“Ita a Rabii Mataykan”

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Sud Africa

“PAGAAMMOYO kadi a matmataykayon ket iti daytoy a rabii mataykanton?” inimtuod ti doktor.

Nakapuyen gapu iti pannakapukaw iti dara, ti 15-años a ni Wyndham Cook simmungbat nga uray no dayta kaipapanannat’ pannakapukaw iti biagna, isut’ determinado a mangtungpal iti bilin ti Biblia nga ‘umadayu iti dara.’—Aramid 15:20.

“Mangipaturongka kadi iti paltog iti ulom ket paltogam ti bagim?” insungbat ti doktor.

“Madiak,” inlawlawag ni Wyndham. “Ngem ti panagkedked iti panangyalison iti dara saan a panangsusaid. Daytat’ panagtungpal laeng iti bilin ti Dios.” Ni Wyndham addaan iti varicose veins iti karabukob, a no dadduma agturong iti panagpadara iti uneg. Ti mangparikut pay kadagiti bambanag, adda bassit sakitna a hemophilia (narigat nga agbalay ti darana).

Agparang ti Rigat

Kaawatan, madanagan dagiti nagannak ni Wyndham idi, iti Martes, Nobiembre 28, 1989, nangrugi manen a nagpadara kalpasan ti pito nga awan parparikutna a tawen. Dagus a naipan ni Wyndham idiay ospital. Kalpasan ti panaglasatna iti endoscopy (panangmatmat iti uneg ti karabukob), bimmaba ti hemoglobinna iti 6.6 gramo iti tunggal decilitro. (Ti normal a bilang ti hemoglobin ket manipud 14 agingga iti 15 gramo iti tunggal decilitro.) Dayta a rabii madanagan ti isuamin bayat a ni Wyndham makaturog ken mariing manen.

Ti agtengnga ti aldaw iti Mierkoles bimmaba ti bilang ti darana iti 4.3 gramo ket agpadpadara pay laeng. Daytoy ti nangtignay iti umuna a sumagmamano a pannakidiskusion iti kamkameng iti ospital no apay a ni Wyndham di mabalin a maiyalisonan iti dara. Inlawlawag ti tatang ni Wyndham, ni Chris: “Inkagumaanmi ti nakirinnason iti Kasuratan. Pinagbalinmi a nalawag a dikam laklaksiden ti medikal a tulongda, wenno ti biag a mismo. Iti rigat a kas itoy, kasapulanmi unay ti nalaing a panangagas. Laklaksidenmi laeng ti dara kas maysa a kita ti panangagas.”

Ti alas 2:00 t.r. maysa a mapadakkel a tubo ti maisingit iti karabukob ni Wyndham, isu a mabalin a bombaan tapno mangipaay iti puersa iti limtegen nga urat ket iti kasta lapdanna ti panagpadara. Ti tubo makadanon met iti tian tapno ikkatenna ti aniaman a dara a naurnong gapu iti panagpadara iti uneg. Iti daytoy a tiempo, idi awanen dagiti dadakkel ni Wyndham, maysa a nars ti nagkuna kenkuana: “Sumagmamano laeng a unit iti dara ket maispalen ti biagmo. Saanto a pulos a maammuan dagiti dadakkelmo ken ti ministroyo.”

“Imminum ni Jesus ken dagiti 12 nga apostolna iti dara,” inrason ti doktor. “Kinuna ni Kristo, ‘Daytoy ti darak . . . uminumkayo.’ Awagam ti bagim a Kristiano ket kayatmo a suroten ti ulidan ni Kristo, ngem apay a dika awaten ti panangyalison iti dara?”

Inlawlawag ni Wyndham nga idi dagiti apostol imminumda iti kopa nga intukon ni Jesus, dayta ket arak a simboliko laeng ket saan a ti pudno a dara ni Jesus. Ti di nakikompromiso a takder ni Wyndham nangipaay iti nagsayaatan nga impresion ta nangisurat iti maysa a nota ket inkabilna iti salansanna nga, iti edad a 15, a naan-anay a sipupuot ken nasin-aw ti panagpampanunotna, isut’ direkta a nagkedked iti panangyalison iti dara. Daytoy a nabileg a takder mangipaayto iti dakkel a gunggona iti sumaganad nga aldaw.

