Ti Tao a Bulsek “Makakita” Aya?
Kas salaysayen ni Bernardo de Santana
“NAKALKALDAANG unay, Bernardo,” kuna ni Germiro. “Dati makipagtartrabahoka a kaduami; mabalinmo pay ti makakita idi, ngem itan . . . talaga a kasta. Pagayatan ti Dios dayta, saan aya?”
“Husto, Germiro,” insungbatko. “Pudno a pagayatan ti Dios dayta, gapuna awan ti mabalintay nga aramiden iti dayta.”
Talaga nga impatok a pagayatan ti Dios a mapukawko ti panagkitak, ngem iti uneg ti pusok addada dagiti di masungsungbatan a salsaludsod. Adtoyak—32 años, awan pay asawana, maysa a debosionado a Katoliko, ket addaan iti marigatan a pinansial a kasasaad. Inimtuodko ti bagik: ‘Apay a “pagayatan” ti Dios a mapukawko ti panagkitak? Kasanonton a maaywanak dagiti dadakkelko?’ Idi damo a madlawko a kumapkapuy ti panagkitak, nagkararagak a sipapasnek a maipaay iti tulong ken Santa Luzia, ti “santo” a maipaay iti panagkita, a nagparparintumengak iti sanguanan ti rebultona idiay ospital nga addaan iti dayta a nagan. ‘Apay a pinaaynak?’ pampanunotek.
Naminsan ti pagbirokak ket isut’ panaglako kadagiti natnateng idiay Merkado iti Seven Doors idiay Salvador, Brazil. Saan unay a dakkel a panguartaan dayta, ngem daytat’ agtultuloy a trabaho. Nanipud idi sangapulo ti tawenko agtartrabahoakon iti maysa a pagtalonan idiay Estado ti Sergipe. Gapuna idi immakarkami idiay Salvador natural laeng ti panaglaklakok ti natnateng.
Maysa nga aldaw nadlawko a ti panagkitak ti kumapkapuy. Maysa nga espesialista ti nangpatalged nga addaanak ti katarata, ket isut’ mangnamnama a ti operasion ti mangisubli ti panagkitak. Ti operasion iti makanawan a matak idi 1960 ti nangparang-ay ti panagkitak bassit ngem ti maikadua nga operasion iti kanigid a matak, uppat a tawen kamaudiananna, ti di naballigi. Manipud idin panawen laengen ti ur-urayen agingga a nagbalinakon a naan-anay a bulsek. Nupay pagaammokon iti adu a tawen a mapukpukawkon ti panagkitak, nagrigat nga iyebkas ti riknak apaman a naan-anayen nga immay ti kinasipnget.
Nagtultuloy a nagtrabahoak idiay tiendaan ngem adda dagiti bassit panagbalbaliw. Sakbay nga agrubuatak a mapan iti trabaho, ti pamiliami ti mamaglasinlasin iti kuarta, nga ikabil dagiti kuarta a papel iti nadumaduma a gatadna iti nasinasina a bulsa. Daytoy ti nangtulong kaniak a makapagsupli. Ngem masapul a naalibtakak a kanayon tapno saanak nga agbiddut. Dagiti katrabahuak mannakaawatda, ket dagiti naasi a sasaoda ti nanglapped ti pannakapaayko. Ngem dadduma kadagiti sasaoda, kas kadagiti sasao ni Germiro a nadakamat iti pangrugian, ti nagserbi laeng a namataud iti salsaludsod iti pampanunotko.
Mangrugi a “Makakita”
Iti daytoy a punto ti biagko a maysa kadagiti am-ammok, a maysa kadagiti Saksi ni Jehova a managan Clovis, ti nagsao kaniak maipapan kadagiti karkari idiay Biblia. Imbagana kaniak a ti Dios mangaramidto ti maysa a Baro nga Urnos a sadiay dagiti bulsek makakitadanton ket dagiti tuleng makangngegdanton. (Isaias 35:5) Dagiti sasaona ti nangtukay iti pusok. Magagaran a makaadal ti ad-adu pay, isut’ sinapsapulko a kanayon tapno makapagsaludsodak. Idi mapaliiwna ti interesko, insaludsodna kaniak: “Bernardo, ania ngata no umayak idiay balayyo iti maysa a malem tapno makapagsaritata pay nga ad-adda maipapan iti Biblia?” Inawatko a sigagagar dayta. Daytoy ti nangrugianen ti linawas a panagsarsaritami iti Biblia.
