Saan a Kadawyan a Basura!

IDI Biernes, Marso 24, 1989, nadungpar ti tangke nga Exxon Valdez ti naintar a batbato idiay Prince William Sound iti Alaska. Kas banagna, 11 milion a galon iti krudo ti nagayus iti danum. Ti aksidente pinagpeggadna ti pagsapulan dagiti mangngalap sadiay, minulitanna ti ginasut a kilometro nga igid ti baybay, ken pinapatayna dagiti rinibo a tumatayab ken animal iti baybay.

Ti napasamak iti Exxon Valdez agtultuloy a pagdanagenna dagiti tattao a maseknan iti aglawlaw. Nupay kasta, inaldaw a mapaspasamak ti ad-adda pay a makapadanag a “panagayus ti krudo.” Ket mabalin a mapaspasamak daytoy iti sangakaarrubaanyo a mismo!

Sigun iti Consumer Reports, dagiti tao a mangsukat a personal iti krudo ti luganda ibellengda ti manipud 750 milion a litro agingga iti 1.5 bilion a litro nga usado a krudo iti tinawen. Naipadamag a “10 agingga iti 14 porsiento laeng dayta a krudo ti umiso ti pannakaibellengna.” Daytoy a bassit a porsiento iti usado a krudo ti mausar manen, ta dadduma nga adut’ usarna a bambanag ti maaramid manipud iti dayta. Ngem aniat’ mapasamak iti dadduma? Mabalin a dagiti addaan iti kotse ti basta mangibasuran iti dayta a kas iti kadawyan a basura.

Iti tinawen minilion a litro nga usado a krudo ti maibelleng iti daga, kadagiti waig, wenno imburnal. Kasapulan iti agarup 25 nga Exxon Valdez a mangibelleng iti kasta a kaadu a krudo! Ngem ti usado a krudo, agraman dagiti dadduma a basura dagiti kotse, kas iti antifreeze, brake fluid, ken transmission oil, ket saan a kadawyan a basura. Dakdakes pay dayta.

Kuna ti Consumer Reports a no makagteng ti krudo “iti danum nga inumen, adda dagiti dakes a pagbanaganna: Ti maysa a galon [litro] nga usado a krudo mabalin a pagbalinenna ti minilion a galon [litro] a nadalus a danum a saan a mainum, ket ti laeng kagudua ti litro a krudo palinnaabenna ti .4 nga ektaria a danum.”