Panangmatmat iti Lubong
Binalaybalay a Pamay-an
Sigun iti El País a pagiwarnak iti Madrid, dagiti papadi ken obispo a Katoliko sangsanguendat’ maysa a krisis. Iti nakaro a pannakapaayda, daddumat’ mangpampanawen iti kinapadi wenno sapsapulendat’ nasapa a panagretiro. Ti kinaliday ken inkapilitan a di panagasawa isudat’ sumagmamano kadagiti rason. Mariribukan met dagiti obispo iti irarang-ay dagiti dadduma a grupo ti relihion. Kuna ti El País nga insingasing ti maysa a kardinal a dagiti agseminario masursuruandat’ “binalaybalay a pamay-an tapno makapagbalaybalayda a kas ar-aramiden dagiti Saksi ni Jehova tapno makumbinsir ti tattao a mangakseptar iti pammati a Katoliko.” Sigun iti pagiwarnak, innayon ti kardinal nga agpadpada a da Kristo ken apostol Pablo nakiramanda iti binalaybalay a panangasaba.
Pakdaar iti “Masakit” a Patakder
Ita ta napaneknekanen dagiti sintomas ti masakit a patakder gaput’ pannakarugit ti angin, kasano a mailasin ti maysa ti problema sakbay nga agsakit ti tattao? (Kitaenyo ti Agriingkayo!, 11/8/88, panid 30 ken 12/8/88, panid 29.) Babaen ti panagusar kadagiti mula, kunat’ dua a propesor idiay Dartmouth University. Kunaenda a dagiti mangrugit makita a pagsakitenda ti mulmula sakbay a dagiti kemikal pagsakitendat’ tattao, iti kasta ipaaydat’ nasapa a pakapakdaaran. Adu a mula aglukot ken matmatay ti bulbulongda, wenno di normal ti panagdakkelda no maisarangda kadagiti kemikal a mamagsakit ti ulo, mangulaw, ken mangpataud ti dadduma a sintomas ti “masakit” a patakder. Malaksid iti kinasensitiboda unay, inayonda, nalaklaka dagiti mula ngem dagiti instrumento.
Pandayen dagiti Putan ti Riple a Pagbalinen a Pang-or
Idi 1990 ti gobierno ti Sud Africa impakaammonat’ dakkel a panangkissayna iti gastosen iti depensa, sigun ti Financial Mail. Ipadles dagiti manangusig iti militaria a di nakurkurang ngem R1 bn [sangabilion ($400,000,000, E.U.)] ti makissayto pay iti badyet ti depensa inton sumuno a tawen,” kunaen daytoy a pagiwarnak ti Sud Africa. Tapno sanguen daytoy napabassit a panagkasapulan, ti industria dagiti armas nakikaduada kadagiti kompania nga agpartuat kadagiti mailaklako nga alikamen. Maysa a paktoria dagiti armas, “inyadaptarna ti makina nga us-usarenna a pagaramid ti putan ti riple a kayo tapno ti kasayaatan ti kalidadna a pang-or ti ay-ayam a cricket ket maaramid,” kuna ti The Star a pagiwarnak ti Johannesburg. Dagiti pang-or ti cricket maus-usarda iti popular nga ay-ayam iti kalgaw idiay Sud Africa ket nasubokdan ken inaprobaranen ti maysa a nalatak a managay-ayam ti cricket.
Bumasbassiten a Kulibangbang
Ti Europa addaan agarup 380 nga am-ammo a klase ti kulibangbang, nga agarup kakatlo ti masarakan laeng iti dayta a kontinente. Maysa a report iti The European ipakitana a “ngangngani amin . . . ti sipapartak a bimmassiten ket sumagmamano ti sumangsangon iti pannakapukaw.” Dagiti pagilian a naapektaran iramanna ti Netherlands, Alemania, Switzerland, ken ti United Kingdom. Aniat’ makagapu? Ti naparang-ay a produksion ti agrikultura, a pinarang-ay nangnangruna babaen ti idadakkel ti Komunidad ti Europa, inturongnat’ pannakadadael dagiti pagnaedan dagiti animal iti bakir. Ti pannakaarado dagiti lugar a pagaraban, ti pannakapaatian dagiti waig, ti nasaknap a panangusar iti pestisidio, pannakadadael ti babassit a kaykayo, ken ti di nasayaat a pannakataming dagiti pagpastoran pinakarona ti kasasaad.
