“Ti Misionmi Isut’ Panagbekkel”

TI ALDAW, Agosto 15, 1945, nagbannawag idi nakaad-adayukam pay laeng iti makin-abagatan a Baybay Pacifico. Kaduadak ti maysa a mision kas miembro iti Kaiten Special (Suicide) Attack Corps, a nakalugan iti submarino nga A-367. Idi dimteng ti anunsio ti Emperador babaen iti radio a sumuko, tunggal maysa ti basta nagtakder iti puestona a nasdaaw. Nagpatinggan ti gubat iti Pacifico.

Iti uneg ti sangapulo nga aldaw nagsublikamin idiay Japan. Kadakami a nangaramid iti Navy a karerami dikam maawatan no apay a kasla nakaragragsak dagiti dadduma a marino a mapasardeng ken naabak ti gubat! Anian a makariribuk ti pannakakita iti panagragsak dagiti tattao iti pannakaipatingga ti gubat idinto a nakaad-adu nga agtutubo a lallaki ti natay maipaay iti pagilianda!

Adda iti Mision a Panagbekkel

No lagipen ti napalabas malagipko ti tiempo idi walo a bulan sakbayna, kalpasan ti panagraduarko iti eskuelaan ti Naval Antisubmarine and Submarine. Disiembre 25, 1944 idi, ket kaaw-awatko pay laeng ti bilin nga agserbi iti submarino A-367. Idi limmugankami iti Yokosuka iti Aldaw ti Baro a Tawen 1945, dagiti bilin kadakami isut’ pannakipaset iti pannakaimaniobra dagiti naisangsangayan a panangraut. Dagiti sasao a “naisangsangayan a panangraut” kaipapananda ti panangraut a panagbekkel, kas iti kamikaze iti tangatang. Napanaganankami iti Shimbu Squad of the Kaiten Special Attack Corps.

Tapno agsagana kadagiti maniobra, binallasiwmi ti Kure, maysa a kangrunaan a puerto ti navy iti asideg ti Hiroshima, maipaay iti pannakabalbaliw iti submarino tapno maikarga ti kaiten. Ti maysa a kaiten ket maysa a nabalbaliwan a torpedo nga addaan iti nailet a kuarto a pagiturongan maipaay iti maysa a tao iti tengnga ti barko. Kalpasan ti pannakaipatayabna manipud iti kubierta iti submarino, ti opereytor minaniobrana dayta a mangtiro iti puntiria, gapuna napanaganan iti torpedo. Apaman a naipatayaben, saanen nga agsubli. Ti panangtiro iti puntiria kaipapananna ti ipapatay kas maysa a bannuar, ngem ti di pannakapunta iti dayta kaipapananna ti ipapatay kas maysa nga aso, kas pangawag dagiti Hapones iti dayta no ti maysa a tao matay nga awan ti panggepna.

Ti ipapatay gapu iti pagilian, pagarupenmi, ket maysa a nadayag a pribilehio. Idi nagawis ti commanding officermi kadagiti boluntario nga umaddang nga agbalin a miembro ti suicide squads, immadangkam amin kas maymaysa a tao. Nupay no saanak nga opereytor ti kaiten, ti intero a trepolante maibilang a miembro iti suicide attack corps. Anian a dayaw dayta!

Kalpasan ti pannakasanay maipaay iti pannakaipatayab ti kaiten, napankami iti maysa a mision a nangawit iti lima a kaiten a naipuesto iti makinngato a kubierta. Nagturongkami idiay Pacifico a limmasat iti Inland Sea, nagtakderak iti kubierta ket minatmatak ti kinapintas ti nasapa a kalgaw. Nagpanunotak no ania a kinawadwad ti agur-uray kadagitoy a lima a luglugan ni patay ket linagipko dagiti nagsasayaat ken nasasaem a pakalaglagipan dagiti al-aldawko kas maysa nga agsansanay iti navy.

Panagsanay iti Navy

Gaput’ panagtarigagayko idi ubingak pay a mamagbalin iti Navy a karerak, simrekak iti Naval Mine School idi agtawenak iti 18 idi 1944. Bayat ti umuna a dua a bulan, ti panagsanay naisentro kadagiti kangrunaan a pannakaammo iti pannakigubat iti daga ken ti napaababa a kurso ti Navy maipapan iti sentido komon. Kalpasan dayta, ti eskuelaan nasukatan ti naganna ket nagbalin a ti Naval Antisubmarine School. Nangrugi ti edukasion iti panangpaandar kadagiti hydrophones ken sonar tapno daras a maipankami iti paggugubatan a naan-anay a nasanay.

