Ti Kadi Kinapudno Agbungbunga Kadagidiay Iyad-adalam?
IDI impakaammo ti agtutubo a ni Eric a saannan a kayat ti maibilang kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova, nadudog ti puso dagiti dadakkelna. Awan ti ammoda a makagapu. Kas maysa nga ubing, nakiraman ni Eric iti sangapamiliaan a panagadal iti Biblia, timmabuno kadagiti Nakristianuan a gimong, ken nakipaset iti panangasaba ti kongregasion. Agparang nga impapusona ti kinapudno. Ngem ita ta pimmanawen iti balayda, nabigbig dagiti dadakkelna a saan a nairamut kenkuana ti kinapudno iti Biblia. Naklaat ken naupayda idi nabigbigda dayta.
Narikna met dagiti dadduma no kasano ti mapukawan no kellaat nga agsardeng nga agpayadal ti maysa nga estudiante iti Biblia. Kadagiti kasta a kanito, masansan nga iyimtuod dagiti tattao, ‘Apay a diak man la napakpakadaan?’ Bueno, sakbay a dumteng ti naespirituan a parikut, posible kadi a maammuan no ti kinapudno ket agbungbunga kadagidiay iyad-adalantayo? Mainaig iti dayta, kasanotayo a masigurado no ti kinapudno ket agramramut iti pusotayo ken iti puso dagiti iyad-adalantayo? Ti pamiliar a pangngarig ni Jesus maipapan iti agmulmula tulongannatayo a mangsungbat kadagita a saludsod.
Ti Kinapudno Masapul a Mairamut iti Puso
“Ti bin-i isu ti sao ti Dios,” kinuna ni Jesus. “No maipapan iti daydiay [naimula] iti nasayaat a daga, dagitoy isuda dagidiay a, kalpasan a nangngegda ti sao buyogen ti nasayaat ken naimbag a puso, pagtalinaedenda dayta ket agbungada buyogen ti panagibtur.” (Lucas 8:11, 15) Tapno ngarud ti kinapudno ti Pagarian ket mangpataud iti aniaman a bunga kadagiti iyad-adalantayo, masapul nga agramut dayta iti piguratibo a pusoda. Impanamnama kadatayo ni Jesus a kas iti nasayaat a bin-i iti nasayaat a daga, dagus nga agtubo ken agbunga dayta apaman a tignayen ti nadibinuan a kinapudno ti nasayaat a puso. Ania ti nasken a siputantayo?
Masapul a kitaentayo dagiti kababalin ti puso, saan laeng a ti makinruar a langa. Ti basta panangtaginayon iti rutina ti panagdayaw saanna a kanayon nga ipalgak ti talaga nga adda iti puso ti maysa a tao. (Jeremias 17:9, 10; Mateo 15:7-9) Nasken a sukimatentayo ti kaunggan ti puso. Nasken nga adda ti makita a panagbalbaliw iti tarigagay, motibo, ken prioridad ti tao. Nasken a pabpabaruenna ti personalidadna, kas maitunos iti pagayatan ti Dios. (Efeso 4:20-24) Kas panangyilustrar: Idi nangngeg dagiti taga Tesalonica ti naimbag a damag, kinuna ni Pablo a sidadaan nga inawatda dayta kas ti sao ti Dios. Ngem ti panagibtur, kinamatalek, ken ayat nga impakitada idi agangay ti nangpasingked ken ni Pablo nga “agtigtignay met” kadakuada ti kinapudno.—1 Tesalonica 2:13, 14; 3:6.
Siempre, dagiti tignay ti estudiante ti mangipalgakto iti aniaman nga adda iti pusona, kas ipakita ti napasamak ken ni Eric. (Marcos 7:21, 22; Santiago 1:14, 15) Isuna laeng ta mabalin a naladawen no urayen pay a dagiti aramid ti maysa a tao ti naan-anay a mangipakita nga adda dagiti dakes a galadna. Ti karit ngarud isu ti panangilasin kadagiti espesipiko a pagkapuyan sakbay nga agbalinda a pakaitibkolan iti naespirituan. Nasken a maipamuspusantayo a sukimaten ti piguratibo a puso. Kasanotayo a maaramid dayta?
