Krisis ti Relihion Idiay Netherlands

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Netherlands

“IDDEPENTO kadi ti maudi a padi dagiti silaw?” Daytoy makapadanag nga angaw ket agsaksaknap kadagiti monasterio idiay Netherlands. Makitkitana ti tiempo inton ti maudi a monghe wenno padi panawannanton ti maudi nga agan-andar a monasterio iti dayta a daga ket panawanna nga awan nagianna. Ket dawdawaten dayta a siguraduenna nga iddepen dagiti silaw iti napanawan a patakder! Mapasamakto kadi dayta a banag? Agpegpeggad kadi ti klero iti pannakapukawda idiay Netherlands, agraman dagiti arbanda?

Pampanawanda ti Kinapadi

No maipapan kadagiti Katoliko, tinawen a bumabbaba ti bilang dagiti klero. Manipud 1968 agingga iti 1978, bimmaba ti bilang dagiti sekular a papadi iti 27.2 porsiento, ket daytoy a pagturongan nagtultuloy nanipud idin. Apay? Maysa a rason a naited isu ti inkapilitan a di panagasawa. Idi 1970 ti National Pastoral Council inkeddengna a “ti obligasion a di panagasawa kas kasapulan a mangibanag iti rebbengen kas maysa a ministro masapul a maikkat.” Marikna dagiti Dutch nga obispo a magunggonaan pay dagiti matalek no dagitoy ti pagserbian dagiti naasawaan a papadi. Nupay kasta, kapilitan a linaksid ni Papa Paulo VI ti ideya. Awan duadua a daytoy ti maysa a rason no apay a nasurok a 2,000 a papadi ti nagikkat kalpasanna iti kinapadi idi pangrugian ti 1980 ket bimmaba ti bilang dagidiay sumsumrek iti kinapadi.

Iti panangsalaysayna iti bumabbaba a kinapadi idiay Netherlands, nalagip ti pimmusayen a ni Cardinal Alfrink ti tiempo a maysa a papal nuncio, a mangmatmatmat iti maysa a seminario iti sango ti balay ti kardinal, ti nangiyebkas iti pampanunotenna no apay a serraan dagiti obispo dagita a nagpipintas a patakder. Simmungbat ti kardinal: “Nalawag a dika maawatan. Saan a sinerraan dagiti obispo ti aniaman a seminario; sinerraanda laeng dagiti ruangan kalpasan a nakapanawen dagiti estudiante.”

Saan laeng a dagiti klero no di ket dagiti arbanda ti mangpampanaw iti simbaan iti Netherlands. Ket saan a kabbaro daytoy a kasasaad. Idi 1879 impamatmat ti maysa a census a kurang pay a 1 porsiento iti populasion ti saan a miembro ti maysa nga iglesia. Idi 1920, dandani 8 porsiento iti populasion ti agkunkuna nga awan ti relihionna. Idi 1930 immadu ti bilang iti 14.4 porsiento. Idi 1982 daytat’ nakaam-amaken nga 42 porsiento, ket ti kallabes a surbey impakitana a nasurok a 51 porsiento kadagiti Dutch ti awan relihionna.

“Tiempot’ Kinalamiis” iti Iglesia

Ti nakarkaro pay ngem ti panagbaba ti miembro ti iglesia isu ti ibabassit dagiti makimismisa a miembro ti iglesia. Idi 1988 ti diario a De Telegraaf addaan iti paulo dagiti damdamag a “Dimtengen ti Tiempot’ Kinalamiis iti Iglesia.” Kinuna ti diario: “Awanen ti masdaaw no marakrak ti simbaan. Nakaam-amak ti ibabassit dagiti makimismisa. Pudno daytoy saan laeng nga iti Katolisismo no di ket iti met iglesia ti Reformed ken Calvinistic. No agtultuloy daytoy a kasasaad, iti las-ud laeng ti sumagmamano a kaputotan, awanton ti makimisa.”

Intuloy pay a kinuna ti diario a nakarkaro pay ti panagbaba ti Romano Katolisismo. Dinakamatna nga idi 1965 agarup 60 porsiento dagiti amin a Dutch a Katoliko ti makimisa pay laeng. Idi 1975 adda laengen 28 porsiento. Iti nabiit pay a tawtawen bimmaba dayta iti kurang a 16 porsiento.

Adda met epekto ti ibabassit ti makimismisa kadagiti simbaan, isu a maserraan no saanen nga umdas ti magastos a mangmantener ken mangpaandar [kadagitoy] gapu iti bumasbassit a miembro. Gapuna, narebban dagiti adu a simbaan wenno nailakoda a maipaay iti sabali a panggep. Mammano itattan ti masdaaw a sumrek iti maysa a simbaan ket masarakanna a maus-usar dayta a kas maysa a museo, maysa a tiendaan ti bisekleta, maysa a pagay-ayaman, maysa a pasilio ti konsierto, paglakuan iti sabong, restauran, wenno apartment.

Di ngarud inanamaen a dagiti agtuturay ti relihion agduaduada maipapan iti masanguanan. Kalpasan ti ibibisita ni Papa Juan Paulo II iti Netherlands, kinuna ti maysa nga obispo: “Binisita ti papa ti maysa a bangkay, wenno ti dandanin matay a masakit a pasiente a mangipagarup a sibibiag pay laeng.”

