Agtataripnong dagiti Saksi ni Jehova Idiay Poland

● Uppat a kumbension kadagiti uppat a siudad

● Dagiti bimmisita a delegado manipud 16 a pagpagilian

● Ti nakagupgopan ti nagatender a 94,134

● Dagup dagiti nabautisaran​—3,140

IMMAYDA iti pinulpullo a ribo. Babaen iti kotse, inarkila a bus, dagiti naisangsangayan a tren, ken babaen kadagiti kangrunaan nga eroplano, nakaad-adu ti immay idiay Warsaw, Poznań, Katowice, ken Wrocław bayat ti Agosto 1985. Addada sadiay nga agatender iti “Manangsalimetmet Kinatarnaw” a Kumbension dagiti Saksi ni Jehova.

Dagiti Saksi a taga Poland kadagitoy a siudad addada sadiay a mangkablaaw kadakuada iti isasangpetda. Nangnangruna a makita daytoy idiay International Airport iti Warsaw, a sadiay ti sinangpetan dagiti delegado manipud makinlaud nga Europa, Asia, Norte America, ken dagiti dadduma a luglugar. Inawatda dagiti bisitada a buyogen ti kasta unay nga isem ken panagalamano, dadduma babaen ti panangarakup ken panaginnungngo. Adda sadiay dagiti managipatarus a tumulong iti komunikasion, ngem ti napasnek a kinabara dagiti panangkablaaw ti nangiwalin kadagiti amin a lapped iti pagsasao. Kadagiti dadduma a kaso, dagiti bettek dagiti sabsabong ti naipapetpet kadagiti babbai, ket dagiti ubbing agtarayda a sumabet a mangkablaaw ken mangiyebkas iti naragsak a “Hello!” iti Polako.

Ti kasta a naragsak a kablaaw, nupay kasta, isuda laeng ti kangitingitan iti adu a lawlawas iti nagaget a panagtrabaho. Kalpasan ti pannakaipaay ti naasi a pammalubos dagiti autoridad a Polako a mangangay kadagiti kumbension, adda kasta unay a panangikagumaan a naiwayat a mangisagana kadakuada.

Panagtrabaho Sakbay ti Kumbension

Masapul ti panangbirok kadagiti pagdagusan a maipaay kadagiti rinibribo a bisita. Idiay Warsaw laeng, 11,000 a kalikagum iti pagdagusan ti masapul a biruken. Masapul ti mangbiruk iti stadium a pakaaramidan dagiti kumbension. Nasarakanda idiay Warsaw ken Wrocłlaw a maipaay kadagiti petsa iti Agosto 16-18, ket idiay Poznań ken Katowice (Chorzów) a maipaay iti Agosto 23-25. Ti panangbiruk kadagiti stadium, nupay kasta, ket paset laeng iti trabaho. Sumagmamano a pagiwarnak ti nangipadamag maipapan iti panagtrabaho dagiti Saksi a mamagbalin kadagiti stadium a nasayaat nga usaren. Maysa a report ti nagkuna:

“Bayat iti lima a lawlawas dagiti Saksi ni Jehova kasta unay ti panagtrabahoda a nangisagana ken nangtarimaan iti Slaski Stadium [Chorzów, idiay Katowice]. Sumagmamano a tonelada a basura ti naikkat babaen iti trak manipud iti stadium ken kadagiti aglawlawna ket mamindua a kasta kaadu ti napuoran a mismo sadiay. Nadalusan dagiti nangato a ruruot, ket natabasan ti lawn iti aglawlaw ti stadium. Ti lugar a pagkampuan a nagbalin a pagbasuraan kadagiti scrap naurnosan. Natarimaan dagiti tugtugaw iti grandstand a maiyunnat iti 35 kilometros [22 mi] ken naugasan. 78,000 a tugtugaw ti napintaan. . . . Nadadael dagiti amin a pito a kubita. Narnarba dagiti tawtawa. Nadadael ti ruangan. Naperdi dagiti gripo, barado dagiti pagayusan. . . . Mabalin a kunaen a dagiti Saksi ni Jehova ti basta sagut manipud langit a maipaay iti manangimaton iti Slaski Stadium, nangnangruna gapu ta ti panaglaban iti football iti nagbaetan ti Poland ken Belgium naiplano iti Setiembre.”

