“Daytoy ti Dalan. Magnakayo iti Dayta”

Ti Pakasaritaan ni Emilia Pederson

Kas insalaysay ni Ruth E. Pappas

NAYANAK ni nanangko idi 1878. Emilia Pederson ti naganna. Nupay nagbalin a maestra, talaga a tinarigagayanna nga usaren ti biagna a tumulong kadagiti tattao nga umadani iti Dios. Paneknekan dayta ti dakkel a maletana a nakadulin idiay balaymi iti bassit nga ili ti Jasper, Minnesota, E.U.A. Pagikabilanna koma dayta kadagiti gargaretna a mapan idiay China ta kayatna ti agserbi kas misionera sadiay. Nupay kasta, natungday dayta a panggepna idi natay ni nanangna. Kasapulanen nga agtalinaed iti pagtaenganda tapno maaywananna dagiti addina. Idi 1907, nakiasawa ken Theodore Holien. Nayanakak idi Disiembre 2, 1925. Siak ti buridek kadagiti pito nga annakda.

Nagadu ti saludsod ni Nanang maipapan iti Biblia a kayatna unay a masungbatan. Ti maysa a saludsodna ket maipapan iti sursuro a ti impierno ket umap-apuy a pagtutuokan dagiti nadangkes. Dinamagna iti bumisbisita a superbisor ti Iglesia Luterano no ania a teksto iti Biblia ti nakaibatayan dayta a sursuro. Impasimudaag ti superbisor a saan a napateg no ania ti ibagbaga ti Biblia​—basta masapul a maisuro ti maipapan iti impierno nga umap-apuy a pagtutuokan.

Napennek ti Wawna iti Kinapudno

Di nagbayag kalpasan ti 1900, ni Emma nga ading ni Nanang ket napan idiay Northfield, Minnesota, tapno agadal iti musika. Nagdagus iti pagtaengan ti maestrona a ni Milius Christianson a ti asawana ket Estudiante ti Biblia, kas awag idi kadagiti Saksi ni Jehova. Nadakamat ni Emma nga adda manangna a nasaet nga agbasa iti Biblia. Di nagbayag, sinuratan ni Mrs. Christianson ni Nanang. Sinungbatanna dagiti mainaig iti Biblia a saludsod ni Nanang.

Maysa nga aldaw, immay nangasaba iti lugarmi a Jasper ti Estudiante iti Biblia a ni Lora Oathout a nagtren manipud Sioux Falls, South Dakota. Inadal ni Nanang ti nagun-odna a naibatay iti Biblia a literatura, ket idi 1915, rinugiannan nga iranud iti sabsabali dagiti kinapudno maipapan iti Biblia ken iwarwarasnan dagiti literatura nga ipapaay ni Lora.

Idi 1916, naammuan ni Nanang nga addanto ni Charles Taze Russell iti kombension idiay Sioux City, Iowa. Kayatna ti tumabuno nupay liman ti annakna ken lima a bulan pay laeng ti tagibina a ni Marvin. Ngem napan latta ni Nanang a tugottugotna ti amin nga annakna ket nagtrenda agingga idiay Sioux City a 160 a kilometro ti kaadayona. Nangngeganna dagiti palawag ni Kabsat Russell, nabuyana ti “Photo-Drama of Creation,” ken nabautisaran. Idi nakaawiden, nagsurat iti maysa nga artikulo maipapan iti kombension a naipablaak iti Jasper Journal.

Idi 1922, maysa ni Nanang kadagiti 18,000 a nakikombension idiay Cedar Point, Ohio. Kalpasan dayta a kombension, intultuloynan nga inwaragawag ti maipapan iti Pagarian ti Dios. Ti ulidanna ti nanggutugot kadakami a mangipangag iti balakad a: “Daytoy ti dalan. Magnakayo iti dayta.”​—Isa. 30:21.