Agtutubo a Kriminal
Sigun ti maysa a panagadal nga insayangkat ti Justice Ministry idiay Japan, “dagiti agtutubo [buklendat’] 57.4 porsiento kadagiti amin a nasuspetsa a napagsaludsodan wenno naaresto,” kunat’ The Daily Yomiuri. Ti promedio nga edad dagiti agtutubo a kriminal tinawen a bumabbaba iti nasuroken a sangapulo a tawen. Inayon ti pagiwarnak a “sigun iti panagadal, nasurok a 70 porsiento kadagiti delinkuente inaramiddat’ damo a krimenda iti nagbaetan ti edad a 13 ken 15. Kadagidiay naibaluden iti di nakurkurang ngem namindua, kaaduan ti nangaramid ti damo a krimenda idi sakbay ti edad a 10.” Ipanayag ti panagadal a kaaduan kadagiti delinkuente nga agtutubo idiay Japan addaanda kadagiti nagannak a di mangipapaay iti umdas a disiplina. Naggapuda kadagiti pamilia nga “awan unay kabaelanda a makikomunikar iti makaay-ayo a wagas.”
Mongolian a Biblia
Dagiti Mongolian-pagsasaona a tattao ti lubong maaddanda itan ti paset ti Biblia iti bukodda a lenguahe. Innalanat’ 18 a tawen para ken John Gibbens nga eskolar a Briton tapno kompletuennat’ panangipatarusna iti Nakristianuan a Griego a Kasuratan. Sigun ken Mr. Gibbens, “ti Mongolian isut’ maudi nga opisial a nasional a lenguahe iti lubong a makaawat ti Baro a Tulag,” kunat’ Asia Magazine. Nupay kasta, inayon ti magasin a ti bilang dagidiay mamati iti Biblia ket “mapattapatta a di nasursurok ngem sangadosena kadagiti 2.2 milion a tattao nga agnanaed iti Mongolian People’s Republic.” Inlawlawag ti maysa a sosiedad ti Biblia sadi Inglatera nga adda dumakdakkel a panaginteres iti Biblia kas maysa nga obra maestra iti lubong.
Di Panagkikinnaawatan dagiti Katoliko
Ti pagiwarnak a Pranses a Le Figaro kunaenna a sigun iti nabiit pay a sapasap a surbey iti opinion dagiti Katoliko a Pranses, kaaduan kadagiti Katoliko a Pranses (57 porsiento) dida anamongan ti opisial a sursuro ti simbaan maipapan iti moralidad. Idi napagsaludsodanda maipapan ti kinasungdo dagiti agassawa, panangtiped iti sikog, aborsion, ken artipisial a panamagsikog, 60 porsiento ti simmungbat a ti simbaan saan koma a mangited pagalagadan kadagitoy a banag. Ti surbey ipanayagna a 69 porsiento kadagiti Katoliko a Pranses ti agkuna nga umanamongda, iti prinsipio, iti pannakidenna sakbay ti panagkasar. Kasta met, 49 porsiento ti nagkuna nga umanamongda a maikkat ti makalikaguman a di panagasawa dagiti Katoliko a papadi, ket 51 porsiento pagarupenda a dagiti babbai mapalubosanda iti uneg ti kinapadi. Makapainteres, 8 porsiento laeng ti mangipagarup a ti Iglesia Katolika kaskasdi a nasungdo iti pannursuro ni Jesu-Kristo.
Sataniko a Ritual
Dagiti report dagiti sataniko a ritual, a nabayagen a naikuna kas imposible, ket naynayda nga umad-adu ken makariribuk,” kuna ti The Globe and Mail idiay Canada. Dagita a report iramanda dagiti seksual a panangabuso, kanibalismo, ken panangidaton iti tao. Kunaen ti dadduma a dagiti biktima iti panagdaton iti tao maalada kadagiti 50,000 a walang ken awanan-pagtaengan a tattao a naireport a mapukpukaw sadi Amianan nga America tunggal tawen. Adda met dagiti maipagarup a panagpaadu ken panagilemmeng ti ubbing tapno mausarda a pagdaton. Inayon ti The Globe and Mail nga idiay “Canada, napattapatta a 2,000 nga indibidual ti nagreklamo nga isudat’ naabuso iti sataniko a kulto.” Tapno sanguen ti problema, dagiti departamento ti polisia iti sumagmamano a paset ti Canada itamtampokda ti Satanismo iti kurso ti panagisuroda. Madanagan dagiti opisial maipapan ti “pannakaay-ayo ti Satanismo kadagiti agtutubo.”
