Ti Itataud ti Teolohia Negra
“Ti Kinakristiano nailasinen dagiti adu a nangisit a nainaig iti panaglalasin.”—Manipud iti The Church Struggle in South Africa, ti ministro iti Congregationalist a ni J. de Gruchy
GAPUT’ pannakaupay iti kita iti Kinaprotestantismo iti Sud Africa, adu a nangisit ti nagturong iti maysa a banag a baro—ti teolohia negra, isu a nangikagumaan a manginaig ti Biblia iti kasasaadda.
“Ti termino a ‘negra,’” ilawlawag ni Louise Kretzschmar iti The Voice of Black Theology in South Africa, “mabalin nga awaten iti dua a pamay-an. Umuna, dayta tuktukoyenna dagiti amin a naawagan idi a ‘saan a puraw’ wenno ‘saan nga Europeo,’ k.p. Africano, Coloureds ken Indians. . . . Maikadua, ti ‘kinanegra’ mabalin nga awaten a maipadpad ‘iti mailupitlupit a tattao ti Sud Africa.’”
Ti teolohia negra ngarud ipaganetgetna a dagiti nangisit masapul a matratoda nga addaan iti isu met laeng a dayaw a kas dagiti puraw agsipud ta dagiti nangisit naparsuada met a kaladladawan ti Dios. Mairaman kadagiti nalatak a temana ket isuda ti pannakawayawaya iti Israel manipud Egipto ken dagiti panagsagaba ni Jesus. ‘Ti Dios adda iti dasig dagiti mailupitlupit’ isu ti maitantandudo nga ikkis.
Nagkaykaysa nga Addang?
Dagiti manangitandudo iti teolohia negra naiwaraswarasda kadagiti adu nga ig-iglesia iti Sud Africa, ket dagiti debate maar-aramid iti nagtetengngaanda. Dadduma, kas pangarigan, dayawenda ti komunistiko a kapanunotan ket usigenda dayta kadagiti sursuratda. Dadduma ti saan a mangawat iti Marxismo. Wenno saanda met nga umanamong amin no sadino ti pagpatinggaan ti pannakiraman ti puraw a komunidad iti daytoy a baro nga estilo iti “Kinakristiano.”
No dagiti kritiko iti teolohia negra ikalinteganda a dayta parang-ayenna ti nasionalismo dagiti nangisit iti isu met laeng a pamay-an a ti teolohia ti panaglalasin parang-ayenna ti nasionalismo dagiti puraw, sumungbat ni Dr. Allan Boesak, maysa a kangrunaan a manangitandudo iti teolohia negra: “Ti Nakristianuan a pammati lab-awanna dagiti amin a kapanunotan ken amin a nasionalistiko pagalagadan.”
Nupay kasta, maysa a ministro iti Congregational Church, ni Bonganjalo Goba, kunana: “Diak umanamong ken Allan Boesak.” Di maliklikan, kuna ni Goba, a ti teolohia negra “iparangarangna ti ideolohikal a pagimbagan iti komunidad dagiti nangisit. No saan agpatingga dayta a Teolohia Negra.” Kuna pay ti obispo a Luterano a ni Dr. Buthelezi: “Dayta met laeng ti mensahe ti Biblia a nangparegta iti espiritu ti Afrikaner . . . a mangtigtignay kadatayo a mangkanta ti kanta ti Teolohia Negra.”
Nausar a kas Armas
“Ti teolohia negra,” kuna ni Itumeleng Mosala, maysa a ministro a Metodista ken managpalawag iti teolohia negra, “nakapagserbi a naimbag iti panggepna kas maysa nga armas iti panangbabalaw a maibusor iti teolohia dagiti puraw ken iti sosiedad a puraw.” Babaen iti panangiyebkasna iti kasta a panangbabalaw, dagiti nangisit a teologo inanamaenda a dagiti agtutubo a nangisit ket agtalinaeddanto kadagiti ig-iglesiada. Adu ti pimmanawen nga agprotesta iti pamay-an a makitada iti “Kinakristiano” kas maar-aramid kadagiti ig-iglesia.
Dadduma ad-adayu pay ti pagturonganda ket usarenda ti teolohia negra a kas maysa nga armas a maipaay iti napolitikaan a panagbalbaliw. Aminen ni Takatso Mofokeng, maysa a ministro iti nangisit a DR Church idiay Africa ken managpalawag iti teolohia negra: “Ti Teolohia Negra agtultuloyto a maysa a nausar nga instrumento a maipaay iti agtultuloy nga itataud ti panagdadangadang a maipaay iti wayawaya.”
Ti maysa a pangarigan iti daytoy isu ti The Kairos Document, a pinirmaan dagiti 156 a teologo iti Sud Africa. Kalikagumanna kadagiti miembro iti iglesia “nga ikkatendan ti panangilupitlupit, ikkatenda dagiti manangilupitlupit iti turay ket mangipasdek iti nalinteg a gobierno.” Iwaragawag dagiti teologo: “Patienmi nga adda ti Dios iti lubongtayo, isu a mamagbalin iti awanan inanama ken dakes a kasasaad a nasayaat tapno ti ‘Pagarianna umay koma’ ket ti ‘Pagayatanna maaramid koma ditoy daga a kas met sadi langit.’ . . . Ti panagsusuppiat ken panagdadangadang masapul a kumaronto kadagiti bulbulan ken tawtawen a masanguanan agsipud ta awanen ti sabali pay a pamay-an iti panangikkat iti kinaawan iti kinahustisia ken ti panangilupitlupit.”
Daytoy kadi, nupay kasta, ti isursuro ti Biblia? Dumtengto kadi ti Pagarian ti Dios babaen iti napolitikaan a rebolusion? Ti kadi kinapudno a ti Protestantismo napaneknekan a maysa a gubuayan iti panagsisina idiay Sud Africa kaipapananna a ti Kinakristiano a mismo ket saan a nagballigi?