Bungbunga ti Panangasaba

Idi rugrugi ti dekada 1920, immakar dagiti dadakkelko iti maysa a pagtaengan iti ruar ti Jasper. Adda narang-ay a negosio ni Tatang ken dakkel a pamilia ti suportaranna. Nupay saan a kas ken Nanang ti kinaanepna nga agadal iti Biblia, naimpusuan a sinuportaranna ti trabaho a panangasaba ken pinadagusna iti pagtaenganmi dagiti agdaldaliasat a ministro a maaw-awagan pay la idi iti pilgrim. Masansan a no adda agdaldaliasat a kabsat nga agpalawag iti pagtaenganmi, agarup sangagasut ti tumabuno. Mapumpunno ti salasmi, agraman ti siled a panganan ken pagturogan.

Idi agarup pito ti tawenko, tineleponuannakami ni ikitko a Lettie ta mayat nga agpayadal iti Biblia ti kaarrubana a ni Ed Larson ken ni baketna. Dagus nga inawatda dagiti kinapudno iti Biblia. Idi agangay, inawisda a makipagadal met ti kaarrubada a ni Martha Van Daalen nga addaan iti walo nga annak. Ni Martha ken ti intero a pamiliana ket nagbalin met nga Estudiante ti Biblia.a

Agarup iti dayta met la a tiempo, nangrugi a nakipagtrabaho ken Tatang ti maysa a baro nga agnagan iti Gordon Kammerud. Sumagmamano la a kilometro ti pagnanaedanna manipud iti lugarmi. Naballaagan ni Gordon: “Agannadka kadagiti babbalasang ti amotayo. Karkarna ti relihionda.” Nupay kasta, nangrugi ni Gordon a makipagadal iti Biblia ket di nagbayag, kombinsido a nasarakannan ti kinapudno. Tallo a bulan kalpasanna, isu ket nabautisaran. Nabautisaran met dagiti dadakkelna, isu a ti pamiliami a Holien ket nagbalin a nasinged a gagayyem ti pamilia Kammerud ken Van Daalen.

Pinabileg Dagiti Kombension

Naparegta unay ni Nanang iti pannakikombensionna idiay Cedar Point isu a dinan kayat a langanan ti aniaman a kombension. Ubingak pay idi ngem malaglagipko dagiti nawatiwat a panagdaliasatmi tapno makatabunokami kadagiti kasta a panagtataripnong. Nakallalagip ti kombension idiay Columbus, Ohio idi 1931 ta idi a rinugianen dagiti Estudiante ti Biblia nga usaren ti nagan a Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10-12) Malaglagipko met ti kombension idiay Washington, D.C. idi 1935. Sadiay a naipalawag ti kinasiasino ti “umariwekwek” wenno ti “dakkel a bunggoy” a nadakamat iti Apocalipsis. (Apoc. 7:9, Ti Biblia, PBS) Karaman da manangko a Lilian ken Eunice kadagiti nasurok a 800 a nabautisaran sadiay.

Nagbiahekami a sangapamiliaan tapno makatabuno kadagiti kombension idiay Columbus, Ohio, idi 1937; Seattle, Washington, idi 1938; ken New York City idi 1939. Malaksid iti pamilia Van Daalen ken Kammerud, adda pay sabsabali a kimmuyog kadakami, ket nagkampingkami iti igid ti dalan. Nakiasawa ni manangko a Eunice ken Leo Van Daalen idi 1940, sada nagpayunir. Iti dayta met la a tawen, nakiasawa ni manangko a Lilian ken Gordon Kammerud ket nagpayunirda met.

Espesial ti kombension idi 1941 a naangay idiay St. Louis, Missouri. Rinibu nga agtutubo sadiay ti immawat iti libro a Children. Dayta a kombension ti nangrugian ti napateg a panagbalbaliw iti biagko. Di nagbayag kalpasan dayta, idi Setiembre 1, 1941, kinagiddanko a nagpayunir ni manongko a Marvin ken ti asawana a ni Joyce. Agtawenak idi iti 15.