Kinapudnona, 10,500 a boluntario a Saksi ti nangaywan iti trabaho. Pinintaanda pay dagiti amin a barandilias ken alad, dinalusanda ken pinintaanda dagiti nadadael a kubita, nangibangonda kadagiti 132 nga inaduro ti kubita. Awan ti panaglilinea nga aguray, uray pay kadagiti babbai! Maipapan iti daytoy a trabaho idiay kumbension ti Katowice, ti sabali pay a padamag ti pagiwarnak kunana: “Ti nagupgop a gatad ti panagserbi a naaramid ti napattapatta a 12 milion a zlotys [$80,000, E.U.].” Ti kasta met laeng a panangtarimaan ti naaramid kadagiti dadduma a tallo nga stadium.

Naawis dagiti Nagpaliiw

Adu a komento ti inaramid dagiti nagpaliiw kadagiti Saksi. Maysa nga opisial iti gobierno ti nagkuna: “Inorganisaryo ti isuamin a kamengyo a nakasaysayaat. Sadino ti nangalaaanyo iti pannakasanay tapno maaramidyo ti kasta?” Maysa nga administrador ti nagkuna: “Nagtartrabahoakon ditoy bayat ti 25 a tawtawen, ket pulos a diak pay nakakita iti kasta nga urnos idi.” Ti sabali pay a manedyer iti stadium ti nagkuna: “Apay a dakayo a tattao agtrabahokayo a kasta unay ti kinapasnekna? Kayatmi koma ti maaddaan kadagiti kakasta a trabahador!” Iti sabali nga stadium kinuna ti manedyer: “Sipupudno a diak impagarup a mabalin a matarimaan daytoy nga stadium, ngem nabaelanyo nga inaramid dayta.” Maysa a naawis a managpaliiw ti nagkuna: “Adda banag a di gagangay nga agtataud kadakayo!”

Kalpasan ti kumbension idiay stadium ti Warsaw, maysa a giya ti panagpasiar ti nagkuna iti maysa a grupo dagiti agtutubo nga agpaspasiar: “Nabayagen a nabaybay-an daytoy nga stadium ken nakarugrugit. Di pay nabayag dayta ti inabangan dagiti Saksi ni Jehova a maipaay iti relihiuso a kumbension. Itan, kitaenyo ti ar-aramidenda ditoy! No kasano a nabalbaliwan ti isuamin! Boluntario a nagtrabahoda. Kunaek, nagtrabahoda nga awan sueldoda!”

Isu Met Laeng a Programa iti Sangalubongan

Ti programa ti kumbension a mismo kangrunaanna ket isu met laeng ti naiparang kadagiti dadduma a dagdaga, malaksid ta dayta ti napaababa agsipud ta dagiti kumbension a Polako ti maipaay iti dua ket kagudua nga al-aldaw imbes a tallo ket kagudua. Uppat a miembro ti Manarawidwid a Bagi dagiti Saksi ni Jehova​—ni A. D. Schroeder, M. G. Henschel, T. Jaracz, ken D. Sydlik​—nagpalawagda iti tunggal maysa kadagitoy uppat nga asamblea. Dagiti palawagda ti naipatarus iti Polako. Dagiti delegado a mangirepresentar kadagiti nadumaduma a dagdaga indanonda dagiti kablaaw ken ababa a mensahe, manipud Ingles, Pranses, Aleman, ken Sueko a naipatarus iti Polako, isu a nagragsakan dagiti nagdengngeg.

Maysa a delegado manipud Denmark ti nagkomento maipapan iti kinalaing dagiti Polako a managpalawag ket insinana ti drama ni Job a maipaay iti naisangsangayan a pammadayaw: “Nupay no dikam naawatan ti pagsasao, ti drama ni Job nangipaay iti dakkel nga impresion kadakami. Nakasaysayaat ti pannakaiparangna. Agsipud ta ammomin dagiti aksion, nabaelanmi a sinurot ket dikam narigatan kadagiti adu a detalye iti panagsasarita dagiti tallo a ‘gagayyemna’; maipamaysami a naan-anay iti kasasaad ken ti rikrikna. Makitami ken mangngegmi a ni Job ti pudno nga agsakit, nga isut’ agsagsagaba ket agrigrigat iti kasta unay, ket mangngegmi no kasano ti kinaranggas dagiti makunkuna a tallo a gagayyemna. Adu kadagiti adda iti stadium ti nagsangit a sipapanayag.”

Iti tunggal maysa kadagiti kumbension, dagiti kablaaw manipud kadagiti grupo dagiti Saksi ni Jehova kadagiti nadumaduma a luglugar ti naibasa ket dagitoy ti naawat a buyogen ti kasta unay a panagpalakpak.

