren a napan idiay Nairobi, ti siudad a kabesera ti pagilian.

Dagiti Bendision Idiay Africa

Maiparit idi ti panangasaba dagiti Saksi ni Jehova idiay Kenya, isu a masapul a naannadkami. Agnanaed met idiay Kenya ti sumagmamano nga agassawa a naggapu iti dadduma a pagilian, ket mapalubosan dagiti ganggannaet nga agtalinaed sadiay. Masapul nga agtalinaed a nababbaba ngem sangapulo ti bilang dagiti tumabuno kadagiti gimongmi. Gapuna, adda gundaway ti amin a miembro ti pamiliami a makipaset kadagiti programa ti gimong.

Di nagbayag, kalpasan ti isasangpetmi idiay Kenya, nakasarakkami iti pagnaedanmi ket nakabirok ni Frank iti trabahona. Ti umuna a babai a nakasaritak iti panagbalaybalay inawatna ti panagadal iti Biblia ket idi agangay nagbalin a payunir, kas pannakaawag kadagiti amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova. Adda iyad-adalak a tin-edyer a babai a Sikh a pinanagananmi iti Goody. Nagtalinaed a natibker nupay idaddadanes ti pamiliada ken ti komunidad a Sikh. Idi napapanaw ni Goody Lull iti pagtaenganda, nakipagnaed iti maysa a pamilia a Saksi, indedikarna ti biagna ken Jehova, nagpayunir, ken kalpasanna, nagraduar iti Gilead nga eskuelaan dagiti misionero.

Adda nakasuotan ti pamiliami. Ti inauna nga anakmi a lalaki nagsakit iti rheumatic fever, ken naaksidente ni Frank idi tartarimaanenna ti maysa a kotse. Gapu iti dayta, naikkat iti trabahona. Idi agangay, nakasarak iti pagtrabahuanna nga agarup 1,000 a kilometro ti kaadayona iti Dar es Salaam, a kabesera ti Tanganyika (Tanzania itan). Isu nga inluganmi manen dagiti alikamenmi ket nagbiahekami sadiay. Adda idi bassit a kongregasion iti Dar es Salaam a nangpasangbay kadakami.

Nupay maiparit idi ti trabaho a panangasaba idiay Tanzania, saan a nainget a naipatungpal ti pannakaiparit. Idi 1963, binisitanakami ni Milton Henschel, maysa a pannakabagi ti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Estados Unidos. Iti maysa kadagiti palawagna idiay Karimjee Hall, ti kapintasan nga auditorium iti pagilian, nagtugaw iti abayko ti maysa a lakay nga ipagarupko a napanglaw gapu iti kawesna. Kinablaawak ken intukonko nga agka-songbook ken agkabibliakami. Idi agserran ti programa, inawisko nga umayto manen. Idi nagawiden, dagus nga immasideg kaniak dagiti lumugar a Saksi.

“Ammom kadi no asino daydiay?” inimtuodda. “Isu ti mayor iti Dar es Salaam!” Sakbay ngamin dayta nga asamblea, impangtana nga ipasardengna ti asambleami. Nalawag a planona nga usaren ti aniaman a makitana a madi a kababalinko kas pambar a mangpasardeng iti asamblea. Ngem naallukoy iti kinamanangngaasi ken panangasikaso a naipakita kenkuana ta impalubosna nga agtultuloy ti asamblea nga awan ti nakasinga. Adda timmabuno a 274, ken 16 ti nabautisaran!

Idi addakami idiay Tanzania, nagun-odan ti pagilian ti independensiana. Gapuna, naipangpangruna a naikkan iti trabaho dagiti umili ngem kadagiti ganggannaet. Masapul a pumanaw iti pagilian ti kaaduan a ganggannaet. Ngem gapu iti regget ni Frank nga agbirok iti panggedan, nakasapul iti trabaho kas nasigo a mekaniko iti makina a diesel. Nagtalinaedkami ngarud iti uppat pay a tawen. Idi nalpasen ti kontrata ni Frank, nagawidkami idiay Canada, a nagnaedanmi agingga a nangasawa ti inaudi nga anakmi. Mariknami a napigsakami pay ket magagarankami a mangaramid iti ad-adu pay.