Nupay marigatanak, magagaranak a makaadal. Babaen ti naanus a tulong ni Clovis, diak laeng a naammuan ti nagan ti Dios—a Jehova—no di ket naadalko pay dagiti nakaskasdaaw nga ar-aramidna idi ugma. Dagita ti mangipanamnama a dagiti karkarina a maipaay iti nalinteg a Paraiso ditoy daga ket matungpalto. Ket amin dagiti pisikal nga an-anayen, kas adda kaniak, maawandanton. Di nagbayag siakon ti mangisarsarita met kadagiti dadduma maipapan iti baro a namnamak, a nangaskasabaak payen manipud kadagiti balbalay. Kamaudiananna, idi Nobiembre 18, 1973, nabautisaranak. Nangnangruna nanipud idin a ti biagko nangrugi a maaddaan iti pudno a panggep, a pinagbalinna a nalaklaka para kaniak a pakibagayan ti adda a pagkapuyan.
Manipud panagad-adalko iti Biblia naammuak a saan a nagayatan ti Dios ti panagbalinko a bulsek. Imbes ketdi, isut’ kas kunaen ti Biblia idiay Eclesiastes 9:11: “Ti panawen ken ti di mapakpakadaan a pasamak mapasamakda kadakuada amin.” Kas kadagiti amin iti sangatauan, naipasngayak manipud kadagiti imperpekto a nagannak a nakatawid ti basol ken kinaimperpekto manipud iti immuna a nagannak kadatayo a tattao, da Adan ken Eva. (Roma 5:12) Imbes a nagayatan ti Dios ti pannakapukawko iti panagkitak, naammuak a ti pagayatanna ket siakto ti makakita manen. Iti sidong ti panagturay ti Pagarian ti Anak ti Dios ken babaen iti daton a subbot, amin a kinaimperpekto ken depekto ti maikkatton iti mamati a sangatauan, ket daytoy ti mapasamak iti asidegen a masanguanan. Nangrugiak a “makakita” kadagiti adu unay a bambanag a diak nakitkita idi adda pay nasayaat a panagkitak.
Dagiti karkararagko naiturongdan ken Jehova imbes a ken Santa Luzia ken kadagiti dadduma a “sasanto.” Imbes nga agkarkararagak a maipaay iti namilagruan a pannakapaimbagko itan, ikarkararagko a sipapasnek a ‘maaramid koma ti Pagayatanna, kas sadi langit, kasta met ditoy daga.’ Mairaman kadagiti karkararagko isu ti panangiyararaw a sapay koma ta maysa nga aldaw makasarakak ti maysa a “katulongak,” maysa nga asawa a mabalinko a pangiramanan kadagiti ragrag-ok ken parparikutko.
Maysa nga aldaw bayat a mangituktukonak iti literatura ti Biblia kadagiti tattao idiay paset a pagnegnegosiuan idiay Salvador, nakangngegak iti maysa a timek ti babai nga agkunkuna, “Maysaak met kadagiti Saksi ni Jehova.” Nagsardengak a makisao kenkuana. Isu idi ti makinkua iti bassit a paglakuan idiay lansangan. Insaludsodko: “Ti kadi met lakaymo maysa met kadagiti Saksi ni Jehova?” Simmungbat: “Awan pay asawak. Balasangak pay.” Dayta di nairanta a panagsarak ti nangrugian iti panaggayyem a daytat’ nagbalin a panaginnarem, ket idi Hunio 14, 1975, siak ken ni Ambrosina ti nagkallaysan. Agingga iti daytoy nga aldaw isut’ nagtultuloy a nagsayaat a katulongan ken kabinnadang.—Genesis 2:18.
