Desision a Pabor iti Panagpili

AWAN sabali no di laeng ti katan-okan a Persona iti intero nga uniberso ti mangitantandudo iti panagpili a naibatay iti pannakaammo. Isu ti Namarsua kadatayo. Tangay ammona amin a kasapulan ti tao, sipaparabur a mangmangted iti instruksion, pakdaar, ken pannarabay maipapan iti nainsiriban nga aramiden. Kaskasdi, napateg kenkuana ti wayawaya ti panagpili nga intedna kadagiti nasaririt a parsuana. Inyanninaw idi ti mammadtona a ni Moises ti panangmatmat ti Dios: “Inkabilko iti sangom ti biag ken ti patay, ti bendision ken ti lunod: isu ti gapuna a piliem ti biag tapno agbiagka, sika ken ti putotmo.”​—Deuteronomio 30:19.

Apektaran daytoy a prinsipio ti tay-ak ti medisina. Idiay Japan ken iti dadduma pay a pagilian, umad-adu dagiti umay-ayon iti panagpili a naibatay iti pannakaammo wenno ti makunkuna nga informed consent. Saan a kasta idi. Kastoy ti panangilawlawag ni Dr. Michitaro Nakamura iti informed consent: “Iti sao a nalaka a maawatan, ilawlawag ti doktor iti pasiente ti sakit, ti posibilidadna nga umimbag, ti pamay-an ti panangagas, ken dagiti posible nga epekto daytoy, a raemenna ti kalintegan ti pasiente a mangikeddeng iti pamay-an a pannakaagasna.”​—Japan Medical Journal.

Iti las-ud ti adu a tawen, nadumaduma dagiti rason nga indatag dagiti doktor idiay Japan iti saanda a pananganamong iti kastoy a panangtaming kadagiti pasiente, ket nagduyos dagiti korte a mangpalugod iti medikal a kaugalian. Gapuna, maysa a napateg nga addang ti naaramid idi Pebrero 9, 1998, idi a nangyetnag ti Kangatuan a Mahistrado ti Nangato a Korte ti Tokyo a ni Takeo Inaba iti desision a pabor iti panagpili a naibatay iti pannakaammo. Ania dayta a desision, ket ania ti isyu a nangidanon iti dayta a kaso kadagiti korte?

Idi Hulio 1992, ni Misae Takeda, agtawen iti 63 ken maysa kadagiti Saksi ni Jehova, ket napan iti Institute of Medical Science Hospital, University of Tokyo. Natakuatan nga adda tumor iti dalemna a mabalin nga ipatayna ket masapul nga agpaopera. Tangay desidido a mangtungpal iti bilin ti Biblia maipapan iti di umiso a panagusar iti dara, imbatadna kadagiti doktorna a ti laeng operasion a di mausar ti dara ti maawatna. (Genesis 9:3, 4; Aramid 15:29) Inawat dagiti doktor ti maysa a dokumento a mangpatalged nga awan sungsungbatanda ken ti ospital iti aniaman a dakes a mapasamak kenkuana gapu iti desisionna. Impanamnamada kenkuana a tungpalenda ti pagayatanna.

Nupay kasta, kalpasan ti operasion, ken bayat nga awan pay puot ni Misae, inyalisonanda iti dara. Direkta a maikaniwas daytoy iti pagayatanna a silalawag nga inyebkasna. Inkagumaanda nga ilimed ti inaramidda a panangyalison nga awan pammalubos, ngem naibutaktak met laeng idi nga inlatak ti maysa nga empleado ti ospital dayta a banag iti maysa a reporter. Kas nalabit namnamaenyo, nasaem unay ti rikna daytoy a napudno a Kristiano a babai idi naammuanna nga inyalisonanda iti dara nga awan pammalubosna. Nagtalek kadagiti doktor, a pinatina a tungpalenda ti saoda ken raemenda ti narelihiosuan a pammatina. Gapu ta nasakit unay ti nakemna iti kastoy a nakaro a panangdadael ti doktor iti talek ti pasiente ken tapno makaipasdek iti padron a mangsalaknib kadagiti sabsabali iti umasping a panagabuso dagiti doktor, inyamangna dayta a banag iti korte.