Luglugar a Paginteresan

Adu a delegado manipud dadduma a pagpagilian ti nanggundaway iti ibibisita kadagiti luglugar a paginteresan idiay Polandia. Dadduma ti nangbisita iti nakaiyanakan ni Frédéric Chopin ken ni Marie Curie idiay Warsaw. Dadduma ti nangbisita iti pagpasiaran a siudad ti Zakopane, nga addaan kadagiti estilo ti chalet a pagtaengan ken dagiti napnuan kolor a sentro ti paggatangan, ken nagluganda kadagiti maibitin a tugaw a lumasat iti napipintas a kabambantayan. Iti panagbiahe babaen iti kotse a mapan kadagitoy ken kadagiti dadduma pay a bubuyaen a luglugar, dagiti delegado nakitada ti napintas nga aw-away ti Polandia bayat ti panagani, dagiti kataltalonan a pagtartrabahuan dagiti pampamilia​—agtutubo ken nataengan, lallaki ken babbai​—aminda.

Ti naisangsangayan a paginteresan isu ti dati a kampo konsentrasion idiay Oświȩcim (Auschwitz). Maysa a grupo dagiti Saksi ti kinuyog ni Josef, maysa a balud idi iti Auschwitz, a simrek iti kampo. Gagangay a dayta agpada a makapakigtot ken makaupay a panagpasiar. Sadiay adda dagiti pagbitayan, ti bakud a nakapaltogan dagiti balud, ti pagpuoran nga urno, adu a ladladawan​—iti isuamin a tiempo imtuodem ti bagim no pudno dagitoy. Saan a gapu ta agduaduaka, no di ket ti nakaam-amak a napasamak ti mamagbalin iti dayta a kasla di nakapapati! Adda dagiti nadumaduma ti kolorna a trianggulo a mangilasin kadagiti naduduma a grupo dagiti balud​—maymaysa laeng ti maipaay iti relihiuso a rason, dagiti Estudiante ti Biblia (Saksi ni Jehova) a mangisusuot iti lila a trianggulo.

Ngem gaput’ kaduami ni Josef a nangipasiar, ngangngani nagbalin dayta a makapabang-ar a kapadasan. Insalaysayna ti estoriana. Isut’ adda idi iti politika, ngem ni tatang ken nanangna nagbalinda a Saksi. Idi a natay ni tatangna ket pinumpon ti Saksi, naawis ni Josef iti nagsayaatan a nagbanaganna ken ti ayat a nakitana kadagiti Saksi. Insardengna ti ar-aramidna iti politika ngem saan a nagbalin a Saksi. Di nagbayag kalpasanna ni Josef, ni nanangna, ken ti kabsatna a babai ti naibaon idiay Auschwitz.

Ni nanangna naipan kadagiti pagurnuan. Ti kabsatna a babai kamaudiananna rimmuar a nadadael ti salun-atna. Isut’ naibaon iti maysa a kampo idiay Alemania. Sadiay nasabetna ti maysa a Saksi a nakisarita kenkuana, ket isut’ nagbalin a maysa a Saksi ni Jehova. Isu, kinapudnona, ket maysa kadagidiay adda iti nalatak a martsa iti ipapatay. (Daytoy nakalawlawag ti detalyena iti artikulo nga “Integrity Outlives Concentration Camp,” iti Setiembre 1, 1945, a Watchtower.)

Bayat ti panagpasiar iti Auschwitz, impakita ni Josef kadakuada ti kuarto a nakaibaludanna, ti kuarto a nakaibaludan ni nanangna, ken ti urno a nakapuoran ni nanangna. Ngem ti kababalinna ket pagulidanan dagiti amin. Awan ti panagrurod. Dayta ti lugar a ti kinatarnaw iti Dios nagballigi, lugar a nakatayan dagiti adu a Saksi a simamatalek ken ni Jehova. Ti panagpasiar a nakikadua kenkuana ket kasla pannakikadua iti maysa a naregta a Saksi iti narigat a teritoria. Maysa a Saksi iti grupo ti gimmatang kadagiti postcards manipud iti babai a naglako. Inimtuod ni Josef: “Kinasabaam kadi?” “Saan.” Dagdagus isut’ napan nangasaba kenkuana. Pudno, ti panagpasiar iti kampo konsentrasion iti Auschwitz a sadiay ti nakaaramidan dagiti nakaam-amak a panangdadael ti makapaupay a naimbag, ngem ti panangpasiar iti dayta a kadua ni Josef ti mamagbalin iti dayta a makaparegta a kapadasan.

Naiyebkas ti Panangapresiar

Dagiti Saksi ni Jehova inapresiarda ti pannakaangay dagitoy a kumbension idiay Poland. Dagiti opisiales a Polako ken dagiti manedyer ti stadium agpada a mannakitinnulongda ken naayatda kadagiti kumbensionista. Daytoy ti nangnayon pay iti balligi ken ragsak ti okasion. Kasta met, iti tunggal siudad a nagkumbensionan, dagiti kangrunaan a pagiwarnak nagipadamagda, ket agpada nga adda ti panangsaklaw ti radio ken ti telebision.