Panagtrabaho nga Addaan Lapped
Nanipud pay pannakabautisarko, ti tarigagayko ket isut’ panangibagbaga kadagiti dadduma kadagiti maad-adalko manipud iti Biblia. Maragsakanak a ti lappedko ket saan a nakalapped iti innak panangaramid iti daytoy. Anian a nakaskasdaaw a makita a ti panagdengngegko ken ti panagriknak ti mangsupapak iti pannakapukawko ti panagkitak. Anian a rikna ti pannakapnek ti immapay kaniak idi damo a napanak nangaskasaba kadagiti balay-balay nga agmaymaysa! Pinampanunotko no mabalinak ti mangusar ti ad-adu pay a panawen iti daytoy a trabaho. Ti palawag ti maysa kadagiti agdaldaliasat a manangaywan dagiti Saksi ni Jehova ti nangtulong a mangsungbat iti saludsodko. Isut’ nangadaw iti sumagmamano nga ulidan dagiti tattao nga addaan kadagiti an-anayen, dadduma dakdakes pay ngem ti adda kaniak, nga aktual nga agserserbida iti amin-tiempo a panangaskasaba iti naimbag a damag, a maaw-awagan dagiti payunirs. Naparegta, inaramidko ti aplikasion nga agserbi kas auxiliary a payunir.
Gapu iti kinabulsekko, addaanak kadagiti sumagmamano a parikut iti panagpayunir, ngem babaen iti tulong dagiti naayat a kakabsat iti kongregasion, dagitoy amin ti narisot. Kas pangarigan, no natutudo kasapulak ti tallo nga ima. Iti maysa nga ima awitek ti balisko ket iti sabali ti sarukodko. Ngem kasano ngay ti payong? Anian ti panangapresiarko ti “maikatlo nga ima” nga intukon dagiti Kristiano a kakabsatko a mangkuykuyog kaniak iti ministerio! Rimsua met dagiti pakarigatan, a mangtrabaho kadagiti teritoria a dagiti kalye ti diak kabisado, ngem manen dagiti mannakaawat a kakabsat ti nangtulong kaniak.
Kasanot’ panangsapulko ngay iti daldalanko iti teritoria a pangaskasabaan? Masansan, awan ti parikutko, agsipud ta nagadalak iti maysa a naisangsangayan a kurso a mangtulong kadagiti bulsek a makapagna nga agbukbukod. Naadalko ti kasayaatan a panangusar iti sarukodko, a sinanay ti panagdengngeg ken ti panagriknak, ti panaglugan ken ti panagdissaag manipud iti bus, ken ti umuli ken umulog kadagiti agdan. Ti kurso ti nangtulong met kaniak a nakaadal kadagiti adu a babassit a bambanag nga idi damo kasla di napateg kaniak. Agimemoriaak ti nagnagan dagiti kalye ket kalpasanna bilangek ida bayat ti ilalabasko kadakuada. Naadalko met ti mangaramid iti maysa a mental a rekord iti tunggal balay idiay kalye, ket iti daytoy a pamay-an mabalinko ti makapagsarungkar kadagiti tattao nga interesado iti panagadal iti Biblia. Kasta met, uray no agtataengkami iti agarup dua ket kagudua a kilometro (1.5 mi) manipud iti Kingdom Hall, awan parikutko a mapan sadiay nga agbukbukod.
Iti daytoy a pamay-an maysa a bumisbisita nga agdaldaliasat a manangaywan ti nangngeg a nagkomento: “Idi a binisitak ti kongregasion pudno a nagsiddaawak idi a nakipagtrabahoak ken Bernardo. Ammona dagiti kalye ken uray pay dagiti balbalay, mabalinna ti umuli kadagiti agdan ken sumang-at ken sumalog kadagiti turturod. Masdaawak iti pannakakita no kasanona a biroken ti pagtaengan dagiti tattao a pangidadauluanna ti panagadal ti Biblia. Napankami iti maysa a panagadal idiay maikapat a grado iti maysa nga apartment, ket impannak sadiay nga awan rigatna.”