Publiko a Paglintegan ken Moral

Tallo a hues iti District Court ti Tokyo ti nangdengngeg iti kaso ket pabor kadagiti doktor ti desisionda ket, iti kasta, maibusor iti kalintegan iti informed consent. Sagudayen ti desisionda, a nayetnag idi Marso 12, 1997, nga awan bileg ti aniaman a maaramid a katulagan para iti panangagas a di pulos mausar ti dara. Ti rasonda ket maisalungasing iti kojo ryozoku,a wenno kadagiti sosial a pagalagadan, para iti maysa a doktor a sumrek iti naisangsangayan a katulagan a di mangyalison iti dara uray no rumsua ti kritikal a kasasaad. Iti kapanunotanda, ti kangrunaan nga obligasion ti maysa a doktor isu ti panangispal iti biag iti kasayaatan a pamay-an a kabaelanna, isu nga awan bileg ti kasta a katulagan manipud iti damo pay laeng, uray pay ania ti narelihiosuan a pammati ti pasiente. Inkeddengda a no ut-utoben, rebbeng a maipangpangruna ti propesional nga opinion ti maysa a doktor ngem ti aniaman a panangagas a mabalin a kiddawen a nasaksakbay ti pasiente.

Maysa pay, kinuna dagiti hues a gapu kadagiti isu met laeng a rason, “mabalin a di ibaga [ti maysa a doktor] no adda wenno awan panggepna a mangyalison iti dara,” nupay manamnama nga ilawlawagna no kasano a maaramid ti naisingasing nga operasion, no ania dagiti epektona, ken no ania ti pagpeggadanna. Kastoy ti desisionda: “Saan a maikuna a maisalungasing iti linteg wenno di umiso ti banag a naawatan dagiti Naidarum a doktor ti dawat ti Nangidarum a saanda nga iyalisonan ti dara iti aniaman a kasasaad ket nagtignayda a kas man la tungpalenda ti dawatna tapno umanamong nga agpaopera.” Iti kapanunotanda, no saan a kasta ti inaramid dagiti doktor, mabalin a nagkedked koma ti pasiente nga agpaopera ket pimmanaw iti ospital.

Nakigtot ken nadismaya dagiti mangitantandudo iti informed consent iti dayta a pangngeddeng ti korte. Iti panangusigna iti kaso ni Takeda ken kadagiti implikasion daytoy iti informed consent idiay Japan, kastoy ti insurat ni Propesor Takao Yamada, nalatak nga autoridad iti linteg sibil: “No maawat ti panagrasrason iti daytoy a desision, ti panagkedked nga agpayalison iti dara ken ti legal a prinsipio ti informed consent agbalinto a kasla silaw ti kandela nga in-inut a maiddep.” (Hogaku Kyoshitsu, pagiwarnak iti linteg) Babaen kadagiti agkakadagsen a sao, kinondenarna ti puersado a panangyalison iti dara kas “nakaro a panangliput, nga umasping iti kellaat nga iraraut.” Kinuna pay ni Propesor Yamada a masapul a “di pulos mapalubosan” ti kasta nga aramid a makadadael iti talek.

Gapu ta maysa laeng a nanumo a tao ni Misae, narigat kenkuana ti agbalin a sentro ti atension ti publiko. Ngem tangay ammona a mangted dayta kenkuana iti gundaway a mangidepensa iti nagan ni Jehova ken kadagiti nalinteg a pagalagadanna maipapan iti kinasagrado ti dara, determinado a mangaramid iti pasetna. Iti suratna iti abogadona, kinunana: “Tapokak laeng, no di man nanumnumo pay. Masdaawak no apay nga inusarda ti tao a kas kaniak nga awan gawayna. Ngem no kayatko nga aramiden ti ibaga ni Jehova​—daydiay makabalin a mamagpukkaw kadagiti bato​—ikkannakto iti bileg.” (Mateo 10:18; Lucas 19:40) Iti panagpalawagna iti korte iti dayta a bista, agpigpigerger ti timekna a nangiladawan iti nasaem a kapadasanna gapu iti pannakaliputna. “Ginundawayandak, kas iti maysa a babai a narames.” Adu ti nakalua a nakangngeg iti salaysayna iti korte iti daydi nga aldaw.

Di Ninamnama a Pammaregta

Gapu iti desision ti District Court, nayapelar a dagus ti kaso iti Nangato a Korte. Nangrugi dagiti panglukat nga argumento iti korte a pagapelaran idi Hulio 1997, ket adda sadiay ni Misae a determinado latta nupay nabessag idin ken naka-wheelchair. Adda manen kanserna, ket nagtultuloy a kimmapsut. Naliwliwa unay ni Misae idi nga inlawlawag ti kangatuan a mahistrado ti di ninamnama a direksion a suroten ti korte. Imbatadna a saan a pabor ti korte a pagapelaran iti desision ti nababbaba a korte​—nga adda kalintegan ti doktor a di mangtungpal kadagiti kalikagum ti pasiente, nga agpammarang nga umannurot ngem adda nalimed a panggepna nga aramiden. Kinuna ti kangatuan a mahistrado a saan a kanunongan ti korte ti pagalagadan a “Shirashimu bekarazu, yorashimu beshi,”b kayatna a sawen, “Pagtalinaeden ida nga ignorante ken agpannuray” kadagiti doktor. Kinuna ni Misae idi agangay: “Maragsakanak a nakangngeg iti nainkalintegan a komento ti hues, nga interamente a maisupadi iti napalabas a desision ti District Court.” Kinunana pay: “Nabayagen nga inkarkararagko daytoy ken Jehova.”

