Di Panagasawa​—Apay Maipaalagad?

TI DI panagasawa, kas makalikaguman a maipaay iti kinapadi, agbalbalinen a saan unay a nalatak kadagiti Katoliko. Iti nabiit pay nga ibibisita ni Papa Juan Paulo II idiay Switzerland, maysa a panagsaludsod ipakitana a ti laeng 38 porsiento kadagiti Katoliko iti dayta a pagilian ti umanamong iti inkapilitan a di panagasawa dagiti papadi. Idiay Estados Unidos, maysa a 1983 a panagsaludsod ni Gallup ti nangipakita a 58 porsiento kadagiti Romano Katoliko ti umanamong iti panangipalubos kadagiti papadi a mangasawa.

Ngem ni Papa Juan Paulo II pinatalgedanna manen ti linteg ti di panagasawa dagiti klero, kas ti inaramid ni Paulo VI iti nalatak a suratna a Sacerdotalis Caelibatus (Priestly Celibacy), a naipablaak idi 1967. Apay nga itultuloy ti Vaticano nga ipaalagad daytoy a saan a maanamongan a linteg, uray pay dayta agparang a maibusor iti pagimbaganna met laeng? Ti kadi saan a panagasawa dagiti papadi maysa a kasapulan nga impaalagad ni Kristo ken dagiti apostoles?

Sadinot’ Namunganayanna?

Iti umuna a sasao ti 1967 a surat ti papa, ni Papa Paulo VI inaminna a “ti Baro a Tulag, isu a mangitalimeng iti sursuro ni Kristo ken dagiti Apostoles . . . dina kalikaguman ti di panagasawa dagiti sagrado a ministros.” Kasta met, ti The Catholic Encyclopedia kunaenna: “Dagitoy a sasao [1 Timoteo 3:2, 12; Tito 1:6] ti kasla mangilaksid iti aniaman a pananganamong a ti di panagasawa ti inkapilitan kadagiti klero nanipud idi punganay. . . . Daytoy a wayawaya ti panagpili ti kasla nagpaut bayat iti isuamin a mabalin nga awagantayo . . . ti umuna a panawen iti pannakaaramid dagiti linlinteg ti Iglesia, [kayatna a sawen] agingga iti agarup panawen ni Constantino ken ti Konsilyo iti Nicæa.”

Gapuna no ti inkapilitan a di panagasawa dagiti papadi saan a nangrugi ken Kristo wenno dagiti apostoles, sadino ti naggapuanna?

“Idi immuna a panawen dagiti Pagano ti di panagasawa maibilbilang a nadayaw,” kuna ti M’Clintock and Strong’s Cyclopædia. Dadduma pay a sursurat ipamatmatda a ti kasta nga “immuna a panawen dagiti Pagano” ti agsubli iti Babilonia ken Egipto idi ugma. Kunaen ti The New Encyclopædia Britannica: “Babaen ti itataud ti dakkel a sibilisasion dagiti tattao idi ugma, timmaud ti di panagasawa kadagiti nadumaduma a kaipapanan.” Dayta, kas pangarigan, ti manginaig iti panagdayaw ken Isis, ti Diosa iti kinabunga dagiti Egipcio, kas kunaen ti Britannica: “Ti panangliklik iti pannakidenna ket maysa a naan-anay a kasapulan kadagidiay a mangselebrar iti nasantuan a misteriona.”

Mainayon pay iti dayta, kuna ni Alexander Hislop iti librona a The Two Babylons: “Tunggal eskolar ammona nga idi a ti panagdayaw ken Cybele, ti diosa dagiti taga Babilonia, ti naiserrek iti Pagano a Roma, dayta ti naiserrek babaen iti immuna unay a pormana, agraman ti di panagasawa ti klerona.”

Apay, kas panangtulad kadagiti relrelihion a pagano idi ugma, nga inawat ti Iglesia Katolika ti kasapulan a di panagasawa ti klero?

Apay a Naawat Dayta

Ti maysa a rason ket, ti di naasawaan a kinapadi mangipaay iti pannakabalin kadagiti agtuturay iti iglesia. Pudno daytoy ta, gaput’ awan ti agtawid iti kinapadida, dagiti papadi ti mabalin a masukatan laeng babaen iti panangdutok ti herarkia. Uray pay ti The Catholic Encyclopedia aminenna a ti Roma napabasol iti panangusar iti di panagasawa kas maysa nga alikamen “a mangipanamnama iti panagpaituray ti klero iti sentral nga autoridad iti Seseda a Romano.”