Agsursuro ken ni Jesus
Siempre, saan nga agbiddut ti panangbasa ni Jesus kadagiti puso. (Mateo 12:25) Awan kadatayo ti makaaramid iti kasta. Kaskasdi, impakitana a mabalintay met a tarusan dagiti tarigagay, motibo, ken prioridad ti maysa a tao. No kasano a ti maysa a kualipikado a doktor agusar iti nadumaduma a pamay-an ti panageksamen tapno makitana no ania ti parikut ti pisikal a puso ti pasiente, inusar ni Jesus ti Sao ti Dios a ‘mangaon’ ken mangipalgak ‘kadagiti panunot ken panagem ti puso,’ uray di pay malasin dayta ti kaaduan.—Proverbio 20:5; Hebreo 4:12.
Kas pagarigan, ni Jesus tinulonganna ni Pedro a mangbigbig iti maysa a pagkapuyan a nagbalin a pakaitibkolan. Ammo ni Jesus nga isu ket ay-ayaten ni Pedro. Kinapudnona, nabiit pay idi nga intalek ni Jesus ken ni Pedro “dagiti tulbek ti pagarian.” (Mateo 16:13-19) Ngem ammo met ni Jesus a puntiria ni Satanas dagiti apostolna. Asideg idin a maipasangoda kadagiti nakaro a panangpilit a makikompromiso. Nabatad nga ammo ni Jesus a nakapuy ti pammati ti dadduma kadagiti adalanna. Isu a saan a nagpangadua a nangdakamat iti nasken a parang-ayenda. Usigenyo no kasanona a linuktan ti saritaan mainaig iti dayta a banag.
Kuna ti Mateo 16:21: “Manipuden iti dayta a tiempo rinugian ni Jesu-Kristo nga impakita kadagiti adalanna nga isu masapul . . . [nga] agsagaba . . . ket mapapatay.” Imutektekam ta saanna laeng nga imbaga no di ket impakitana no ania ti mapagteng kenkuana. Awan duadua a nagusar kadagiti bersikulo ti Biblia, kas iti Salmo 22:14-18 wenno Isaias 53:10-12, a mangipakita a ti Mesias ket masapul nga agsagaba ken matay. Aniaman kadagita, babaen ti panangbasa ken panangadaw a direkta iti Kasuratan, nangipaay ni Jesus iti gundaway ken ni Pedro ken kadagiti sabsabali a sumungbat sigun iti adda iti pusoda. Ania ti rumbeng a reaksionda iti agur-uray a pannakaidadanes?
Nakadkadlaw ta nupay impakita idi ni Pedro nga isu ket natured ken naregta, ti nadarasudos a sungbatna iti dayta a kanito impalgakna ti dakkel a pagkapuyan ti panagpampanunotna. “Kaasiam ta bagim, Apo,” kinunana, “santo a pulos a mapasamak kenka daytoy a pagtungpalan.” Nalawag a saan nga umiso ti panagpampanunot ni Pedro, agsipud ta kas kinuna ni Jesus, pampanunotenna, “saan a ti pampanunot ti Dios, no di ket ti pampanunot ti tattao”—maysa a serioso a pagkapuyan a mabalin a nagdakes dagiti ibungana. Ania ti inaramid ni Jesus? Kalpasan ti panangbabalawna ken ni Pedro, kinuna ni Jesus kenkuana ken kadagiti dadduma nga adalan: “No ti asinoman kayatna ti sumurot kaniak, paglikudanna koma ti bagina ket bagkatenna ti kayona a pagtutuokan ket agtultuloy a surotennak.” Babaen kadagiti kapanunotan a sagudayen ti Salmo 49:8 ken 62:12, siaasi nga impalagipna kadakuada a ti agnanayon a namnamada ket agpannuray iti Dios saan a kadagiti di makaisalakan a tattao.—Mateo 16:22-28.
Nupay temporario a napabutngan ni Pedro ket namitlo a daras nga inlibakna ni Jesus idi agangay, awan duadua a nakatulong dayta ken ti dadduma pay a panagpapatang tapno dagus a mapabileg manen ti espiritualidadna. (Juan 21:15-19) Kalpasan la ti 50 nga aldaw, situtured a nagtakder ni Pedro iti sanguanan ti bunggoy idiay Jerusalem tapno saksianna ti panagungar ni Jesus. Kadagiti simmaganad a lawas, bulan, ken tawen, situtured a dinaeranna dagiti naulit-ulit a pannakaaresto, pannakakabkabil, ken pannakaibalud, a nangipasdek iti naisangsangayan nga ulidan ti kinatarnaw a nabuyogan iti tured.—Aramid 2:14-36; 4:18-21; 5:29-32, 40-42; 12:3-5.