Napankami Idiay India

Idi 1970, babaen ti rekomendasion ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Bombay (Mumbai itan), immakarkami idiay Bangalore, maysa a siudad a pagnanaedan idi ti agarup 1.6 a milion. Ditoy a nalasatak ti gistay pannakatayko manipud iti maysa nga atap a nuang. Adda idin maysa a kongregasion nga agus-usar iti pagsasao nga Ingles a buklen ti 40 a kakabsat ken maysa a naiputputong a grupo nga agus-usar iti pagsasao a Tamil. Adda sumagmamano nga inyadalan ni Frank iti Biblia a rimmang-ay ken idi agangay, nagbalinda a Kristiano a panglakayen. Adda met dagiti pamilia nga inyadalak a nagbalin nga adipen ni Jehova idi agangay.

Maysa a babai nga agnagan iti Gloria ti agnanaed iti nakapangpanglaw a paset ti ili. Idi damo a sinarungkarak, pinastreknak. Tangay awan ti tugawda, nagdalupisakkami iti datar. Nangibatiak iti kopia Ti Pagwanawanan, ket kinartibna ditoy ti teksto nga Apocalipsis 4:11 a pakairamanan dagiti sasao a “Maikarika, Jehova.” Impigketna daytoy iti diding tapno inaldaw a makitana, ta para kenkuana nakapimpintas dagitoy a sasao. Nagpabautisar kalpasan ti makatawen.

Naawis ni Frank nga agtrabaho iti makatawen iti sanga nga opisina idiay Bombay ken mangimaton iti pannakaibangon ti umuna nga Assembly Hall dagiti Saksi ni Jehova idiay India. Ti Assembly Hall ket naaramid kas maikadua a kadsaaran ti dati a pasdek ti sanga nga opisina. Adda laeng idi nasurok bassit a 3,000 a Saksi iti intero nga India, ken awan pay 10 ti agserserbi idi iti sanga nga opisina. Idi 1975, idi bassiten ti kuartami, maladingitankami a mangpanaw kadagiti ing-ingungotenmi unay a gagayyem.

Nagsublikami Idiay Africa

Napalabas ti sangapulo a tawen ket ita, mabalinen nga agpension ni Frank. Isu a nagboluntariokami a tumulong kadagiti programa ti panagibangon kadagiti sanga nga opisina iti nadumaduma a pagilian. Nakaawatkami iti surat a mangibaon kadakami idiay Igieduma, Nigeria, ta madama idin ti panagibangon. Idiay Igieduma, inyadalan ni Frank ti maysa a lalaki nga agnanaed iti asideg a bario, nga idi agangay ket nagbalin a maysa a kameng ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova iti Nigeria.

Simmaganad, napankami idiay Zaire tapno agibangon iti sanga nga opisina. Di nagbayag, naparitan ti panangasaba ket nakompiskar dagiti pasaportemi. Naatake ni Frank bayat nga agtartrabaho ngem nakainana bayat ti pannakaiparit ti panangasaba. Kalpasanna, masapul a pumanawen ti amin nga agibangbangon, ket naibaonkami iti kabangibang a Liberia. Iti sanga nga opisina ti Monrovia, nakiddaw a tarimaanen ni Frank ti generator. Idi nagpason dagiti visa-mi idi 1986, nagsublikami manen idiay Canada.

Napankami Idiay Ecuador Kamaudiananna

Nabiit pay a nadamagmi nga immakar idiay Ecuador ti nagsingpet a gayyemmi a ni Andy Kidd ket maragragsakan a mangasaba sadiay. Maymaysa ni Andy a panglakayen iti kongregasionda isu a masansan nga iparangna ti kaaduan a paset dagiti gimong. Idi inawisnakami, simmarungkarkami iti sanga nga opisina iti Ecuador idi 1988 ket kayatda nga agtalinaedkami.

