Panangmatmat iti Lubong
‘Dagiti Adikto’ iti Panagsigarilio
Ti siruhano heneral iti Estados Unidos, ni Dr. C. Everett Koop, impakaammona idi napalabas a Mayo a ti nikotina ket makaadikto a kas ti heroin ken cocaine. “Ti naannad a panangsukimat iti impormasion ti mamagbalin iti dayta a nalawag a ti sigarilio ken dagiti dadduma a porma iti tabako ket makaadikto,” insurat ti siruhano heneral iti umuna a sasao iti tinawen a reportna maipapan iti pagbanagan iti panagsigarilio iti salun-at. “Ti nasaknap a panagsirarak impakitana a ti nikotina isu ti droga iti tabako a mangpataud iti pannakaadikto.” Ti 618-pinanid a report isitarna dagiti 171 a nagsisina a sientipiko a panagadal ket nagserra a ti panagusar iti tabako ket maysa a serioso a porma iti pannakaadikto, imbes a maysa laeng a makadangran nga ugali. Daytoy a panagsirarak ti tumulong a mangilawlawag no apay nga agtultuloy dagiti tattao a mangusar iti produkto a makuna a mangpapatay iti 320,000 iti tinawen idiay Estados Unidos laeng.
Mangriribuk iti Memoria
Tapno maikeddeng ti epekto ti ungor iti likudan iti memoria, dagiti managsirarak sinubokda dagiti Pranses nga estudiante iti kolehio maipapan iti abilidadda a manglagip kadagiti siam ti numerona a bilang bayat a maisarangda kadagiti nadumaduma a timtimek. Ti panangsubok impalgakna a ti ungor a maipadis iti patauden ti tren iti subway bassit laeng ti epektona iti pananglagip ti estudiante. Nupay kasta, “ti panagsao iti likudan . . . ket makariribuk uray pay no dayta ket di ammo a pagsasao,” kuna ti magasin a Hippocrates. Iti panangilawlawagna no apay, kuna ni Alan Baddeley iti Cambridge University iti Inglatera a ti mabiit laeng a memoria ket mainaig iti masasao a pagsasao, a makagapu iti pannakasapul iti panangulit iti baro a numero ti telepono wenno ti kumbinasion a numero iti tulbek. Ngem sigun iti report, “ti timek ti sabali a tao ti mangriribuk iti daytoy a pamay-an” dayta man ti palawag wenno kanta ti tao a mismo.
Tiempo dagiti Aksidente
Dagiti tattao nalakada a maaksidente manipud alas 2 agingga iti alas 7 t.b. ken manipud alas 2 agingga iti alas 5 t.r.,” ipadamag ti The Province, maysa a pagiwarnak ti British Columbia, Canada. Sigun iti report, maysa a grupo dagiti sientista ti mamati a ti “panagandar ti utek mangpataud iti pannakaturturog ket pabassitenna ti panagandarna kadagiti nasapa pay nga or-oras. Ti maikadua, saan unay a madmadlaw a panawen iti nalaka a pannakaaksidente mapasamak iti tengnga ti malem.” Ti didigra iti nuklear a planta idiay Three Mile Island idiay Pennsylvania ti naisitar kas ulidan iti biddut ti tao iti pangngeddeng a mapasamak kadagitoy a “tiempo iti nalaka a pannakaaksidente.” Dagiti managsirarak nasarakanda ti “kasta unay a panagnaig dagiti dua nga inaldaw a tiempo iti pannakaturturog ti tao ken dagiti medikal a pasamak, dagiti aksidente iti lugan ken ti biddut ti tao iti teknolohikal a didigra,” kuna ti The Province.
“Awan ti Simple a Solusion”
“Nakaad-adayu” ti panagrikna ti 50-porsiento kadagiti umili iti Roma, Italia, iti Iglesia Katolika Romana, kuna ti maysa a report ti Iglesia iti Roma. Ipakita ti report nga iti napalabas a 20 a tawtawen, ti bilang dagiti kanayon a tumabtabuno iti Misa ket bimmaba manipud 41 porsiento agingga iti 25 porsiento. Kadagiti dadduma nga adda iti ruar iti siudad iti Roma, dagiti agkunkuna a Katolikoda ket buklen iti 5 porsiento laeng iti populasion. Dagiti bilang dagiti papadi ket pakaseknan met ti iglesia. Adda 1 a padi iti tunggal 10,000 nga umili. “Kasla ti parikut ket awan iti simple a solusionna,” kuna ti II Corriere della Sera, inaldaw a pagiwarnak ti Milan.
Matay Kadi ti Kararua?
Ni Obispo Krister Stendahl iti Stockholm kinigtotna dagiti mannakimisa idiay Sweden babaen kadagiti kapanunotanna maipapan iti di ipapatay ti kararua, a naipablaak iti nabiit pay a librona a Meningar (Kapanunotan). Kunaen ni Stendahl a ti gagangay a pammati iti di matay a kararua ket ngangnganin agpatingga. Ti miembro iti parliamento a ni Filip Fridolfsson kunaenna a ti sasaaden ti obispo “pagbalinenna a mapagduaduaan ti pamuon iti Nakristianuan a pammati.” Ngem kas kunaen ni Stendahl: “Dikay makasarak iti adu a nabileg a suportar iti doktrina a di ipapatay ti kararua iti Biblia”—ti pudno a pamuon iti Nakristianuan a pammati. Wen, ti takder ti Biblia ket nalawag. Ti kararua matay, ket ti namnama iti biag nga agnanayon a maipaay iti sangatauan ket naibatay iti panagungar, kas naipamatmat babaen kadagiti teksto a kas iti Ezequiel 18:4 ken Aramid 24:15.