Ania ti masursurotayo iti daytoy? Matarusam kadi no ania ti inaramid ni Jesus tapno maaon ken maipalgak ti adda iti puso ni Pedro? Umuna, nangpili kadagiti maitutop a teksto tapno ti panunot ni Pedro maiturong iti espesipiko a banag a pakaseknan. Kalpasanna, binay-anna a sumungbat ni Pedro manipud iti puso. Kamaudiananna, nangipaay iti kanayonan a Nainkasuratan a balakad tapno matulonganna ni Pedro a mangbalbaliw iti pampanunot ken riknana. Nalabit nga ipagarupmo a saanmo a kabaelan ti kasta a pamay-an ti panangisuro, ngem usigentayo ti dua a kapadasan a mangipakita no kasano a ti panagsagana ken panagpannuray ken ni Jehova matulongannatayo amin a mangsurot iti ulidan ni Jesus.
Panangaon iti Adda iti Puso
Maysa a Kristiano nga ama ti nakipatang ken nakirinnason iti dua nga annakna a lallaki, nga adda iti umuna ken maikadua a grado, kalpasan a naammuanna a nangalada iti kendi iti lamisaan ti mannursuro. Imbes a tagilag-anenna dayta kas di makadangran, inuubing a tignay, insalaysay ti ama, “Inkagumaak nga aonen manipud pusoda no ania ti nangtignay kadakuada nga agaramid iti dakes a banag.”
Kiniddaw ti ama a lagipen dagiti ubbing ti napasamak ken ni Acan, kas naisalaysay iti Josue kapitulo 7. Dagus a natarusan dagiti ubbing ti punto ket binigbigda ti kamalida. Nasidir ti konsiensiada. Isu a ti ama impabasana kadakuada ti Efeso 4:28, nga agkuna: “Ti agtatakaw saan koma nga agtakawen, no di ket agtrabaho koma a sipipinget . . . tapno adda koma maibunongna iti asinoman nga agkasapulan.” Kas panangpatalged iti balakad ti Kasuratan, ti ama pinagatangna dagiti annakna iti kendi nga ibayadda iti mannursuro.
“Inkagumaanmi a paruten a dagus ti aniaman a dakes a motibo a masukimatmi kadakuada,” kuna ti ama, “ket sukatanmi iti naimbag ken nasin-aw a motibo babaen ti pannakirinnason kadagiti annakmi.” Babaen ti panangtuladda ken ni Jesus, sigurado a nasayaat ti resulta ti panangisuro dagitoy a nagannak kadagiti annakda. Naawis dagitoy nga annakda nga agserbi iti Bethel idiay Brooklyn, a 25 a tawenen a pagserserbian ti maysa kadakuada.
Usigem no kasano a ti sabali pay a Kristiano natulonganna ti iyad-adalanna iti Biblia. Makigimgimong ken mangaskasaban ti iyad-adalanna ken tarigagayannan ti agpabautisar. Ngem agparang a nasobraanna ti panagtalekna iti bagina imbes nga agtalek ken ni Jehova. “Kas maysa a balasang, dina napupuotan a kimmaro ti kinaindependientena,” kinuna ti Saksi. “Nadanaganak amangan ta agsakit ti isipna wenno kumapuy ti espiritualidadna.”
Gapuna, nagtignay ti Saksi tapno makirinnason iti estudiante maibatay iti kunaen ti Mateo 6:33, a pinaregtana a mangbaliw kadagiti prioridadna, nga iyun-unana ti Pagarian, ken agtalek ken ni Jehova a mangaramid iti kasayaatan. Prangka nga inyimtuodna iti iyad-adalanna: “Ti kadi panagmaymaysam iti biag ti makagapu a marigatanka no dadduma nga agpannuray kadagiti sabsabali, uray ken ni Jehova?” Inadmitir ti estudiante a manmanon ti panagkararagna. Kalpasanna, imparegta ti mangyad-adal a surotenna ti balakad iti Salmo 55:22 ket iyallatiwna ken ni Jehova ti dadagsenna agsipud ta ‘maseknan kenkuana’ kas ipatalged ti 1 Pedro 5:7. Natukay ti pusona gapu kadagita a sasao. Kuna ti Saksi, “Dayta ti maysa kadagiti manmano a gundaway a nakitak a nagsangit.”
