Tagiragsakenyo ti Taco ti Mexico
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Mexico
ANIA ti taco? Kadagiti Español-pagsasaona a lugar, adut’ kaipapanan dayta. Idiay España mabalin a maysa pay ketdi dayta nga ebkas ti panagtabbaaw! Ngem idiay Mexico ken Makin-amianan nga America, dayta ket taraon. Aniat’ itsurana? Aniat’ ramanna?
Ti taco ket maysa a kita ti sandwich a naaramid iti naingpis a tortilla, maysa a nagbukel a pagbalkot a naaramid iti giniling a mais. Mailukot ti tortilla iti nagduduma a kita ti palaman ken no dadduma maiprito. Adda met dagiti tortilla a naaramid iti arina ti trigo. Nakapatpateg dagiti tortilla idiay Mexico ta ti pudpudno a mexicano saanna a mairugi ti mangan no awan dayta.
Itay nabiit, nangipablaak ti inaldaw a pagiwarnak ti Mexico nga El Universal ti maysa nga artikulo a napauluan “Dagiti Taco: Naluho a Banag.” Kinunana: “Nasken nga awagantayo ti bagbagitayo a tacomexicanos, agsipud ta, awan duadua, dayta ti paboritotayo a taraon.” Ngem para kadagiti adu a Mexicano ti dadduma a taco ket kinaluho gapu ta nakangingnginadan. Ket kaskasdi a dayta ti “inaldaw a tinapay” dagiti managisimpa ti ladrilio, trabahador ti pabrika, mannalon, ken managuli ti bantay, a kadakuada saanda nga agbiag no awan dayta. Nakaay-ayat a buyaen dagiti managisimpa ti ladrilio no mangaldawdan. Mangpasgedda sada idadang dagiti taco iti comal, wenno daplat a pinggan a damili—ket nagimasen dagita!
Saan unay a nangina dagiti aramid-balay a taco. Mabalinyo a kargaan ti tortilla iti aniaman a mabalin a kanen: imprito a bukbukel, keso, karne, patatas, innapoy, karne ti baboy, manok, ken dadduma pay. Mabalin a simple unay dagita wenno naarte unay, ngem kasanoman ti panangisaganayo kadagita, makapneken iti nalag-an a pannangan.
Dagiti Kalatakan a Taco
Idiay Yucatán Peninsula, aglutoda ti makunkuna a cochinita pibil. Mangpartida ti lilitsonen a baboy, dalusanda a naimbag, punuenda iti atsuete, sada ituno. Nalukneng ken naidumduma ti raman ti karne. Dagiti cochinita pibil a taco ket agdindinamag iti intero a Mexico ken napartak a malako apaman a malutoda.
Mabalin a kanen dagiti taco solo man wenno imprito. Tapno sumarangsang, ilutoyo ti taco iti napudot a mantika wenno lana. Itapogyo dagiti taco iti mantika agingga a kumarandikang, sayo adawen ken ipaarisit. Kalpasanna laokanyo iti nasagangasang a sauce ken naalsem a krema no kayatyo. Naimas la ketdi dagita!
Ti kalatakan a taco idiay Siudad ti Mexico isu dagiti tinuno a nagergerret a karne ti baka a taco. No kayatyo a lutuen dagita idiay balayyo, mangalakayo ti 110 a gramo a karne ti baka, perresanyo iti limon ken warakiwakanyo iti paminta, kalpasanna isaangyo iti pagtunuan. Mangikabilkayo met ti sibuyas iti pagtunuan. No agtedteden ti taba ti karne, warakiwakanyo iti asin (raman-sibuyas nga asin no isu ti kayatyo) sayo baliktaden. Kabayatanna, mangipapudotkayo ti dua a tortilla. No naluton a naimbag ti karne, ipalamanyo dayta iti dua a tortilla, sayo bukbokan ti nasagangasang a sauce agraman sumagmamano a berde a sibuyas. Ket mabalinyon a tagiragsaken ti pannanganyo. Kasta met laeng ti pamay-an iti fajitas, naingpis a gerret ti karne.
Naimas met ti carnitas a taco. Magergerret ti karne ti baboy sa maiprito iti tabana met laeng iti kaldero a gambang. Mawarakiwakan ti karne iti asin a maawagan sal-tierra tapno lumabassit. Daytoy agraman ti tinuno a kordero ti kangrunaan a sagana kadagiti piknik. Apay? Ay ket, idiay Siudad ti Mexico adda agarup 18 a milion nga umili, ken napalawlawan ti siudad kadagiti babassit nga ili kadagiti kabambantayan. Isu nga iti tunggal ngudo ti lawas rinibo a pamilia ti mapan kadagiti bantay, ken imbes nga itugotda ti taraon nga insaganada idiay balayda, gumatangda ti karne, adu a tortilla, keso, natnateng kas ti nopales (nalangto a prickly pear a cactus) ken watercress. Ti kulantro, ken dadduma pay a rekado ti mausar a pangtimpla iti naraman a nasagangasang a sauce. Dagiti prutas ti dolseda.
Inton maminsan nga agdardaraskayo, laglagipenyo a dagiti taco ti Mexico mabiit laeng nga isagana. Isu nga, apay a dikay padasen ti taco ti Mexico? Tagiragsakenyonto dayta!