Iti umuna a dua nga aldaw iti eskuelaan, natratokami kas sangaili. Ti instruktor siaasi nga inlawlawagna kadakami ti aniaman a dikam naawatan. Kalpasanna, iti maikatlo nga aldaw, immayen ti damo a “panagbalbaliw.” Kalpasan la unay ti panagrikus ti agbambantay nga opisial apaman a maturogkamin, nangngegmi ti bilin iti maysa nga instruktor, “Tunggal maysa bumangon! Tunggal maysa aglilinea iti kubierta!” Gaput’ dikam ammo ti aramidenmi, nagtataraykami a dikam ammo ti turongenmi. “Agtignaykayon! Darasenyo! Aglineakayon!” Mairiaw dagiti pammababalaw kadakami. Kalpasan ti panaglineamin, naibaga kadakami: “Dakay amin a lallaki masapul a madisiplinakayo.” Ket nangrugin dagiti “panangbalbaliw.” Iti Navy, ti “panangbalbaliw” kaipapananna ti pannakababaot. Umuna a naibaga kadakami nga agtakderkami a nakakayang ket kaemenmi dagiti ngipenmi tapno dikam matumba wenno makagat ti uneg dagiti ngiwatmi. Sumaruno dagiti agsasaruno a pannakatungpa.

Maipaay dagiti panangbalbaliw a maibatay iti grupo. No maysa a miembro iti dibision ket nagbiddut, ngarud ti intero a dibision makaawat iti panangbalbaliw. Masansan maysa a baot a kasla baseball bat ti mausar a mangbaot iti patongmi. Daytat’ naawagan “ti baot a mangipasagepsep iti espiritu ti soldado.” Maipagarup, a dagiti panangbalbaliw sanayenna ti espiritu ti panagtrabaho kas maysa a grupo, isu a kasapulan unay iti baybay. Tunggal mapadasak iti panangbalbaliw, pampanunotek no pudno a makatulong dayta iti aktual a pannakigubat.

Kalpasan ti panagraduarko iti Antisubmarine School, simrekak iti Submarine School. Itan sursuruenmin ti kasupadina, a maik-ikkankamin iti lekture ken pannakasanay no kasano ti panangtimud iti timek ti barko iti rabaw ti danum ket rauten dayta. Narigrigat pay ti panagsanay ditoy, a suroten ti awagan dagiti Hapones a “Lun-Lun-Mar-Mier-Hue-Bier-Bier” a trabaho. Kayatna a sawen—awan ti bakasion iti ngudot’ lawas.

Ti Panangraut a Panagbekkel

“Pinanawantayon ti Bungo Channel,” inyanunsio a nakapigpigsa ti trompa, a nangkigtot kaniak iti panagpampanunotko iti kapadasak. “Rumkuastayonto agingga iti agsapa no bigat. Inanamaenmi nga ibanagyo daytoy a mision a kas ti Shimbu Squad iti Kaiten Special Attack Corps. Aramidenyo ti kasayaatan a kabaelanyo iti nakaitudinganyo.” Ti misionmi isut’ panangtambang ken panangdadael kadagiti barko a lumaslasat iti dalan ti suplay iti nagbaetan ti Okinawa ken Guam. Iti uneg ti uppat nga aldaw bumatokkami iti parbangon ket rumkuaskami iti sumipnget.

Iti oras a 1400, wenno alas 2:00 t.m., iti maikalima nga aldaw, nakangngegkami ti timek. Nagtalinaedkami iti 14 metros a kauneg ket kankanayon nga immasidegkami bayat ti panangpaliiwmi iti puntiria babaen iti periscope. Kellaat, nagsasarunon dagiti bilin.

“Tunggal maysa mapanen iti puestona!”

“Dagiti kaitens agtalinaedda iti lugarda!”

“Dagiti opereytor mapandan kadagiti luganda!”

Bayat ti panagap-apura dagiti opereytor a lumasat iti nailet a pasilio a mangigalgalot kadagiti benda ti ulo a Rising-Sun, nagsangir dagiti trepolante iti diding, a nagsaludodan iti pammakada.