Itultuloymo ti Agpaiwanwan iti Kinapudno
Dakkel ti rag-otayo no makitatayo nga iyap-aplikar dagiti iyad-adalantayo ti kinapudno iti Biblia. Ngem tapno agballigi ti panangtulongtayo kadagiti sabsabali, nasken a mangipakitatayo a mismo iti nasayaat nga ulidan. (Judas 22, 23) Kasapulan nga ‘itultuloytay amin nga itrabaho ti bukodtayo a pannakaisalakan buyogen ti buteng ken panagpigerger.’ (Filipos 2:12) Ramanen dayta ti regular a pananglawagtayo iti puspusotayo babaen ti Kasuratan, a sukimatentayo dagiti kababalin, tarigagay, ken emosion a kasapulan a mailinteg.—2 Pedro 1:19.
Kas pagarigan, kimmapuy kadin ti regtam kadagiti Nakristianuan nga aktibidad? No kasta, apay? Ti maysa a rason ket nalabit a nalabes ti panagpannuraymo iti bagim. Kasanom a maibaga no talaga a kasta? Basaem ti Haggeo 1:2-11, ket sipupudno nga utobem ti pannakirinnason ni Jehova kadagiti naisubli a Judio. Kalpasanna, iyimtuodmo iti bagim: ‘Maseknanak kadi unay iti pinansial a kinatalged ken material a pagnam-ayan? Talaga kadi nga agtalekak nga aywanan ni Jehova ti pamiliak no inyun-unak dagiti naespirituan a banag? Wenno mariknak kadi a masapul nga ipangpangrunak ti panangaywanko iti bagik?’ No kasapulan a balbaliwam ti panagpampanunot wenno rikriknam, dika agpangadua a mangaramid iti dayta. Ti Nainkasuratan a balakad, kas iti masarakan iti Mateo 6:25-33, Lucas 12:13-21, ken 1 Timoteo 6:6-12, mangipaayda iti pagibatayan no ania ti natimbeng a panangmatmat kadagiti material a kasapulan ken sansanikua. Mangyeg iti agtultuloy a bendision ni Jehova ti panangsurot iti kasta a balakad.—Malakias 3:10.
Mabalin a mamagpanunot ti kasta a napudno a panangsukimat iti bagi. Mabalin a nasakit nga awaten dagiti espesipiko a pagkapuyan no madakamat dayta kadatayo. Kaskasdi, no siaayat nga agtignayka a mangtulong iti anakmo, iti iyad-adalam iti Biblia, wenno iti mismo a bagim—uray personal wenno sensitibo unay ti maysa a banag—mabalin nga ar-aramidem ti umuna nga addang tapno maispalmo ti biagna wenno ti biagmo.—Galacia 6:1.
Ngem ania ngay no agparang nga awan ti nasayaat a resulta dagiti panangikagumaam? Saanka a sumuko a dagus. Ti panangatur iti imperpekto a puso ket mabalin a nasakit, mangibus iti panawen, ken makaupay no dadduma. Ngem mabalin met a makagunggona dayta.
Nakapampanunot met laeng ti agtutubo a ni Eric, a nadakamat itay, ket nangrugi manen a ‘magna iti kinapudno.’ (2 Juan 4) “Nagsubliak ken ni Jehova idi naamirisko ti kinapateg ti napukawko,” kunana. Babaen ti tulong dagiti dadakkelna, simamatalek manen nga agserserbi ni Eric iti Dios. Nupay karurodna idi ti maulit-ulit a panangikagumaan dagiti dadakkelna tapno matignay a mangsukimat iti pusona, maapresiarna itan ti inaramidda. “Nagsayaat dagiti dadakkelko,” kunana. “Di pulos limmamiis ti panagayatda kaniak.”
Ti pananglawag iti puso dagidiay iyad-adalantayo babaen ti Sao ti Dios ket maysa nga ebkas ti naayat a kinamanangngaasi. (Salmo 141:5) Itultuloymo a sukimaten ti puso dagiti annakmo ken dagiti iyad-adalam iti Biblia tapno masiguradom nga ikawkawesda ti baro a Nakristianuan a personalidad. Bay-am a ti kinapudno ti agtultuloy a mangiturong kadagiti sabsabali ken iti bagim babaen ti ‘panangaramatmo a siuumiso iti sao ti kinapudno.’—2 Timoteo 2:15.
[Ladawan iti panid 29]
Dagiti sasao ni Jesus impalgakda ti maysa a pagkapuyan ni Pedro
[Ladawan iti panid 31]
Usarem ti Biblia a mangaon iti adda iti puso