Bayat ti ileleggak ti init iti Huebes, kasla simmayaat bassit ni Wyndham. Ngem apagbiit laeng ti gin-awana. Nangrugi manen a nagpadara. Iti alas 9:00 t.b. bimmaba ti bilang ti darana iti 3.0. Narikuten ti kasasaadna. Ti senior a doktor a mangay-aywan iti pagoperaan dinawatna a rummuar ti pamilia ni Wyndham iti kuarto ta kayatna a kasarita nga agsolsolo ni Wyndham.

“Saan a nalaka a baybay-an a bukbukodna,” kuna ti inana, ni Judy. “Maamakkami nga iti nakapuy a kasasaadna kumapuy ti takderna ket maringbawan. Ngem isut’ nabautisaranen innem a bulan sakbayna, gapuna isut’ addaan iti kalintegan a mangaramid iti bukodna a panangidepensa.”

“Ti laeng maaramidanmi ita,” malagip ti tatangna, “isut’ sipapasnek a panagdawatmi ken Jehova a tulonganna ni Wyndham a mangsalimetmet iti kinatarnawna. Naammuanmi ti pudpudno a kaipapanan ti sao nga ‘umararaw.’” Kuna ni agtutubo a Wyndham a ti nangtulong kenkuana isut’ pananglagipna iti Apocalipsis 2:10. “Dagiti sasao nga, ‘Agtalgedka agingga ken patay, ket itdekto kenka ti balangat ti biag,’ kankanayon a pampanunotek,” kinunana.

Bilin ti Korte?

Kamaudiananna kinuna ti doktor nga agaplikar iti bilin ti korte a mangipalubos iti panangyalison iti dara. Agsipud ta ni Wyndham ket menor de edad, tunggal maysa namnamaenda a maipalubos ti aplikasion. Napasnek unay dagiti karkararag a maigapu ken ni Wyndham. “Dandani ti intero a kongregasion napadasanda ti rigat a kadua dagiti Cooks,” inlawlawag ni Neville, ti mangidadaulo a manangaywan. “Idi simmayaat ni Wyndham, nabang-aran ti intero a kongregasion iti panagdanag. Idi kimmaro manen ti kasasaadna, amin iti kongregasion sigagagar nga inurayda ti pagbanaganna ket nagkararagda maipaay iti naragragsak a pagbanagan.”

“Bayat ti panagur-uraymi iti resulta manipud iti korte,” nalagip ni Judy, “dimteng ti kaaduan iti bagi dagiti panglakayen iti ospital ket agur-urayda iti kuarto ti pasiente. Anian a bendision dagitoy! Babaen ti panagtultuloy ti panagpadara ken ti nababan a bilang ti darana a 2.9, kasla awanen ti gundaway ni Wyndham nga agbiag pay.”

Iti uneg ti maysa nga oras, dimteng ti sungbat nga agkunkuna a di inawat ti korte ti panangibilinna a mangipilit iti panangyalison iti dara ken Wyndham. “Naibaga kadakami,” inlawlawag ni Chris, “a ti gapu no apay a di naawat ket sipupuot ni Wyndham ken nasimbeng ti panunotna. Ammona ti pagbanagan ti pangngeddengna, ket nangaramid iti naannad ti pannakausigna a pangngeddeng a maitunos iti naibatay-Biblia a pammatina.”

Sangsanguenna ti Ipapatay

Ngem di sumaysayaat ti kasasaad ni Wyndham. Iti kinapudnona, iti aldaw ti Huebes, napakaammuan da Chris ken Judy: “Sumagmamano laengen nga oras ti panagbiag ti anakyo. No kayatyo ti ministroyo ken dagiti kakabagianyo a mangkita kenkuana sakbay a matay, nasayaat no awaganyo idan a dagus.” Ti kabsat ni Wyndham a lalaki, ti 9-años a ni Jonathan, naiyeg a mangkita kenkuana.

Iti ala 1:30 t.m. inikkaten dagiti kameng ti ospital ti tubo iti karabukob ni Wyndham tapno isut’ matay a buyogen ti kinatan-ok. Iti uneg ti sumagmamano nga oras, pagduaduaan no matay wenno agbiag ni Wyndham. Nupay no narikut ti kasasaadna, nagtalinaed ti kasasaadna bayat a nakangatngato ti gurigorna. Isut’ agngangabit ken patay iti intero a rabii.