Dagiti opereytor immulida iti agdan nga agturong iti communication duct (ti dalan nga agturong kadagiti cockpit iti torpedo manipud iti uneg ti submarino), agsikkoda iti ruangan, ket nagsaludoda bayat ti panangipukkawda: “Agyamankami iti tunggal maysa, iti panangaywanyo kadakami. Agballigikami koma!” Naulimek dagiti nakatakder iti baba, a serioso dagiti ruprupada.

“Agsaganan ti tunggal lugan a maipatayab!” Ti timek ti mangbilbilin agpigpigerger bayat ti panangidanonna iti bilin ti kapitan.

“Puntiria: maysa a dakkel a barko ti suplay ken maysa a destroyer,” kuna ti kapitan. “Perdi ti Lugan No. 1. Gapuna mapan ti No. 2 ken 3 iti puntiria. Dadduma agtalinaedda iti puestoda.”

“Lugan No. 2, tumayaben!”

“Lugan No. 3, tumayaben!”

“Thud! Thud!” Dagiti barot a nangigalot kadagiti kaitens napalukayandan ket nagdissodan iti kubierta. Timmayaben ti Lugan No. 2, ket bayat nga agkallungugan pay laeng ti nakatibtibong nga ungorna, simmaruno ti Lugan No. 3 iti dayta. Nalagipko ti nakaub-ubing a rupa ti opereytor. Impamaysak ti trabahok a mangsiput kadagiti kaitens babaen kadagiti hydrophones.

“Dandanidan tiruan ti puntiria,” indayamudom ti maysa. Naipatayab laeng dagiti kaitens 15 minutos a nasaksakbay, ngem kasla maysa nga orasen wenno nasursurok pay. “Boo—oom!” immay ti ungor manipud iti panagbettak, a sinaruno ti sabali a di nabayag.

“Natamaan ni Petty Officer Chiba ti puntiria!”

“Natamaan ni Petty Officer Ono ti puntiria!”

Nagari ti kinaulimek. Awan ti nagun-uni, awan pay naguyek. Dadduma ti nagpinnetpet kadagiti im-imada a nagkararag a nakasango iti yan ti panagbettak. Nakalua dagiti trepolante a di nakatagari. Adda di nakapapati a nakataltalna a buya iti kasta a nagraniag a resulta.

Nailemmeng kadagiti personal nga alikamenna, nakasarakkami iti berso a pammakada nga insurat ni Pettey Officer Ono, sigun iti ugali a Hapones a mangibati iti original nga insurat a berso no inanamaen ti maysa ti ipapatayna. Nagsurat: “No agsabongen dagiti kayo a cherry iti Daan a Japan, ket dagiti talulotna maregregdan, dagitoy maregregda iti tukok ti baybay.” Isut’ 19 idi.

Panangraut Manipud Tangatang!

Kankanayon ti panangsapulmi kadagiti kabusor, a bumatokkami sakbay a sumingising ti init ket rumkuaskami kalpasan ti ilelennek ti init. Kalpasan ti dua a lawas nga awan mamaayna a panagsapsapul, inyanunsion ti kapitan a dagus nga agsublikamin idiay Kure. Naragsakan ti intero a trepolante. Bayat ti pannakaibaba ti sinipete idiay Kure maipaay iti pannakatarimaan ken ti panangpabaro kadagiti probision, dagiti trepolante agpasiarda kadagiti lokal a paglinglingayan.

Hunio 15, 1945 idi. Nakasinipetekami iti pantalan iti asideg ti Naval Arsenal (pagidulinan ti armas) bayat ti panagsagsaganami a mapan iti sumaganad a misionmi. Naguni ti sirena iti panangraut iti tangatang. Awanen ti tiempo nga agsagana. Maysa a dakkel a pormasion iti B-29 bomber ti bimmaba nga agturong iti arsenal. Limmagtoak manipud iti makinngato a kubierta a nagturong iti pantalan tapno ukasen ti makinsango a sinipete. Pinukkawak ni Petty Officer Mohri, a kasubsublina, a mangukas iti makinlikud a sinipete. Immadayu ti submarino iti pantalan, ket nabatikami.