Ngem saan laeng a dayta. Ti tsart iti sumaganad a panid, a mangibalabala ti “Historia iti Di Panagasawa ti Klero,” ipakitana a ti inkapilitan a di panagasawa nagbalin a nainayon a linteg idi laeng maika-12 a siglo K.P. Ti papa nga adut’ naaramidanna tapno isagana ti pannakaanamongna isu ni Gregory VII (1073-85). Makapainteres, makuna a “nakitana nga ad-adda ngem ti siasinoman ti kasta unay nga impluensia a magun-odan iti nainget a di panangasawa ti bagi dagiti klero.”

Ngem, mainayon iti panangpabileg iti sistema iti Iglesia Katolika, ti linteg iti di panagasawa dagiti papadi ti nangipaay met iti kinapadi ti kinatan-ok kadagiti gagangay a tattao. Ni George Duby, maysa kadagiti kangrunaan nga historiador iti Francia, ti nabiit pay a nagkuna maipapan kadagiti mongha ken papadi idi edad media a gapu iti dida panagasawa, “natantan-okda ngem kadagiti dadduma iti herarkia; addaanda iti kalintegan a mangituray iti dadduma iti kagimongan.”

Dagiti Epektona

Maipapan iti epekto iti panangilibak iti gundaway iti panagasawa kadagiti papadi, ti The Catholic Encyclopedia napaliiwna: “Dikam tarigagayan nga ilibak wenno ilinged ti nakababbaba a moralidad isu a kadagiti dadduma a panawen iti historia iti lubong ken kadagiti dadduma a pagpagilian a mangawag iti bagbagida met laeng a Kristiano, ti Katoliko a kinapadi ti bumaba no dadduma.” Uray pay ita, ti imoralidad dagiti papadi kadagiti adu a pagpagilian addaan iti epekto a mangipababa iti kinapadi iti imatang dagiti nasingpet a tattao.

Ti linteg ti di panagasawa dagiti papadi, a nabaliwan tapno makibagay kadagiti pagano a kulto, addaan met iti epekto a mangipababa iti panagasawa, isu a maysa a nadayaw nga urnos nga inrugi ti Dios a mismo. (Mateo 19:4-6; Genesis 2:21-24; Hebreo 13:4) Kas kunaen ti The New Encyclopædia Britannica: “Ti kapanunotan a kinadalus ti kulto pinakarona ti pagannayasan a mangipababa iti panagasawa ken mangibilang a denidemonio iti sekso ken nangiturong iti panangkalikagum kadagiti papadi ken mongha nga alagadenda ti di panagasawa, a nangpataud iti maysa-siglo a pannakidangadang iti uneg ti iglesia.”

Ti di panagasawa dagiti papadi ti naanamongan a buyogen dagiti di naipalgak a panggep, isu a mangilawlawag no apay a dayta ti nataginayon. Ngem dayta kinapudnona dina ginunggonaan dagiti tattao a Katoliko wenno ti klero. Uray ti iglesia a mismo nagsagaba, ta kaaduanna mapapati a ti agdama a kinakurang iti papadi ket nangnangruna a maigapu iti daytoy a di nainkasuratan a linteg.

Ti sabali pay a paset ti panangmatmat ti Iglesia Katoliko iti panagasawa ken sekso ti maipalgak no usigen ti sursuro ti agnanayon a kinabirhen ni Maria.

[Blurb iti panid 5]

“Ti Baro a Tulag . . . dina kalikaguman ti di panagasawa dagiti sagrado a ministro.”​—Papa Paulo VI

[Kahon iti panid 6]

Historia ti Di Panagasawa ti Klero

Umuna Siglo: “Dikam masarakan iti Baro a Tulag ti aniaman a mangipamatmat a ti di panagasawa ti inkapilitan kadagiti Apostoles wenno kadagidiay nga inordinanda.”​—The Catholic Encyclopedia.

Maikapat a Siglo: “Ti kadaanan a pammanek iti linteg maipapan iti di panagasawa ti papadi isu ti Canon 33 iti Council of Elvira [España], agarup 300 K.P.”​—Dictionnaire de Théologie Catholique.

