La Raclette!—Manipud Kabambantayan Agturong iti Lamisaan a Panganan
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Switzerland
NAIKUNA a maysa nga aldaw idi agarup tawen 1875, agtartrabaho dagiti lallaki iti kaubasan nga asideg iti Sueko nga ili ti Sierre. Nakalamlam-ek. Iti tengngat’ aldaw palikmutanda ti apuy a pagraranudanda ti tinapay, keso, ken arak. Maysa kadakuada ti magagaran a mangan iti napudot a makan. Isu nga insarangna iti beggang ti pedaso ti keso agingga a nagrunaw ti rabawna. Kalpasanna inkuskosna dayta iti tinapayna ket timmaud ti la raclette!
Adda pay dadduma a pannakaisalaysay ti estoria. Nupay saan unay a dokumentado ti nagtaudanna, ti la raclette nagbalinen a kadawyan a taraon, kangrunaanna iti kabambantayan ti Valais idiay Switzerland. Ti Pranses a sao a racler kaiyuloganna “ikuskos,” ket maitutop a mangdeskribir iti daytoy a naisangsangayan a panangidasar iti narunaw a keso. Ngem ti ad-adda pay a naisangsangayan isu ti pannakaaramid ti keso a raclette.
Keso a Naaramid Idiay Bantay a Mismo
No dumteng ti kalgaw idiay Valais, ti marunrunaw a niebe palasbangenna dagiti pagaraban. Dagiti baka kaykayatda a pagtaraon dayta, ket agarabda nga agpangato agingga iti igid dagiti glaciers. Idi, narigat ti mangurnong iti gatas wenno mangisalog iti dayta iti tanap a mamindua iti maysa nga aldaw para iti pannakaaramidna a keso. Isu nga iti tuktok ti bantay a mismo ti pakaaramidan ti keso. Wen, no sadino ti yan ti arban idiay met a maaramid ti keso. Kasano?
Ti dakkel a kaldero, pagsagat, pagsungrod, ken dadduma pay nga alikamen ti maisakay iti bukot ti kabalio wenno mulo agturong iti lugar. Dagiti batbato a pangbangon iti temtem ti mapili manipud iti aglawlaw a lugar. Dida ikkaten ti krema ti gatas, ket ti resultana isut’ nalamuyot ken nasustansia a keso.
Itatta, dagiti managaramid ti keso idiay rehion ti Valais di kasapulanen nga iti ruar ti pagaramidanda. Itultuloyda ti agaramid ti keso iti bantay a mismo, ngem nanamnam-ay ita ta addada naipasdeken a kamarin a nagdudumat’ kangato a nagsaadanda. Tunggal kamarin addaan kompleto nga arwaten a permanente a naikapet ken silid a pangasinan ti kabarbaro a keso tapno tumangken ti rabawna a mangprotektar iti dayta. Ti keso masukog a sinan-dalig, tunggal dalig agdagsen iti agarup 5 a kilos. Kalpasan ti tallo agingga iti lima a bulan, dagiti dalig ti keso ti makuna a natangkenanen.
Panangidasar iti la Raclette
Nakaugalianen, maidasar ti la raclette a kadua ti nilingta a patatas, atsara, babassit a puraw a sibuyas, sili ken dadduma pay a rekado, ken siempre, sangabaso a puraw nga arak manipud Valais. No agorderkayo iti restauran, iyeg ti waiter iti lamisaanyo ti kagudua ti sinan-dalig a keso a marunrunaw ti rabawna. Kalpasanna kuskosenna ti naimas kitana a rabawna ket ikabilna iti patatas!
Iti balay mabalin nga usarenyo ti de koriente a raclette stove. Dadduma ti naaramid a mangrunaw iti keso a saggabassit, ket dadakkel ti dadduma tapno makalaon iti agingga ti kagudua a sinan-dalig a keso. Siempre, di kasapulan a maaddaankay iti naisangsangayan a raclette stove. Mabalinyo a runawen dagiti gerret ti keso iti bukodyo a dalikan.
Adut’ mangidasar iti dayta a taraon kadagiti bisitada gaput’ kinapopular ken kinasimplena. Gapuna no addanto manen bisitayo, apay a dikay padasen daytoy naisangsangayan a taraon manipud kadagiti kabambantayan ti Switzerland: ti la raclette!
[Dagiti Ladawan iti panid 26]
Ti La raclette: naisangsangayan a pamay-an a panangidasar iti narunaw a keso
Panagaramid ti keso
Dadduma a bambanag a maikadua iti “la raclette”
Panangidasar iti “la raclette”