Dagiti Flamingo​—“Agkakadutdutan”

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay España

KADAWYAN ngem misterioso, nakaranting ngem nangayed, kayatnat’ maisinsina ngem mannakipagayam​—ti flamingo ket maysa a naisalsalumina a tumatayab.

Pagaammo ti gistay amin, ti karkarna a sukogna ket agparang iti hieroglyphics ti Egipto (isingasingna ti nalabaga a maris), kadaanan a painting kadagiti kueba, ken ti moderno a gapuanan ti arte. Ngem adda pay laeng bambanag a ditay pay ammo kadagiti flamingo. Nasulinek dagiti pagpaaduanda, ket sumagmamano kadagiti dadakkel kadakuada ti natakuatan laeng itay kallabes a 50 a tawen. Ket agkaing-ingas unay ti kalakian ken kabáyan isu a mabigbig la ida dagiti ornitologo babaen ti panangiserrekda iti bagida iti maysa a medikal nga instrumento.

Dagidiay nakarantiway a sakana ken daydiay atiddog a tengngedna​—a maikutikutina a silalap-it iti aglawlaw ken mailemmengna ti payakna a kaslattay naaramid iti goma​—ipabigbigna ti makaawis a buyana. No bumaliw kadagiti ababaw a danum wenno agbiruk iti tukok ti libtong kadagiti babassit a pasayan a pagtaraonna, isut’ addaan iti di mailibak a kinangayed, a lallalo pay a makakayaw no isut’ agtayaben.

Bassit laeng a buya iti nakaparsuaan ti pakaiyaspingan iti pangen dagiti flamingo nga adda iti tangatang. Ti nalabaga ken nangisit nga urit iti payakda ket maibagay unay iti de-rosas wenno puraw a pammagida.a Daytat’ kas linaksalaksa a de-kolor a paid nga agpaypaypay nga aggigiddan bayat a ti pangen ket in-inut nga agpatangatang. Ket no addadan iti tangatang, ti nakaay-ayat nga aggigiddan a panagtayabda pagbalinenna ida kas sumasala iti ballet iti lubong dagiti tumatayab.

Nakalkaldaang, saan a kanayon a makita ti kasta a buya. Mannakipagayam dagiti flamingo ngem napaspasigda kadagiti kakikitada​—kasayaatanda a paguadan iti “panagkikinnadutdutan.” Pagreggetanda a liklikan dagiti natao a lugar ket masansan nga aguummongda iti ad-adu a bilang kadagiti nasulinek a naapgad a danaw wenno kadagiti kapitakan.

Karkarna a Kababalin

Tapno ad-adut’ masursurotayo kadagitoy a nakaay-ayat a tumatayab, ininterbiu ti Agriingkayo! ni Manuel Rendón, direktor ti Fuente de Piedra Reserve, idiay Málaga, España.

Narigat kadi a biagen dagiti flamingo kas ipakita ti buyada? “Saan met ketdi. Agbiagda kadagiti naapgad a danaw idiay nangato nga Andes a sadiay awanen sabali pay a tumatayab ti agbiag. Masansan nga addada kadagiti danaw idiay Africa, makasinit ti danum, ngem ti kasla-lalat a kudil ti sakada salaknibanna ida iti pannakisinit.”

Aniat’ kangrunaan a pakaseknanda? “Siempre, isut’ panangsapulda iti umno a lugar a pagpaaduanda. Kayatda ti aggian iti di masingsinga, ababaw a naapgad a danaw a sadiay addada babassit a puro a pagaramidanda iti umokda. Narigat itan a masarakan dagita a lugar. Kinapudnona, iti intero a makinlaud a Mediteraneo, adda dua laengen a kasta a lugar: ti maysa ket idiay España ket idiay Francia met ti maysa.b

“Ditoy Fuente de Piedra, adda sabali a parikutda. Masansan nga agmaga ti danaw a pagpaaduanda gapu iti nabara unay a klima ti Andalusia​—sakbay a kabaelanen dagiti urbon ti agtayab.”

Aniat’ mapasamak no agmaga a naan-anay ti danaw? “Iti sumagmamano a tawen, pinadanumanmi [ti danaw] tapno masalakniban ti intero a pagpapaaduanda. Natakuatanmi a no agtalined a nadanum ti innem nga ektaria, umdasen dayta, nupay no kaipapanan daytoy a masapul nga agdaliasat dagiti nataengan a flamingo iti baybay nga adu a kilometro ti kaadayona. Busbosenda ti kaaduan a tiempoda iti panagtayab nga agpapan-agawid ken panagtaraon, bayat nga italekda dagiti urbonda iti sumagmamano a nataengan a tumatayab​—pudno a kas iti [pamay-an ti] kindergarten.”

Ania pay ti natakuatanyo? “Gapu iti pannakaikabil iti etiketa kadagiti tumatayab, adut’ nasursuromi iti wagas ti panagbiagda. Saan a talaga nga agakar-akar dagiti flamingo, ngem agdaliasatda iti nagduduma a pakagun-odan iti taraon, no sadinoman ti kayatda a turongen. Gapuna, mabalin nga aggian ti maysa a flamingo iti unos ti kalgaw idiay España ket no kalam-ekna idiay Amianan nga Africa, ket mabalin a ti sungani met ti aramiden ti maysa. Mabalinyo nga awagan ida kas ekskursionista, nupay ti panagdaliasatda ad-adda a nainaig iti suplay a taraon ngem iti panagpasiar.

“Ngem napaneknekan a no maaywanan ken masalaknibanda, makalasat dagiti flamingo. Sakbay ti 1980’s, mammanoda nga agpaadu ditoy ken basbassit ti bilangda. Babaen pananglapped iti panangsinga ti tao ken ti panamagtalinaedmi nga adda umdas a danum ti danaw agingga a kabaelanen dagiti urbon ti tumayab, napaliiwmin nga immaduda. Idi 1988, nakapadakkelkamin iti gistay sangapulo a ribo nga urbon.”

Maysa a Pagsidsiddaawan iti Nakaparsuaan

Malipatan ti sumagmamano a nakaimatangen kadagiti flamingo iti tanap ti kapadasan. Ket gapu ta paggugustoda unay dagiti nasulinek a lugar ken ti panangtaripato dagiti manangitalimeng, addada pay laeng naparaburan a luglugar iti lubong a pakakitaan ti dadakkel a pangen iti kadawyan nga aglawlawda.

Nakapimpiman koma a lugar ti daga no awan dagita a pagsidsiddaawan ti nakaparsuaan a mangay-ayo iti mata ken mangpabang-ar iti rikna. Pudno unay a maikuna a dagitoy nga “agkakadutdutan” idanggayda ti timekda kadagiti amin a “tumatayab” a mangdayaw iti nagan ni Jehova.​—Salmo 148:10, 13.

[Dagiti Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 25]

Dagiti ladawan iti ngato ken baba: Zoo de la Casa del Campo, Madrid