Iti lugarmi a kaaduan ket mannalon, saan a kaskarina a makatabuno amin a kakabsat kadagiti kombension ta masansan a mairana dagita iti panagaapit. Isu a kalpasan dagiti kombension, mangangaykami idiay arubayanmi iti repaso ti kombension para kadagiti saan a nakatabuno. Nakaragragsak dagidi a panagtitipon.

Gilead ken Panagserbi iti Sabali a Pagpagilian

Idi Pebrero 1943, nabuangay ti Eskuelaan ti Gilead a pakasanayan dagiti payunir nga agserbi kas misionero. Karaman iti umuna a klase ti innem a miembro ti pamilia Van Daalen​—dagiti agkakabsat nga Emil, Arthur, Homer, ken Leo; ti kasinsinda a ni Donald; ken ni manangko a Eunice nga asawa ni Leo. Agkakanat ti mariknami idi agpipinnakadakami ta dimi ammo no kaano manen a makitami ida. Kalpasan ti panagturposda, naibaonda amin nga innem idiay Puerto Rico, a sadiay awan pay sangadosena idi ti Saksi.

Kalpasan ti makatawen, da Lilian ken Gordon agraman da Marvin ken Joyce ket nageskuela iti maikatlo a klase ti Gilead. Naibaonda met idiay Puerto Rico. Kalpasanna, idi Setiembre 1944, nageskuelaak iti maikapat a klase ti Gilead iti edad a 18. Kalpasan ti panagturposko idi Pebrero 1945, naibaonak met idiay Puerto Rico nga ayan dagiti kakabsatko. Anian a nagpaiduma dayta a kapadasak! Nupay narigat ti agadal iti Espaniol, di nagbayag, nasuroken a sagduduapulo a panagadal iti Biblia ti ikonkondukta ti dadduma kadakami. Binendisionan ni Jehova ti trabaho. Ita, addan agarup 25,000 a Saksi idiay Puerto Rico!

Dimteng Dagiti Trahedia iti Pamiliami

Nagtalinaed da Leo ken Eunice idiay Puerto Rico kalpasan a naipasngay idi 1950 ti anakda a ni Mark. Idi 1952, implanoda ti agawid tapno makabakasion ken mabisitada dagiti kakabagian. Nageroplanoda a pimmanaw idi Abril 11. Nakalkaldaang ta di nagbayag kalpasan ti panagtayabda, natnag ti eroplano iti taaw. Natay da Leo ken Eunice. Ngem nasarakan a tumtumpaw iti taaw ti dua ti tawenna a ni Mark. Maysa kadagiti nakalasat ti nangisagpat kenkuana iti balsa a goma sa natulongan nga umanges isu a nakaungar.b

Lima a tawen kalpasanna, idi Marso 7, 1957, agturturong da Nanang ken Tatang iti Kingdom Hall idi naplat ti luganda. Bayat a suksukatan ni Tatang ti pilid iti igid ti kalsada, napadamgisan ti lumablabas a lugan ket dagus a natay. Agarup 600 ti immay dimngeg iti palawag ti pumpon, ket gundaway dayta a nakasabaan ti komunidad ta raraemenda ni Tatang.

Baro a Pakaibaonan

Sakbay unay a natay ni Tatang, nakaawatak iti pakaammo a maibaonak nga agserbi idiay Argentina. Idi Agosto 1957, simmangpetak iti siudad ti Mendoza iti katurturodan a sakaanan ti Kabambantayan ti Andes. Idi 1958, ni George Pappas a nagturpos iti maika-30 a klase ti Gilead ket naibaon iti Argentina. Nagbalinkami a nasinged nga aggayyem, ket idi Abril 1960, nagkallaysakami. Idi 1961, natay ni Nanang iti edad a 83. Simamatalek a nagna iti dana ti pudno a panagdaydayaw ken nagadu ti natulonganna a mangaramid met iti kasta.