Ti kangrunaan nga impresion nga inyawid dagiti delegado, nupay kasta, isu ti kinamanagpadagos dagiti Polako a Saksi. Ti espiritu iti ragsakda ken regtada ti nagsaknap kadagiti kumbension. Inramanda dagiti pangngaldawda kadagiti bimmisita a delegado. Inawisda ida kadagiti balbalayda. Naglutoda kadagiti taraon a maipaay kadakuada, agraman dagiti naisangsangayan a putahe a Polako. Dagiti nabara nga isemda ken panangarakupda ken panangungngoda mabayagto a malaglagip dagiti delegado manipud kadagiti sabali a pagpagilian.

Nalabit ti kinamanagayat dagiti Polako a Saksi ti maiparangarang a naimbag ken magupgop iti sumaganad a naimpusuan nga ebkas a naiparang kalpasan la unay ti pangserra a palawag iti kumbension idiay Katowice ken Warsaw. Daytoy ti naipatarus iti Ingles ken Aleman ket naabrasada babaen iti nabara a panagpalakpak.

Patgenmi a kakabsat a lallaki ken babbai manipud 16 a pagpagilian iti lubong!

Naglasatkayo kadagiti adu a rigrigat ken sakripisio tapno makiraman iti rag-omi. Dagiti laeng pudno a gagayyem ti mangaramid itoy.

Ti kaaduan kadakayo dida naawatan dagiti naisao ditoy, ngem nupay kasta, agtalekkami a naslepkayo iti espiritu daytoy a kumbension.

Nagkaykaysatayo iti panagdayawtayo iti naindaklan a Dios, ni Jehova, ken iti ayattayo kenkuana ken iti maysa ken maysa.

Datay amin ikasabatayo ti isu met laeng a mensahe​—ti naimbag a damag ti Pagarian. Pangngaasiyo ta ibagayo kadagiti gagayyemmi a pudno nga ay-ayatenmi ti intero nga asosasion dagiti kakabsat ket determinadokami a mangsalimetmet iti kinatarnawmi ken Jehova a Dios agingga iti panungpalan.

Kas naibagan ti nagpalawag iti pangserra a palawagna, maragsakankami nga iyawidyo ti ayatmi kadagiti kakabsat iti pagilianyo.

Maragsakankami ken agyamankami a nakikaykaysa kadakayo kas manangsalimetmet iti kinatarnaw iti sangalubongan a panagkakabsat.

Agyamankami kadakayo amin.

Iti Domingo, Setiembre 29, maysa a nasional a radio a Polako a brodkas ti nangiparang iti 30-minuto a programa a nangsaklaw iti kumbension, agraman ti napasnek a panagkanta iti kanta iti Pagarian a napauluan “See Jehovah’s Army.” Pudno unay, daytoy a serie dagiti kumbension idiay Poland ti nangipaay iti sabali manen a nakapigpigsa a sungbat iti saludsod a naibangon idiay Genesis 18:14: “Adda aya banag a narikut unay ken Jehova?”

[Kahon iti panid 14]

DIKAMTO MALIPATAN

Dikamto malipatan ti ibibisitayo iti Poland,

Kakabsat a lallaki ken babbai manipud adu a dagdaga.

Agliplippias ti lamisaan ni Jehova ken aglaplapusanan,

Ken kas naragsak a tattao agtakdertayo a sangsangkamaysa.

Daytoy pulos a diminto malipatan.

Ti pagsasao maysa a parikut, daytat’ pudno

Ngem nasarakan ti ayat ti pamay-an a mangibaga,

“Inay-ayatdakayo.”

Daytoy dikamto pulos malipatan.

Maysa nga aldaw inton addan ti baro a sistema,

Di pagduaduaan, lagipenminto dayta a buyogen dagiti lulua

A lagipenmi, no kasano ti panagsabettayo a naimpusuan.

Daytoy, ingungotenmi a kakabsat, dikamto pulos malipatan.

​—Pinutar ti maysa a Polako a Saksi.

[Ladawan iti panid 9]

Panangdalus iti paraangan ti Poznań

[Dagiti ladawan iti panid 10, 11]

Ti nalawat saklawenna a buya ti 1985 a lugar ti kumbension iti Warsaw

Ti bautismo idiay kumbension ti Warsaw

[Dagiti ladawan iti panid 12]

Dadduma a Hapones ken dadduma a delegado iti kumbension

Ni Albert Schroeder nga agpalpalawag iti 18,200 idiay KS Warta Stadium, Poznań, Poland