Ammoyo Kadi?

Apay a kinuna ni Jesus nga “awan asinoman a mangikabil iti baro nga arak kadagiti daan a supot a lalat”?

▪ Kadawyan idi tiempo ti Biblia ti mangidulin iti arak kadagiti lalat ti animal. (Josue 9:13) Naaramid dagiti lalat a botelia iti kudil dagiti taraken nga animal a kas kadagiti urbon ken nataenganen a kalding. Tapno makaaramid iti lalat a botelia, naikkat ti ulo ken saka ti natayen nga animal ken siaannad a malalatan ti bagina tapno saan a maabutan ti tianna. Mapagbalin a lalat ti kudil sa madait ti amin nga abutna malaksid ti tengnged wenno luppo ti animal nga agbalin a pannakatengnged ti botelia. Dayta nga abut ket marikpan babaen iti pagsullat wenno galut.

Inton bumayag, tumangken ti lalat ket saanton a mabennat. Dagiti daan a supot a lalat ket saan ngarud a nasayaat a pagidulinan iti kaar-aramid nga arak, nga agtultuloy nga umingel. No umingel ti arak, mabalin a bumtak ti natangken a supot a lalat. Ngem agbennat dagiti baro a lalat isu a saan a bumtak no agtultuloy nga umingel ti kaar-aramid nga arak. Gapuna, dinakamat ni Jesus ti pagaammo dagiti tattao idi kaaldawanna. Imbagana ti mapasamak no adda asinoman a mangikabil iti baro nga arak kadagiti daan a botelia a lalat: “Ngarud ti baro nga arak bettakenna dagiti supot a lalat, ket maibellengto ket ti supot a lalat madadaelto. Ngem ti baro nga arak masapul a maikabil kadagiti baro a supot a lalat.”​—Lucas 5:37, 38.

Siasino dagiti “nagtagipunial a lallaki” a nadakamat idi arestuen dagiti Romano ni Pablo?

▪ Sigun iti salaysay dagiti Aramid, bayat ti riribuk iti templo idiay Jerusalem, maysa a Romano a komandante ti militar ti nangaresto ken apostol Pablo, ta patienna a ti apostol ti nangidaulo iti maysa a bunggoy dagiti managderraaw nga “uppat a ribu a nagtagipunial a lallaki.” (Aramid 21:30-38) Siasino dagitoy a nagtagipunial a lallaki?

Ti Griego a sao para iti “nagtagipunial a lallaki” ket nagtaud iti Latin a sao a sicarii, a kayatna a sawen “dagiti agus-usar iti sica,” wenno punial. Ti historiador idi umuna a siglo a ni Flavius Josephus deskribirenna ti Sicarii kas grupo dagiti panatiko a Judio a napeklan ti kinasungdoda iti nasionda, dagiti di agsarday a kabusor ti Roma, a makipaspaset iti napolitikaan a panangpapatay.

Insalaysay ni Josephus a ti Sicarii “mamapatayda bayat ti aldaw iti tengnga ti siudad; aramidenda dayta nangnangruna bayat dagiti piesta, no addada iti nagtetengngaan ti adu a tattao, ken mangilemmengda kadagiti punial kadagiti kawesda, a dayta ti pangduyokda kadagiti kabusorda.” No matay dagiti biktimada, agpammarang dagiti Sicarii a karurodda ti panangpapatay tapno saanda a mapagatapan. Innayon pay ni Josephus a ti Sicarii idi agangay ti nangisungsong iti iyaalsa dagiti Judio maibusor iti Roma idi 66-70 K.P. Gapuna, magagaran ti komander ti buyot ti Roma a mangibalud iti maipagarup a pangulo ti kasta a grupo.

[Ladawan iti panid 15]

Daan a supot a lalat

[Ladawan iti panid 15]

Ladawan ti nagtagipunial a lalaki nga impinta ti maysa nga artist