Makapasulun-at a Taba
Maysa a nabiit pay a panagadal ipanayagna a ti pannakaadda ti sakit ti puso iti tattao nga agnanaed kadagiti igid ti baybay ti Japan ket basbassit ngem kadagiti agnanaed iti takdang. Ti rason? Ireport ti Asiaweek a ti taraon nga aduan iti makan nga aggaput’ baybay “ket nainaig iti pannakapabassit ti sumagmamano a kadawyan a peggad a nainaig iti puso.” Ti salmon ken trout nangnangruna a nabaknangda iti polyunsaturated a taba a maaw-awagan omega-3. Mapapati a daytoy a klase ti taba pabassitenna ti kaadu ti triglycerides ket pabassitenna ti “‘kinapalet’ ti dara—ti panagannayasna nga agbalay ket posible a selselanna dagiti urat a nainaig iti puso,” kunat’ Asiaweek. Isingasing ti dadduma a ti omega-3 mabalin a tumulong pay a manglapped iti dadduma a saksakit a kas kadagiti arthritis, kanser ti suso, saksakit ti bato, ken sakit ti ulo gaput’ migraine.
Kangrunaan a Mammapatay iti Kayo
Sigun iti Süddeutsche Zeitung, pagiwarnak sadi Munich, nakadakdakesen ti nagbanagan ti kabakiran. Agarup 56 porsiento iti kalawa ti kabakiran ti Alemania ti makunkuna a nadadael. Ti kaykayo a saleng ti nangnangruna a naapektaran, nga addaan serioso a resulta iti turturod, a sadiay dagiti nauneg a ramramut napateg ti akemda iti pananglapped ti panagteppang ken panagrugnay ti makingngato a daga. Kuna ti Süddeutsche Zeitung a gaput’ nakaad-adu nga asuk nga iruar ti luglugan sadi Alemania, “dagiti manangitalimeng kiniddawda manen ti gobierno a sanguenna ti ‘No. 1 a mammapatay ti kayo,’ ti automobile.”
Panagsursuro iti Pagtaengan
Ginasgasut a ribo a nagannak sadi Estados Unidos sursuruandat’ annakda iti pagtaengan imbes a pageskuelaenda ida. Ireport ti The New York Times a sigun iti sumagmamano a pattapatta, agarup 500,000 nga ubbing ti masursuruan iti pagtaengan. Daytoy a pili ket lumatlataken kadagiti nagannak a maseknan “kadagiti droga ken krimen kadagiti eskuelaan publiko ken maipapan ti panagpababa ti kalidad dagiti mannursuro.” Sigun iti Times, dagiti manangedukar kunaenda a dagitoy nga annak mabaybay-anda nga “awanan salaknib kadagiti sensitibo iti naimbag ngem di kualipikado a nagannak.” Inadmitir ti babai a pannakangiwat ti National Homeschool Association a “ti panageskuela iti pagtaengan ket saan a para iti tunggal maysa.” Sa innayonna: “Kasta met iti eskuelaan publiko.”
Krisis iti Panangmantener iti Katedral
Nupay no ti Iglesia ti Inglatera isut’ maikadua a kadakkelan ti dagana sadi Britania, marigatan iti panangmantenerna kadagiti adu a katedralna. Sigun iti Guardian Weekly ti Manchester, “adda dagiti pagilasinan a mauman ti publiko iti panagbaybayadna a mangmantener kadakuada no dagitoy ket napintasda a monumento.” Dadduma nga opisial iti simbaan insingasingdat’ pananglukat ti restauran kadagiti disso ti simbaan wenno panangpalawa kadagiti paglakuan nga addan sadiay; sadiay York, dagiti opisial ti simbaan dinobledat’ upa dagiti lokal a paglakuan. Nakarot’ panangbusor dagiti panguluen ti simbaan kadagita a tignay. Ngem ni Dr. Robert Runcie, dati nga Arsobispo ti Canterbury, nagsurat iti nabiit pay iti gobierno ti Britania a dumawdawat iti pinansial a tulong para iti simbaan. Ti katedral ti Ely addaan nasimsimple a solusion. Singirenna dagiti bisita iti iseserrekda.