ACCO

Maysa a sasangladan a siudad a pagaammo met kas Accho, Acre, ken Tolemaida. Masarakan dayta iti makin-amianan a paset ti nalayang a Luek ti Acco (wenno Luek ti Haifa [Mifraz Hefa]) a sinankumpay ti sukogna. Nabukel daytoy a luek gapu iti idadawadaw ti Bantay Carmelo iti Baybay Mediteraneo agarup 13 km (8 mi) manipud abagatan.

Idi panawen ti Uk-ukom, dayta a siudad dagiti Canaanita ket adda iti maysa a munturod a maikunkuna nga isu ti Tell el-Fukhkhar (Tel ʽAkko), agarup 1 km (0.6 mi) manipud iti luek ken 1.8 km (1 mi) iti daya ti agdama a padpader ti Daan a Siudad. Bayat ti panawen dagiti Persiano, manipud maikanem a siglo K.K.P., limmayon ti siudad iti laud a sinaklawna ti peninsula nga agserbi kas makin-amianan nga ungto ti Luek ti Haifa. Ti puerto ti siudad ket masarakan sadiay sipud idi panawen dagiti Persiano ken agpatpatuloy. Iti Panawen Kristiano, ti disso ti Acco inramanna ti peninsula ken nairaman iti lugar ti agdama nga ʽAkko.

Yantangay ti Acco ket agarup 39 km (24 mi) iti abagatan ti Tiro, dayta ti kapatgan a puerto iti manmano ti sasangladanna nga igid ti baybay ti Palestina agingga a nangaramid ni Herodes a Dakkel kadagiti dike manipud iti takdang nga agturong iti baybay tapno makapataud iti artipisial a sasangladan idiay Cesarea. Nanumo laeng ti Acco no idilig kadagiti sasangladan ti Fenicia iti amianan ket nakaipaay laeng iti nakapuy a salinong kadagiti angin manipud iti baybay. Nupay kasta, estratehiko ti ayanna iti asideg ti sungadan ti nadam-eg a Tanap ti Jezrael (Esdraelon), ket babaen ti sumagmamano a ruta ti komersio, dayta a sasangladan naisilpo iti Galilea, iti Ginget Jordan, ken iti dadduma pay a disso nga agturong iti daya. Naangkat dagiti kayo, dagiti artistiko a tagilako, ken bukbukel babaen iti Acco.

Ti Acco ket paset ti teritoria a naituding iti Aser iti Naikari a Daga, ngem ti Aser saanna a napagtalaw dagiti Canaanita nga agnanaed idi sadiay. (Uk 1:31, 32) Namnaminsan a nadakamat daytoy a siudad iti Hebreo a Kasuratan, ket ad-adda a masansan a natukoy dayta kadagiti rekord a di nainaig iti Biblia. Mamin-adu nga agparang ti naganna kadagiti Amarna a Taptapi. Ipakita ti dadduma a rekord a pinarukma dayta ti Asirio nga ar-ari a da Senaquerib ken Asurbanipal. Ti siudad nadakamat iti Apokripa kas maysa a sentro ti ibubusor bayat ti panagturay dagiti Macabeo. (1 Macabeo 5:15, 22, 55; 12:45-48; 13:12) Iti daydi a tiempo, nasukatan ti naganna iti Tolemaida, nagan a namunganay ken Ptolemy II Philadelphus ti Egipto.

Iti sidong ti turay ni Emperador Claudio, ti siudad ti Tolemaida (Acco) nagbalin a kolonia ti Roma, ket idi tiempo dagiti apostol adda sadiay ti maysa a bunggoy dagiti Kristiano. Iti panagsublina manipud maikatlo a panagdaliasatna kas misionero, simmanglad ni Pablo iti Acco (a pagaammo idi kas Tolemaida) ket binusbosna ti maysa nga aldaw a nangsarungkar kadagiti kakabsat sadiay sakbay a nagdaliasat a mapan idiay Cesarea ken Jerusalem.​—Ara 21:7.

Itatta, ti kinapateg ti ʽAkko riningbawanen ti agdama a siudad ti Haifa, a masarakan iti mismo a ballasiw ti luek.