Nasupapakan dagiti Panagsagana ken Panagregget
Ti ministeriok iti panagbalaybalay kasupulanna ti naisangsangayan a panagsagana. Iti nasapa pay imemoriakon dagiti teksto ti Biblia nga usaren, agraman ti panid idiay Biblia a pakasarakan kadakuada. Idiay ruangan dawatek iti bumalay a basaenna dagiti teksto, nga isitar iti numero ti panid, ngem no ti bumalay ket dina kayat a basaen, siakon ti mangadaw iti teksto manipud iti memoriak.
No mangidadauloak kadagiti panangiyadal ti Biblia, paregtaek ti estudiante nga agsagana a naimbag. Sumaganad, isut’ pangbasaek ti saludsod nga umuna a maipaay kaniak, kalpasanna ti parapo, ken kamaudiananna ti saludsod manen. Daytoy ti makatulong kaniak a mangikeddeng no umiso ti panangsungbatna iti saludsod. Babaen panangusar iti daytoy a metodo natulongakon ti dua a tattao a nagturong iti dedikasion ken bautismo. Kasta met, mangidadauloak ti panagadal kadagiti tallo a sabsabali pay a pamilia.
Iti adun a tawtawen nakiramramanakon iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro iti kongregasionmi. Iti panagsaganak ti palawagko adda mangbasa ti material a sipipigsa kaniak, ket maigiddato iti dayta irekordna met iti tape. Kalpasanna denggek manen ti recording ket mangbukelak iti maysa a balabala iti panunotko maipaay iti palawagko nga imemoria met dagiti teksto ti Biblia a mairaman. Iti kasta sisasaganaakon a mangited ti palawagko. Diak pay pulos nabalbalakadan maipapan iti panagdepende unay kadagiti naisurat a nota! Ti panangsurot iti isu met laeng a pamay-an ti makatulong kaniak a makapagkomento a regular iti panagadal Ti Pagwanawanan idiay kongregasion.
Ti tawen 1977 isu ti di maliplipatan a paset ti panagbiagko kas dedikado a Kristiano. Nadutokanak kas regular payunir, maysa a ministerial nga adipen, ken kas konduktor iti Panagadal ti Libro iti Kongregasion, a dagitoy a pribilehio ti agtultuloy pay laeng a tagtagiragsakek. Sursurotek ti isu met laeng a pamay-an iti Panagadal ti Libro iti Kongregasion kas ti ar-aramidek kadagiti estudiantek iti Biblia.
Kas pangserra: Ti tao a bulsek “makakita” aya? Makitkitakon ti kaitungpalan dagiti adu a padpadto ti Biblia kadagiti kaaldawantayo ket ngarud mailasinko ti pannakasapul a mangtulong kadagiti dadduma a maadalda ti kinapudno a mangiturong iti biag nga awan inggana. (Juan 17:3) Iti naespirituan a pamay-an nalak-amko ti kaitungpalan ti Isaias 35:5: “Iti kasta maluktanton dagiti mata ti bulsek.” Agtalekak a naan-anay nga inton naikeddeng a tiempo ni Jehova daytoy a padto ti addaanto met iti literal a kaitungpalan iti rinibribo a tattao a, kas kaniak, nagpukaw ti panagkitada. Kabayatanna, ti tarigagayko isut’ panagtultuloy a mangaramid iti pagayatanna iti inggat’ kabaelak tapno maikariakto nga agbiag idiay Baro nga Urnos ti kinalinteg.
[Blurb iti panid 27]
“Imbagana kaniak a ti Dios mangaramid iti Baro nga Urnos a sadiay ti bulsek makakitanton ket ti tuleng makangegto manen”
[Ladawan iti panid 28]
Iti ministeriok a panagbalaybalay imemoriak dagiti teksto ti Biblia nga usarek, agraman ti panid iti Biblia a pakasarakan kadakuada