“Nailako Amin” ti Biblia
Ti “interamente nga Australiano a Biblia” a nabiit pay a nairuar kas paset iti bicentennial a tawen iti Australia ket nakaskasdaaw ti nagsayaatan a damo a pannakaabrasana. (Kitaenyo ti Panangmatmat iti Lubong,“ Mayo 8, 1988.) Iti uneg laeng ti maysa a lawas a pannakairuarna, daytoy a ‘Napagbalin nga Australiano’ a Naimbag a Damag a Biblia ket nailako amin kadagiti dadduma a siudad. Nupay kasta, ti immuna a naimaldit ket 40,000 laeng a kopia. Sigun iti The Canberra Times a pagiwarnak, ti sekretario heneral iti Bible Society idiay Australia kinunana: “Nakalkaldaang a ti ad-adu a kaaduan kadagiti Australiano ket awan ammoda iti Biblia. Daytoy makita kadagiti adu a pamay-an ket mangiparang iti dakkel a karit.” Siasino ti makimbiang iti kaaduan a kinakurang iti pannakaammo iti Biblia kadagiti Australiano a 16 milion nga umili? Sigurado, dagiti klero a mismo makiramanda iti pammabasol iti saanda a panangisuro kadagiti tattao ti kinapudno iti Biblia.
‘Pagtaudan dagiti Psychopaths’?
“Ti America mabalin nga agbalin a pagtaudan dagiti psychopaths,” kuna ti The Province iti Vancouver, British Columbia, Canada. Sigun iti artikulo, ti Americano a sikologo a ni Ken Magid, kadua a direktor iti programa iti behavioral science idiay Denver’s Saint Joseph Hospital iti Colorado, kunaenda nga “adda ti serioso unay a parikut kadagiti ubbing a di umiso ti pannakaisinggalutda [iti nasinged nga ayat] kadagiti innada iti umuna a 16 a bulbulan iti biag” ti tiempo a “masursuro ti panagtalek kadagiti tattao.” Kuna ni Dr. Magid: “Mabalin a maipatinggatayo ti kagudua dagiti amin a narungsot, awan mamaayna a krimen idiay Norte America iti uneg ti dua a kaputotan” no dagiti gobierno tulonganda dagiti inna nga agtalinaed iti pagtaengan a kadua dagiti maladaga iti uray laeng ti umuna a tawen.
Mausar a Kape
Ti British Medical Journal ipadamagna a ti agsubsubra a panagusar iti kape wenno dagiti dadduma a sustansia a nangato iti linaonna a caffeine paaduenna ti posibilidad iti atake ti puso babaen ti panangipangatona ti kolesterol iti dara. Nupay no ti kalalainganna a kaadu ti caffeine agserbi a pangpasaranta ket parang-ayenna ti panagtignay ti indibidual agpadpada iti pisikal ken iti mental, no ad-adu dayta ket addaan iti epekto ti adrenalin a mangparigat iti sistema sirkulatorio babaen ti panangtignayna iti puso ken ti panangpadakkelna kadagiti ur-urat ti dara. Ti sakit ti ulo, insomnia, ken ti panagdanag mabalin nga agbanag iti panagusar iti ad-adu pay ngem tallo a tasa ti kape iti inaldaw. Ti naipaburek a kape ket makuna a naglaon iti maminlima a daras a caffeine a kas ti naisaganan a kape iti dadduma a pamay-an.
Ti Kadadakkelan nga Usok iti Uneg ti Baybay
Ti Usok ti Seikan, ti kaatiddogan nga usok iti lubong, ket nailukat iti publiko idi napalabas a Marso. Dayta ti mangisilpo iti Hokkaido ken ti Honshu, dua a kangrunaan nga isla iti Japan. Ti usok, a maipaay laeng nga usaren ti tren, ket 53.9 kilometros ti kaatiddogna, a ti 23.3 kilometros ti lumasat iti 100 metros iti babaen ti tukok ti Tsugaru Strait. Alaenna ti agarup 30 minutos para iti kapapartakan a tren a lumasat iti usok. Ti gatad ti usok? Tallopulo ket uppat a biag ken 1.1 trilion yen ($8.8 bilion, E.U.) ti intero a nagastos iti pannakaibangon. Nupay kasta, bayat ti 24 a tawtawen a napalabas bayat ti panangrugi ti panagibangon iti usok, ti panagbiahe babaen iti tangatang ti nangsukaten iti adu a trapiko iti riles.
Sementerio dagiti Dinguen
Umad-adu a Hapones ti mangpilpili a mangikali kadagiti natay a dinguenda kadagiti sementerio. Agbayadda manipud iti ¥10,000 ($78, E.U.) agingga iti nasurok a ¥1,300,000 ($10,000, E.U.) sigun iti kita ti pananguram iti bangkay, pompon, ken ti tanem. Mainayon kadagiti gasto iramanna ti pagbayad iti pannakataginayon ti tanem ken ti tinawen a panangbisita iti padi “tapno ikararag ti talna ti kararua ti animal.” Ti panangbisita kadagiti tanem dagiti aso, dagiti pusa, dagiti goldfish, ken dagiti dadduma nga an-animal ket gagangayen. Maysa a sementerio ti naipadamag a napno kadagiti mangidaton iti insienso a managdaydayaw iti ngudot’ lawas. Mapapati nga ad-adu a tiempo ken kuarta ti mabusbos kadagiti adu kadagitoy nga an-animal kalpasan iti ipapatay ngem ti pannakagun-od kadakuada ken ti panangaywan kadakuada no sibibiagda.