Nagkamangkami iti maysa a paglinongan iti asideg ti pantalan, ngem napusek kadagiti trabahador ti arsenal. Bayat ti panagtakdermi iti pagserkan, natnag ti maysa a bomba, ket naipurruakkami iti ruar. Nariknami a napeggad ti agnaed sadiay ket inkeddengmi ti agtaray a sumrek iti kueba a nakali iti maysa a turod iti asideg ti arsenal. Inorasanmi ti nagbabaetan dagiti panangatake dagiti bombers a tallo a minutos. Idi maysa a grupo dagiti bombers ti limmabas, dagus a rimmuarkami ket nagtaraykami iti turod. Bimtak ti maysa a bomba iti likudak idi nakagtengakon iti kueba, ket naipurruakak a naipauneg. Nagasat ta, diak nasugatan. Ni Petty Officer Mohri, a simmaruno kaniak, saankon a nakita. Idi nalpasen ti panangraut iti tangatang, isut’ sinapulko bayat a sinurotko ti dalan nga agsubli iti pantalan. Nangibati dagiti bomba kadagiti dadakkel nga abut iti dalan. Sinapulko ti kaduak iti sadinoman ngem awan ti mamaayna.

Diak pay pulos nakakitkita iti kasta unay a nakaad-adu a natay ken nasugatan. Ti kinapanglaw ken kinaawan mamaay ti gubat ti nangriribuk kaniak iti kasta unay ngem idi sakbayna. Awan ti Dios wenno ni Buddha, kinunak. Ta no addada koma, pulos a dida koma pinalubosan dagita a kinaranggas.

Panangsapul iti Mapagtalkan a Dios

Dua laeng a bulan kalpasan ti panangraut iti tangatang a masapul nga awatek ti pannakaabak ti Imperio a Hapones iti dayta nga aldaw ti kalgaw iti Sud Pacifico. Kalpasan ti panangaywanko kadagiti nanumo a trabaho, nagawidak iti pagtaengak idi Nobiembre 20, 1945. Dua nga aldaw kalpasanna nakagun-odak ti trabaho iti Japan National Railways. Iti sumaganad a 30 a tawtawen, nagtrabahoak kas maysa a konduktor ken opisial ti estasion kadagiti adu a siudad iti isla iti Shikoku. Gapu iti napadasak idi gubat, riningbawannak dagiti ateistiko a kapanunotan.

Idi 1970, naitudingak nga agtrabaho idiay Estasion ti Sako, isu a tallo nga oras ti kaadayuna manipud iti kabangibang a probinsia. Babaen ti panagbiahe iti tren, agbasaak kadagiti diario ken magasin. Tunggal agsapa no lukatak ti balisko, makasarakak iti Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo! iti rabaw iti makinngato a suli. Ti asawak kalkalpasna pay laeng a nagbalin a Saksi ni Jehova ket inkabilna ida sadiay. Idi damo naupayak a makakita kadakuada ket imbellengko ida iti pagikkan iti bagahe. Kagurak ti relihion ket sirurungsot a binusorko ti Kristiano a relihion ti asawak. “Dika pulos ikabkabilto manen dagidiay a magasin iti balisko,” inriawko kenkuana apaman a simmangpetak iti pagtaengan. Ngem iti sumaganad nga aldaw, adda manen sadiay dagidiay a magasin.

Maysa nga aldaw nadlawko ti maysa a tao a nangala kadagiti magasin iti pagikkan ket rinugianna a binasa ida. ‘Aniat’ makapainteres unay kadagidiay a magasin?’ pinanunotko. Kalpasan ti pannakakitak itoy iti sumagmamano a daras, maysa nga aldaw kasla pinalabasak ti nangkita iti Ti Pagwanawanan kalpasan ti panangbasak iti diariok. Kasla diak maawatan ti naisurat iti dayta, ngem nasarakak a makapainteres ti Agriingkayo! Iti naminsan laeng a panangbasak, mariknak nga addaanda ti banag a naiduma, ket binasakon ida a dua nanipud idi. Ngem, diak basaen ida idiay pagtaengan gaput’ panangbusbusorko, ngem nagin-inot nga inapresiarko no apay a ti asawak ket rumrummuar a mangasaba iti inaldaw.

Nanipud idi nangrugi ti 1975, kimmapuy ti pisikal a kasasaadko, ket nagretiroak idi Abril iti dayta a tawen. Nasarakan dagiti dodoktor nga adda kanserko iti pharynx. Bayat ti kaaddak idiay ospital, maysa a lalaki a Saksi ti bimmisita kaniak ket rinegaluannak ti The New World Translation of the Christian Greek Scriptures ken ti libro a Kastoy la Ngatan ti Biag? Nariribukanak, ket yantangay naited ti Biblia kaniak kas maysa a regalo, itan adda rasonkon a mangbasa iti dayta a sipapanayag.

