Dagiti Nariribuk a Baybay
ITI gagangay a tawen, agibasura ti sangatauan ti agarup 130 milion litro a krudo kadagiti baybay ti lubong. Dayta a bilang, makapadanag, saanna pay nga iraman dagiti masansan a nagadu a maibelleng, kas ti naranggas a panangdadael ti Exxon Valdez iti igid ti baybay ti Alaska, E.U.A. idi 1989, wenno ti didigra idiay Persian Gulf idi napan a tawen, a nakakitaan ti 160 milion litro a krudo nga agayus iti baybay iti inaldaw!
Ngem saan laeng a ti krudo ti maibasura iti baybay. Iti igid ti taaw ti North Sea ti Alemania, dagiti kemikal ti industria dumandanonen iti rukod nga ibilang dagiti eksperto a makasabidong. Agingga iti 200 kilometro iti taaw, maysa a makapapatay a ramen ti pinta a nausar a mangsalaknib ti casco dagiti barko ti mangmulmulit iti aw-awagan dagiti agad-adal ti baybay a microlayer wenno 1 milimetro ti rabaw ti baybay. Daytoy napeggad a tapaw ti baybay ti pakataraknan dagiti nakaad-adu nga itlog dagiti ikan, kasta met a pagtaengan dagiti mikroskopiko nga organismo a kangrunaan a pagtaraon dagiti adu nga parparsua ti baybay.
Iti abagatan ti Europa, nasarakan dagiti sientista a ti microlayer ti Baybay Mediteraneo nagabsuonan kadagiti makasabidong a kemikal, krudo, ken rugit. Dagiti dadakkel nga animal ti baybay, kas kadagiti balyena, ti nangnangruna a madangran gapu iti namulitan a microlayer, ta masapul a masansan a lumung-awda tapno aganges. Iti kasta, matay dagiti 6,000 a dadakkel nga animal ti baybay kada tawen idiay Mediteraneo, kaadduanna manipud polusion. Bayat ti maysa a panawen, ginasut dagiti dolphin a maisapda kadagiti aplaya ti Mediteraneo—agingga ti 50 kada lawas iti laeng igid ti baybay ti Francia. Maysa a mikrobio ti nangraut kadagitoy nasileng, makaay-ayo a parparsua. Mabalin a ti polusion pakaruenna ti sakit ta pakapuyenna ti resistansia dagiti dolphin. Nalawag, insurat ni oceanograpo a ni Jean-Michel Cousteau: “No mabalin a matay dagiti dolphin iti polusion, mabalin met a mataytayo.”
Mabalin a makapakintayeg dayta a padles. Ngem ti kinapudno ket, pinagpeggaden ti polusion ti sangatauan iti nakaad-adun a pamay-an. Kas pangarigan, dagiti managalaw iti igid ti Newfoundland natakuatanda a ti polusion ti nanglapped ti pingetda nga agbiruk kadagiti nakalasat idi natnag ti maysa nga eroplano. Ti mapabasol iti daytoy a gundaway ket ti panagibasura ti plastic. Gaput’ pannakaiwarasda iti baybay dagiti bunggoy dagiti agalaw dida mailasin no ti makitkitada ket paset dagiti narumek a piesa ti eroplano wenno basura. Awan pulos nasarakanda a nakalasat.
Nakalkaldaang a pakasaritaan, saan kadi? Ngem panunotenyo laengen: No ti peggad ti polusion pagleddaangenna dagiti tao, kasano ngata ti panagrikna Daydiay namarsua “kadagiti baybay ken amin nga adda kenkuana”? (Nehemias 9:6) Sigurado, nakaas-asiden ti tiempo a “dadaelennanto dagidiay mangdaddadael ti daga.”—Apocalipsis 11:18.
[Picture Credit Line iti panid 31]
Mike Baytoff/Black Star