Kalpasanna iti intero a ngudot’ lawas, isut’ nangrugin a simmayaat. Iti Lunes naikeddeng a mapagawiden, ta awanen ti maaramidan kenkuana idiay ospital. Apaman a nakasangpetkami iti pagtaengan, nagbalinen a nakaam-amak dagiti bambanag. Nalagip ni Chris: “Inyawidmi ni Wyndham iti balay ket inulesanmi iti kama. Iti 45 a minutos kamaudiananna isut’ nariing ket kasta unay manen ti panagpadarana. Naupaykami! Nagkararagkami iti Dios a tulongannakami a mangsaranget iti kasasaad iti umiso a pamay-an.”

Iti uneg ti 30 a minutos naisubli manen ni Wyndham iti ospital, iti isu met laeng a kuarto, ket isu met laeng a doktor ti nangaywan. Bimmaba ti hemoglobinna iti 2.5. Iti dayta a rabii naikkan iti oksihena ni Wyndham, ta marigatan nga aganges. Ti pannakidangadang a maipaay iti biag nagtultuloy iti sumaganad nga aldaw idi naaramid ti makaparegta unay nga ibibisita. “Ti manangaywan ti distrito a ni Sarel ken ti asawana a ni Maryann immayda kinita ni Wnydham,” inlawlawag ni Judy. “Nagtakder ni Sarel iti abay ti kama ni Wyndham, ket iggenna ti imana, nangipaay iti naimpusuan a kararag ken Jehova. Mariknami a napabilegkami kalpasan ti ibibisita.”

Iti intero a pakarigatan nangipaay ti kongregasion Kristiano iti praktikal a tulong. Adda ti listaan ti kongregasion kadagidiay nangipaay iti taraon saan laeng a maipaay iti pamilia ti Cook no di ket kadagiti pay dadduma a Saksi a nagbantay a kasinnublatda. Dagiti agtutubo dinalusanda ti balay, pinakanda ti aso, sinindianda ti silaw, ken dadduma pay. Inaramidda amin dagiti babassit a bambanag a di malagip ti pamilia nga aramiden. Saan koma a tagtagibassiten ti suportar ken pammaregta dagiti pada a Kristiano kadagitoy a tiempo.

Inkeddeng manen dagiti doktor a, malaksid ti panangipaayda iti dara, awanen ti maaramidanda maipaay ken ni Wyndham. Gapuna, bayat nga umaw-awat pay laeng iti oksihena ken nababbaba pay ngem 2 ti bilang ti darana, isut napagawiden.

Pannakaimbag

Ti droga nga erythropoietin, maysa a sintetiko a porma iti hormone a mangtignay iti pata a mangpataud iti nalabaga a dara a naparpartak, nairekomendar a mangpaadu iti bilang ti dara ni Wyndham.a Saan a nairehistro daytoy nga agas idiay Sud Africa, ngem napirmaan ti waiver (maysa a kasuratan a mangilaksid iti pammabasol iti dakes nga epekto dayta) ket impaay ti doktor ti pamilia ti droga. Iti uneg ti tallo a lawas, ngimmato ti bilang ti dara ni Wyndham iti 6.2, ket iti uneg ti innem a lawas daytat’ 11.5. Dua a bulan kamaudiananna, napigsan ni Wyndham a mangbusbos iti makabulan a kadua ti pamiliana iti panangasaba iti publiko kas maysa nga auxiliary payunir.

Maysa a nagsayaatan nga epekto iti dandani ipapatayen ni Wyndham isut’ epekto dayta kadagiti dadduma nga agtutubo iti kongregasion. Kuna ni Judy: “Pagarupek a naawatanda a mabalin a mapilitda a mangaramid iti umasping a pangngeddeng nga awan pammakdaar. Addada iti ospital, ket nairamanda iti intero a pakarigatan, ket pagarupko a naawatanda a naimbag ti mensahe kadakuada, ‘Seriosotayo kadi iti kinapudno?’”

Nanipud itoy a pasamak, sibaballigi a naibturan ni Wyndham ti dua pay a sabali a panagpadara. Gapu iti dina pannakabael iti pisikal, mabigbig ni Wyndham a mabalin nga agsagabanto manen iti sabali a panagsakit iti aniaman a tiempo. Ngem aniaman ti mapasamak iti masanguanan, kasta unay ti pananginanama ni Wyndham Cook iti tiempo inton kamaudiananna isut’ gunggonaanton ni Jehova a Dios iti naan-anay a salun-at iti umay a Paraiso a daga. Kabayatanna, sititibker nga inkeddeng ni Wyndham a salimetmetan ti panagbiagna a maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia.—2 Pedro 3:13, 14; Apocalipsis 21:3, 4.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 15]

Ni Wyndham ken dagiti dadakkelna