Kalpasan ti ipapanawko idiay ospital, binisitanak a dagdagus ti lalaki. Dagiti immuna a dua a panagbisita ket maysa laeng a nainggayyeman a panagsasarita. Nagsaritakami maipapan iti kapkapadasak iti gubat. Ngem iti maikatlo a panagbisita, tinukonannak iti panagadal iti Biblia, isu nga inawatko. Kalpasan ti panangparmekko iti ateistiko a kapanunotak kas epekto ti kapadasak kalpasan ti gubat, nabautisaranak kamaudiananna idiay kumbension distrito idi 1980. Nanipud idin, tinagiragsakko ti pribilehio nga agserbi kadagiti dadduma, ket iti nabiit pay natudinganak nga agserbi kas panglakayen iti lokal a kongregasionmi.

No taliawek ti nalikudak, mabigbigko a dagiti napolitikaan ken namilitaran a papangulo nabaelanda a sinuruan dagiti agtutubo a lallaki a mangipaay iti biagda nga awan agumna iti pagilianda. Dagiti nabileg a puersa ni Satanas a Diablo ti nangiduron kadakuada, kas ipalgak ti panagadalko iti Sao ti Dios, ti Biblia. Iti likudan iti panagregget kadagiti mision a panagbekkel, itan makitakon dagiti sadistiko a panggep ni Satanas. Impadto dayta ti Apocalipsis 12:7-9, 12: “Ket adda gubat idi sadi langit: Ni Miguel ken dagiti anghelna nakigubatda idi dragon; ket daydi dragon ken dagiti anghelna nakikabilda ngem dida nangabak, ket di met nasarakan daydi dissoda sadi langit. Ket naigarangugong daydi dakkel a dragon, daydi uleg a kadaanan nga isu ti managan Diablo ken Satanas isu a mangallilaw iti isuamin a lubong; naitapuak ditoy daga, ket dagidi anghelna naitapuakda a naikanunong kenkuana. Gapuna, agrag-okayo, O langlangit ken dakayo nga agnaed kadakuada! Asikayo pay daga ken baybay ta ti Diablo immulog kadakayo nga addaan dakkel a pungtot, nga ammona a bassiten ti tiempona.”

Ti isipko nabayagen a nabulsek iti panamati a dagiti mision iti panagbekkel ket maysa a dayaw, ngem itan makitakon a nalukasan ti kinapudno. Makitakon no siasino ti adda iti likudan ti kinabulsekko. Dagiti sasao ni apostol Pablo idiay 2 Corinto 4:3-6 ti mamagbalin a nalawag iti dayta: “Ket no ti ebangheliomi naabbongan pay laeng, naabbongan a maipaay kadagiti mapukaw, kadakuada ti dios a nailubongan binulsekna dagiti is-isip dagiti saan a mamati, tapno di agraniag kadakuada ti lawag ti ebanghelio ti dayag ni Kristo, isu a ladawan ti Dios. Ta dikam ikaskasaba dagiti bagbagimi no di ni Kristo Jesus, nga Apo ket dakami dagiti kas adipenyo gapu ken Jesus. Ta ti Dios kinunana: ‘Tumpuarto ti silaw iti kasipngetan,’ isu a naglawag kadagiti puspusotayo a maipaay iti pannakalawag ti pannakaammo iti dayag ti Dios iti langa ni Jesu-Kristo.”

Ti pannakaammo iti kinapudno ken ti kakaisuna a sibibiag a pudno a Dios mabalin a maipadis iti kinasam-it, wen, iti kinapresko, iti angin no rumkuastayo ket lukatantayo ti ruangan ti submarino. Awan siasinoman a di mangapresiar iti dayta a kinasam-it ken kinapresko nga ad-adda pay ngem dakami. Maipaay itoy a naespirituan a pannakarepresko, kasta unay ti panagyamanko ken Jehova. Ket ti panagyamanko agpaay met iti asawak agraman iti di agressat a panangikagumaanna a mangiraman iti kinapudno iti Biblia kaniak, a di simmuksuko bayat iti sangapulo a tawen agingga a kamaudiananna indedikarkon ti bagik iti Dios. Kas resulta, itan agtartrabahoakon iti Nakristianuan a ministerio, maysa a panangispal-biag a mision maipaay iti sibibiag a Dios.—Kas insalaysay ni Yoshimi Aono.

[Ladawan iti panid 10]

Pagyamanan laengen iti awan sardayna a panangikagumaan ti asawak, ar-aramidek itan ti mision a mangispal-biag maipaay iti sibibiag a Dios