No Apay a Panawanda ti Iglesia

Ti ibabassit ti miembro ti iglesia pinapartak dagiti baro a bambanag. Mairaman kadagitoy isu ti pannakadadael iti panagraem iti autoridad. Saanen a situtulok nga awaten dagiti tao dagiti bambanag gapu ta ti addaan autoridad ti mangibagbaga kadakuada. Mainaig itoy ti panangipaganetget iti indibidual a wayawaya. Itatta, kayat dagiti tao nga ikeddengda ti patienda ken no kasano ti panagtignayda.

Dua a sabali pay a makagapu a banag ti makuna a mangimpluensia iti media ken ti moderno a pagannayasan a di agtalek kadagiti institusion. Adda met ti rikna a dagiti naipasdek nga institusion ikkatenda ti wayawaya ken ti kinaindibidual. Kasta met, uray no relihiuso pay laeng dagiti tao, adda dagiti kasasaad a manggutugot kadakuada a mangpanaw iti iglesiada. Kas pangarigan, saan a komportable dagiti miembro ti iglesia a nairuam iti tradision a ti ministro wenno padina anamonganna ti panagbalbaliw. Dagiti moderno ti panagpampanunotna a mannakimisa mariknada nga awan lugarda kadagiti konserbatibo a kongregasion.

Iti dasig dagiti Protestante, ti Calvinistic Church nabayagen a ti pakasarsaritaanna ket salsalimetmetanna ti dati a moralidad. Gapuna adut’ nasdaaw idi 1979 idi pinaregta ti Calvinistic Synod ti Netherlands dagiti lokal nga iglesia nga awatenda dagiti homoseksual iti eucharist ken iti ministerio. Idi 1988 ti internasional a Calvinistic Ecumenical Synod dinawatna kadagiti Calvinist idiay Netherlands nga usigenda manen dayta, ngem nagbilin ti konsilio a saanen a mabaliwan ti pangngeddeng. Idi 1989 ti konsilio ti Dutch Reformed Church ad-adda met a binusorna ti aniaman nga addang a mangdisiplina kadagiti homoseksual. Panunotenyo laengen no kasano ti panagrikna dagiti “umanamong ti dati nga uso” a Protestante idi ti ministro a Calvinistic, maysa a homoseksual, kinunana iti simbaan a ti “homoseksualidad ket sagut ti Dios; ayaten met ti Dios ti homoseksualidad”!

Mapukawto Kadi ti Kinakristiano?

Gapu kadagitoy nadakamaten a bambanag ken adu a dadduma pay, nakaskasdaaw kadi no nagadut’ pumampanaw kadagiti iglesia idiay Netherlands ken kadagiti adu a dadduma a pagpagilian? Kinapudnona, dagiti managpanunot a tattao nakagtengda iti konklusion a nalabit saanen a masarakan ti pudno a Kinakristiano iti sadinoman. Mapukawto kadi kamaudiananna ti Kinakristiano?

Impadto ti Biblia ti pannakaatian ti suporta ti Kakristianuan, agraman dagiti dadduma a relihion, iti kaaldawantayo. (Apocalipsis 16:12; 17:15) Ngem nakitana met nga immun-una a dadduma panawanda ti ulbod a relihion saan a gapu iti di pannakapnek wenno pannakaupay no di ket gapu iti nasayaat a panggep. Naimpadtuan a mamaregta ti Biblia: “Rummuarkayo kenkuana, ilik, no diyo kayat ti mairaman kenkuana kadagiti basbasolna.” (Apocalipsis 18:4) Ti “kenkuana” a matuktukoy isu ti simboliko a balangkantis, ti “Babilonia a Dakkel,” a saklawenna dagiti amin a relihion iti lubong, agraman dagidiay paset ti moderno a Kakristianuan. Ti “ilik” isu dagiti napasnek nga agsapsapul iti kinapudno a nangpanaw iti Babilonia a Dakkel gapu ta kayatda ti agserbi iti Dios iti pamay-an nga insuro ni Jesus. Nakaro ti isisiasi ti Kakristianuan manipud iti pudno a Kinakristiano ta dagiti napasnek a tattao masapul a rummuarda tapno maawat ti panagserbida iti Dios.

Ti pudno a Kinakristiano ket sibibiag ken rumangrang-ay idiay Netherlands agraman iti aglawlaw ti lubong. Dagiti Saksi ni Jehova, nupay imperpektoda, sursurotenda dagiti sursuro ken ar-aramid ni Kristo. Saan laeng a mainanama nga awatenyo dayta a panangako. Apay a dikay usigen ti pammati dagiti Saksi sigun iti lawag ti Biblia, ket kitaenyo a mismo. Ammuenyo manipud iti Sao ti Dios ti Kinakristiano dagiti apostol ni Jesus, a maikontra iti insuro ken inar-aramid dagiti iglesia ti Kakristianuan iti adun a siglo. Daytoyto, kas inlawlawag ni apostol Pablo, ti mangyeg iti gunggona kadakayo a “biag ita ken iti mapasungad.”​—1 Timoteo 4:8.

[Dagiti ladawan iti panid 10, 11]

Adu a simbaan idiay Europa ti maus-usaren agpaay iti dadduma a panggep. Panid 10: Maysa a garahe idiay Netherlands. Panid 11: Pasilio dagiti pensionado, shop a pagtrabahuan, klab dagiti ubbing a lallaki, ken nabaybay-an a simbaan idiay Penygraig, Wales