“Ti Council of Nicaea [325 K.P.] agkedked a mangipaalagad iti daytoy a linteg [Elvira Canon 33] iti isuamin nga Iglesia.”​—A Catholic Dictionary.

Agingga iti Maika-sangapulo a Siglo: “Bayat dagiti adu a siglo daytoy suppiat iti di panagasawa dagiti klero ket maysa a tema a kankanayon a pagsusuppiatan iti uneg ti Iglesia. Dagiti di gagangay a krimen immadu kadagiti klero; ti saadda, idi maika-siam ken sangapulo a siglo, ti kasla maysa a lisiensia iti panaglablabes. . . . Adu a papadi ti agbibiag a sipapanayag iti ruar ti panagasawa, nupay ti konsilio ti kanayon a mangipaulog kadagiti kabbaro a bilin a maibusor kadakuada.”​—M’Clintock and Strong’s Cyclopædia.

Maika-sangapulo ket Maysa a Siglo: “Ti Synod of Paris (1074), awan panagkedkedna, nga impakaammona a ti linteg ti di panagasawa saan a maibturan ken di nainkalintegan. . . . Kadagiti dadduma a pagpagilian, ti linteg saan a naalagad, interamente man wenno iti pasetna bayat ti nawatiwat a tiempo. Idiay Inglatera ti Synod of Winchester idi 1076 pagarupenna a nainkalintegan ti mangipalubos kadagiti naasawaanen a papadi, kadagiti pagilian ken babassit nga il-ili, ti pammalubos a mamagtalinaed kadagiti assawada.”​—A Manual of Church History (Katoliko), ni F. X. Funk.

Maika-sangapulo ket Dua a Siglo: “Kamaudiananna, idi 1123, idiay First Lateran Council, naipaulog ti linteg (a nangpatalged nga ad-adda pay iti Second Lateran Council, can[on] vii) isu a, nupay saan a nalawag ti pannakaisaona, ti makuna a nangibilang iti panagasawa dagiti kasuno a diakono wenno papadi iti aniaman a nangangato nga orden nga awan mamaayna. . . . Daytoy mabalin a makuna a tanda iti panagballigi a maipaay iti di panagasawa.” (Kuami dagiti italiko.)​—The Catholic Encyclopedia.

Agingga iti Maika-sangapulo ket Innem a Siglo: “Iti Latin nga Iglesia, ti pannakaipablaak ti linteg [iti di panagasawa] saan a nagtungpal iti suppiat. Idi maika-13 ken maika-14 a siglo, adu nga espesialista iti linteg ti iglesia ken uray pay dagiti obispo ti nangawag iti pannakaanamong ti linteg ti Makindaya nga [Iglesia] a mangipalubos iti panagasawa dagiti papadi. Nasarakanda nga insigida a rason ti pannakaipababa ti kinapadi ken uray pay dagiti relihiuso a kababalin gapu iti kasasaad ti nasapa pay nga Edad Media. Dagiti dadakkel a konsilio iti Constance (1414-18), Basel (1431-39), ken Trent (1545-63) nasaksianna dagiti obispo ken teologo a mangaw-awag iti pannakakanselar iti linteg ti di panagasawa.”​—Encyclopædia Universalis.

“Idiay Council of Trent (1545-63) sumagmamano nga obispo ken ni emperador Charles V, ti nanganamong iti pannakapalukay ti linteg iti [di panagasawa]. Ngem ti kaaduan ti nangikeddeng a ti Dios dina ikedked ti sagut ti kinadalus kadagidiay nga umiso a mangikararag iti dayta, ken ti linteg iti di panagasawa ti kamaudiananna ken agnanayon a naipaalagad kadagiti ministro ti Iglesia Katolika Romana.” (Kuami dagiti italiko.)​—M’Clintock and Strong’s Cyclopædia.

Maika-duapulo a Siglo: “Mainaig iti maikadua a Konsilio ti Vaticano (1962-65) ti di panagasawa ti klero ti naminsan manen nagbalin a pakamulitan ti Iglesia Katolika. . . . Kalpasan ti konsilio, ti bilang dagiti papadi a mangsapsapul iti ipapanaw iti kinapadi tapno mangasawa immadu ti kasta unay. . . . Ni Papa Paulo VI, nupay kasta, nangipaulog ti maysa a surat, Sacerdotalis Caelibatus (Hunio 23, 1967), a nangpatalged manen iti tradisional a linteg iti di panagasawa.”​—Encyclopædia Britannica.