Iti simmaganad a bulan, pimmusay ni Misae, nga adda iti sibayna ti naayat a pamiliana ken dagiti doktor iti sabali nga ospital a makaawat ken mangraraem iti natibker a takderna. Nupay maladingitanda unay iti ipapatayna, determinado ti anakna a ni Masami ken dagiti dadduma pay a kameng ti pamilia a mangiporsegi iti kaso agingga a malpas, kas mayannurot iti kalikagumna.

Ti Desision

Kamaudiananna, idi Pebrero 9, 1998, inyetnag dagiti tallo a hues iti Nangato a Korte ti pangngeddengda, a binaliktadda ti desision ti nababbaba a korte. Napno ti bassit a korte kadagiti reporter, akademiko, ken dadduma pay a sipipinget a nangsurnad iti bista. Naipadamag ti desision kadagiti kangrunaan a pagiwarnak ken estasion ti telebision. Kastoy ti kuna ti dadduma kadagiti paulo ti damag: “Korte: Mabalin a Pagkedkedan Dagiti Pasiente ti Panangagas”; “Nangato a Korte: Panangyalison​—Pananglabsing iti Kalintegan”; “Doktor a Puersado a Nangyalison iti Dara, Naabak iti Korte”; ken “Nakaawat iti Danyos ti Maysa a Saksi ni Jehova Gapu iti Panangyalison.”

Umiso ken makaay-ayo unay dagiti damag maipapan iti desision. Impadamag ti The Daily Yomiuri: “Kinuna ni Mahistrado Takeo Inaba a di umiso nga aramiden dagiti doktor ti banag a pagkedkedan ti pasiente.” Silalawag a kinunana pay: “Dagiti doktor a [nangyalison iti dara] kenkuana pinaidamanda iti gundaway nga agpili iti pannakaagasna.”

Inlawlawag ti Asahi Shimbun a nupay patien ti korte nga iti daytoy a kaso, awan ti umdas nga ebidensia nga adda naaramid a katulagan ti agsumbangir a dasig a di mausar ti dara uray pay no agpeggad ti biag, saan a kinanunongan dagiti hues ti nababbaba a korte ti legalidad ti kasta a katulagan: “No adda nainkalintegan a katulagan iti nagbaetan dagiti maseknan a partido a di rebbeng a mayalison ti dara iti aniaman a kasasaad, saan nga ibilang daytoy a Korte a maisalungasing daytoy iti publiko a paglintegan ket, ngarud, awan bilegna.” Mainayon pay, dinakamat daytoy a pagiwarnak ti kapanunotan dagiti hues nga “adda naikeddeng nga aldaw nga ipapatay ti tunggal tao, ket ti proseso nga agturong iti dayta a kanito ti ipapatay, mabalin nga ikeddeng ti tunggal indibidual.”

Kinapudnona, inusig dagiti Saksi ni Jehova daytoy a banag ket kombinsidoda a ti kasayaatan a wagas ti panagbiag ti pilpilienda. Ramanen dayta ti panangliklik kadagiti pagaammo a peggad ti panangyalison iti dara ket imbes ketdi, awatenda dagiti pamay-an a di mausar ti dara a nasaknap a maar-aramid iti adu a pagilian ken maitunos iti linteg ti Dios. (Aramid 21:25) Kastoy ti kinuna ti maysa a nalatak a Hapones a propesor iti linteg konstitusion: “Kinapudnona, ti problema maipapan iti panagkedked nga [agpayalison iti dara] ket saan a maipanggep iti panagpili no ‘kasano ti ipapatay’ no di ket, no kasano ti agbiag.”

Ti desision ti Nangato a Korte ipabigbigna koma kadagiti doktor a ti kalinteganda a mangeddeng ket saan a kas kalawa ti nalabit impagarup dagiti dadduma. Agresulta koma daytoy iti panangipasdek dagiti ad-adu pay nga ospital kadagiti moral a pagannurotan. Nupay sapasap a naawat daytoy a desision ti korte ken makaliwliwa kadagiti pasiente, a gistay awan karbenganda a mangikeddeng iti pannakaagasda, adda dagiti saan a naimpusuan a nangawat iti dayta. Ti ospital a kukua ti gobierno ken dagiti tallo a doktor inyapelarda ti kaso iti Korte Suprema. Isu nga urayentayo no itandudo met ti kangatuan a korte ti Japan dagiti kalintegan ti pasiente, kas iti Soberano ti uniberso.

[Footnotes]