Napateg a Katulongan iti Panagipatarus
TI AUTOR ti Biblia, a ni Jehova a Dios, tarigagayanna a maipakaammo ti naimbag a damag ti Pagarian “iti tunggal nasion ken tribu ken pagsasao ken ili.” (Apocalipsis 14:6) Tarigagayanna nga amin a tattao mabasada ti naisurat a Saona. Gapuna, naipatarus ti Biblia iti ad-adu a lenguahe ngem iti aniaman a sabali a libro iti lubong. Adu nga agipatpatarus ti nangbusbos iti adu a panawen ken panagregget tapno maipatarus dagiti kapanunotan ti Dios iti sabali a lenguahe.
Ngem ti Biblia ket saan laeng a teksto a nasken a maipatarus. Masansan a nausar a mismo dayta kas katulongan iti panangipatarus iti dadduma a teksto. Adu nga agipatpatarus ti nangidilig iti pannakaipatarus dagiti sasao iti Biblia kadagiti dadduma a lenguahe tapno siuumiso a maipatarusda dagiti masinunuo a sasao. Ti kalidad ti Biblia kas katulongan iti panagipatarus ti maus-usar met itan iti panagipatarus babaen ti kompiuter.
Talaga a narigat no kompiuter ti mausar nga agipatarus. Ibaga pay ketdi ti dadduma nga eksperto a ti panagipatarus ket maysa a trabaho a saan a kabaelan ti kompiuter. Apay? Ti maysa a lenguahe ket saan a basta buklen dagiti sasao. Tunggal lenguahe ket addaan iti naiduma a kombinasion dagiti sasao, pagannurotan, dagiti saan nga agaplikar kadagitoy a pagannurotan, pannao, ken paripirip. Saan a nagballigi dagiti panangikagumaan a mangiprograma iti kompiuter tapno aramidenna amin dagitoy. Nagrigat a matarusan ti kaaduan nga impatarus ti kompiuter.
Ngem dagiti sientista iti kompiuter mangsirsirarakda ita kadagiti baro a pamay-an. “Mangus-usarkami kadagiti statistical model tapno masarakan ti kasayaatan a patarus,” kuna ni Franz Josef Och, ti mangidadaulo nga espesialista iti panagipatarus ti kompiuter. Ipapantayo a kayatmo nga ipatarus ti Hindi iti Ingles. Umuna, mangalaka iti sumagmamano a teksto nga agpada a naipatarus iti Ingles ken Hindi. Kalpasanna, maiserrek dagita iti kompiuter. Ti kompiuter pagdiligenna dagiti teksto. No, kas pagarigan, ta makasarak ti kompiuter iti maysa a sao a Hindi iti nadumaduma a lugar ket iti tunggal kaibatoganna a grupo ti sasao masarakanna ti Ingles a sao a “house,” ikeddeng ti kompiuter a dayta a Hindi a sao ti katupag ti sao a “house.” Ken nalabit nga adjective dagiti asideg a sasao, kas iti “dakkel,” “bassit,” “daan,” wenno “baro.” Gapuna, ti kompiuter mangaramid iti listaan dagiti agkakatupag a sasao ken kombinasion ti sasao. Kalpasan ti kasta a “pannakasanay,” a mabalin nga agpaut iti sumagmamano nga aldaw wenno lawas, mayaplikar ti kompiuter ti “naammuanna” iti baro a teksto. Nupay saan unay a nasayaat ti gramaria ken estilo ti patarus, kaaduanna a mayallatiwna ti kaipapanan ken dagiti napateg a detalye.
Ti kalidad ti patarus agpannuray unay iti kaadu ken kalidad ti teksto a damo a naiserrek iti kompiuter. Ket mainaig iti dayta a napaneknekan a napateg ti Biblia. Siaannad a naipatarus dayta iti adu a lenguahe, nalaka a magun-odan, ken naglaon kadagiti adu a teksto. Isu a ti Biblia ti kangrunaan a pilien ti managsirarak no iti panangiprograma iti kompiuter agpaay iti baro a lenguahe.