Relihiuso a Parikut iti Sud Africa
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! iti Sud Africa
TI Sud Africa ket nalawag a maysa a relihiuso a pagilian. Adu dagiti tumabtabuno kadagiti simsimbaan. Magun-odan ti Biblia kadagiti amin a kangrunaan a pagsasao iti Sud Africa ken mabasbasa kadagiti adu a pagtaengan. Kaskasdi, ti daga ket nagbalinen nga eksena iti panagdadangadang iti rasa ken ti kinaranggas. Mabalin nga agpanunotkayo: ‘Apay a saan a kabaelan dagiti ig-iglesia a parang-ayen iti Nakristianuan nga ayat ken panagkaykaysa?’
Kumaro ti parikut no usigenyo ti nabiit pay a historia. Ti makagapu ket agbalin a nakalawlawag a ti relihion addaan ti dakkel a responsabilidad iti panagdadangadang iti daytoy a pagilian. Tapno maawatanyo no apay, usigenyo no kasano ti itataud ti relihiuso a kasasaad iti Sud Africa.
Idi 1652 dagiti Dutch a Protestante damo a nangipasdekda iti permanente a pagnaedan iti makin-abagatan a murdong iti Africa. Dagiti kaputotanda itatta ti agsasao iti Afrikaans, maysa a pagsasao a timmaud manipud iti Dutch. Kabayatanna, dagiti ig-iglesia a Dutch nabingbingayda iti adu a reformed churches, a ti kadadakkelan isu ti Dutch Reformed, wenno DR, Church (Nederduitse Gereformeerde Kerk). Nasurok a kakatlo iti puraw a populasion iti nasion ti miembro iti DR Church.
Dagiti Ingles nga immakar tapno agnaed iti daga nagturongda met iti Sud Africa. Adu kadakuada ti Anglicans, a kalpasanna nabingay iti makunkuna a High Church ken Low Church. Dadduma ti Metodista, Presbyteriano, ken Congregationalists. Umasping iti dayta, dagiti immakar nga Aleman inyegda ti Lutheran Church. Iti kasta ti Sud Africa nagbalin a sarikedked iti Protestante, ket nagbanag iti pannakakumberte dagiti minilion a nangisit. Itatta 77 porsiento kadagiti taga Sud Africa ti agkunkuna a Kristiano—nakurkurang ngem 10 porsiento ti Katoliko.
Ti Protestantismo iti Sud Africa, nupay kasta, agtultuloy ti pannakabingaybingayna. Adu a puraw ti nangpanawen kadagiti kangrunaan nga ig-iglesia ket timmipondan kadagiti movimiento iti born again. Kasta met, adu a nangisit ti nakaipasdek iti maysa a kita ti Africano a makunkuna a Kinakristiano. “Mabalin nga addada agingga iti 4,000 a kakasta nga agwaywayas nga ig-iglesia iti Sud Africa laeng,” kuna ti magasin a Leadership.
Dagiti gagangay nga ig-iglesia a Protestante sanguenda ti sabali pay a parikut. Bayat ti panagpababa ti bilang ti arbanda, kasta met ti pinansial a suportar. Ti mangpakaro pay kadagiti bambanag ket, dagidiay nga agtalinaed ket nakaro ti pannakabingaybingayda maipapan iti panangipampamaysa ti iglesiada kadagiti isyu maipapan iti rasa. Nupay no dadduma a miembro kalikagumanda a ti iglesiada suportaranda dagiti addang maipapan iti rasa tapno ipatingga ti panaglalasin, dadduma kalikagumanda a ti iglesiada anamonganna ti panaglalasin. Iti nagbaetan dagitoy a panaglablabes, dagiti miembro nabingaybingayda agingga iti punto nga ipalubos ti iglesiada ti panangparang-ayna iti panagkaykaysa ken ti panagpapada ti rasa.
“Kagurak ti pannakaibaga kaniak a makialamanoak kadagiti tattao a diak am-ammo ket agpammarangak a makarikna iti nainkabsatan nga ayat a maipaay kadagiti tattao a saanko a kapada,” kuna ti maysa nga Anglicano maipapan iti urnos iti maysa a serbisio ti nagtitipon a rasa. Adu a puraw nga Anglicano kagurada met ti pannakibiang iti politika ti nangisit nga arsobispoda, ni Desmond Tutu.
Maysa a report ti South Africa’s Human Sciences Research Council ngarud ti namakdaar a ti relihion “masansan nga addaan iti nabingaybingay ken makadadael a paset” iti “di ipagpagarup a pananginanama a dagiti paspasurot iti isu met laeng a relihiuso a tradision sanguenda ti maysa ken maysa manipud iti agsupadi a kampo.” Kinapudnona, kas makitatayonto, ti Protestantismo iti Sud Africa addaan iti nabileg a paset iti pananggargari iti panaggiginnura iti rasa.