Sangapulo a tawen a nagserbikami ken George a kaduami ti dadduma pay a misionero iti nadumaduma a pagtaengan dagiti misionero. Kalpasanna, pito a tawen a nagserbi ni lakayko kas manangaywan iti sirkito. Idi 1975, nagsublikami iti Estados Unidos tapno tulonganmi dagiti masaksakit a miembro ti pamiliami. Idi 1980 naawis ni lakayko nga agserbi kas manangaywan iti sirkito kadagiti kongregasion nga Espaniol ti lenguaheda. Adda idin agarup 600 a kongregasion nga Espaniol ti lenguaheda iti Estados Unidos. Iti unos ti 26 a tawen, binisbisitami ti kaaduan kadakuada ken nakitami ti iyaadu dagiti kongregasion nga ita ket nasuroken a 3,000 ti bilangda.

Nagnada iti “Dalan”

Naragsakan met ni Nanang a nakakita kadagiti ub-ubing a miembro ti pamiliana a simrek iti amin-tiempo a ministerio. Kas pagarigan, ni Carol, nga anak ti inaunaanmi a ni Manang Ester ket nagpayunir idi 1953. Nakiasawa ken Dennis Trumbore, ket sipud idi, agserserbidan kas amin-tiempo a ministro. Ni Lois a sabali pay nga anak ni Manang Ester ket nakiasawa ken Wendell Jensen. Nageskuelada iti maika-41 a klase ti Gilead ken 15 a tawen a nagserbida kas misionero idiay Nigeria. Ni Mark, a naulila kadagiti nagannakna a natay iti aksidente iti eroplano, ket inampon ken pinadakkel ti ading ni Leo a ni Ruth La Londe ken ti asawana a ni Curtiss. Ni Mark ken ti asawana a ni Lavonne ket nagpayunir iti adu a tawen ken pinadakkelda ti uppat nga annakda iti “dalan.”​—Isa. 30:21.

Ni Orlen, ti kakaisunan a kabsatko a sibibiag pay ket ag-95 ti tawennan. Simamatalek pay laeng nga agserserbi ken Jehova. Siraragsak met nga agtultuloykami ken George iti amin-tiempo a ministeriomi.

Ti Imbati ni Nanang

Adda kaniak ti nakapatpateg a sanikua ni Nanang​—ti lamisaanna. Sagut dayta kenkuana ni Tatang idi nagkallaysada. Nakadulin iti maysa kadagiti uuyosan dayta ti daanen nga scrapbook a naglaon kadagiti surat ken dagiti pinutarna nga artikulo a naipablaak kadagiti periodiko a nakaipaay iti nagsayaat a pannakaiwarnak ti Pagarian. Ti petsa ti dadduma kadagita ket idi pay rugrugi ti dekada 1900. Nakadulin met iti dayta a lamisaan dagiti maipatpateg a surat dagiti misionero nga annak ni Nanang. Kaay-ayok nga ulit-uliten a basaen dagita! Dagiti met suratna kadakami ket kanayon a makaparegta ken napno kadagiti positibo a kapanunotan. Saan a pulos a natungpal ti tarigagay ni Nanang nga agbalin a misionera, ngem adda kenkuana ti regta ti maysa a misionera, ket dayta ti nanggutugot iti puso ti adu a henerasion a simmaruno kenkuana. Segseggaak unay ti panagkikitami manen kada Nanang ken Tatang iti dakkel a panagtitipon ti pamiliami inton paraison ti daga!​—Apoc. 21:3, 4.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 17]

Ni Emilia Pederson

[Ladawan iti panid 18]

1916: Da Nanang, Tatang (mangub-ubba ken Marvin); baba, manipud kannigid: Orlen, Ester, Lilian, Mildred

[Ladawan iti panid 19]

Da Leo ken Eunice, sakbay unay ti ipapatayda

[Ladawan iti panid 20]

1950: Manipud kannigid, ngato: Ester, Mildred, Lilian, Eunice, Ruth; baba: Orlen, Nanang, Tatang, ken Marvin

[Ladawan iti panid 20]

Da George ken Ruth Pappas bayat ti panagserbida iti sirkito, 2001