Nakasarakkami iti nasayaat a balay a pagnaedanmi; ngem masapul nga agadalkami iti Espaniol, ket agtawen idin ni Frank iti 71. Bayat ti simmaganad a dua a tawen, uray no limitado ti ammomi nga Espaniol, natulonganmi ti 12 a tattao agingga a nagpabautisarda. Nakiddaw a tumulong ni Frank a mangibangon iti sanga nga opisina idiay Ecuador. Inyadalanna met iti Biblia ti asawa ti maysa a Saksi idiay Guayaquil. Iti 46 a tawen, bumusbusor daytoy a lalaki. Ngem ita, nagbalin a gayyem ken naespirituan a kabsat.

Dakkel a Pukaw

Nagnaedkami iti bassit nga ili ti Ancón, iti Taaw Pacifico, ket timmulongkami a nangibangon iti baro a Kingdom Hall. Nakalkaldaang ta idi Nobiembre 4, 1998, kalpasan nga impaayna ti maudi a paset ti Gimong ti Serbisio, naatake ni Frank ket natay iti dayta a rabii. Kasta unay ti panangandingay kaniak dagiti kakabsat iti kongregasion! Naitabon ni Frank kabigatanna iti sementerio iti ballasiw ti kalsada manipud iti Kingdom Hall. Awan ti sasao a makailadawan iti saem nga inyeg ti ipupusay ti maysa nga ing-ingungoten.

Ngem masapul nga agawidak itan nga agmaymaysa idiay Canada tapno asikasuek dagiti bambanag mainaig iti pamilia ken sanikuami. Iti laksid ti leddaangko, dinak binaybay-an ni Jehova. Nakaawatak iti surat manipud iti sanga nga opisina ti Ecuador a mangaw-awis kaniak nga agsubli. Isu a nagsubliak ket nakaalaak iti bassit nga apartment iti asideg ti sanga nga opisina. Nakatulong kaniak ti panagbalin nga okupado iti sanga nga opisina, agraman iti ministerio tapno madaerak ti kaawan ni Frank, ngem mariknak pay laeng ti saem ti agmaymaysa.

Naganetget iti Trabaho

Idi agangay, naam-ammok ni Junior Jones a taga-Estados Unidos. Immay ditoy Ecuador idi 1997 tapno agpayunir. Agpada dagiti kalatmi ken bambanag a pagay-ayatmi. Nagkasarkami idi Oktubre 2000. Adda kapadasan ni Junior iti panagibangon isu a naawiskami a mangileppas iti Assembly Hall idiay Cuenca, maysa a siudad iti alimpatok ti Kabambantayan ti Andes. Kalpasanna, idi Abril 30, 2006, ni Geoffrey Jackson a kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova a naggapu iti New York ket immay tapno ipaayna ti palawag ti dedikasion, a tinabunuan ti 6,554.

Asino koma ti mangipagarup nga uray kadagiti nakaad-adayo a lugar​—Africa, India, ken South America—​nakasaksaknap ti pannakaikasaba ti Pagarian? Ita, pampanunotenmin ken Junior ti agretiro. Nakaparpartak a limmabas ti nasurok a 50 a tawen a panagserbi ken Jehova ta kasla laeng idi kalman a nangrugiak. Ket ammok nga inton dumteng ti baro a lubong, kasla nakabibiit a limmabas ti tiempo a pagbibiagantayo ita.​—Apocalipsis 21:3-5; 22:20.

[Mapa/Ladawan iti panid 15]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Dagiti Nagserbianmi

CANADA → ENGLAND → KENYA → TANZANIA

CANADA → INDIA

CANADA → NIGERIA → CONGO, DEM. REP. (ZAIRE) → LIBERIA

CANADA → ECUADOR

[Dadduma pay a lokasion]

ESTADOS UNIDOS TI AMERICA

[Ladawan]

Agturongkami ken Frank iti maysa nga asamblea idiay India

[Ladawan iti panid 15]

Dakami ken lakayko a Junior Jones