Agtitinnulong Dagiti Saksi ni Jehova ken Dagiti Doktor

IDI 1945, natarusan dagiti Saksi ni Jehova a ti panangyalison ti dara ket saan a maitunos iti nainkasuratan a panangusar iti dara. Kas paset ti Mosaiko a Linteg, ti pannakaiparit ket nagtultuloy a naipaannurot iti Kristiano a Griego a Kasuratan. Kuna ti Aramid 15:28, 29: “Ta maipagarup a naimbag iti nasantuan nga espiritu ken kadakami ti di mangipabaklay kadakayo iti dakdakkel nga awit ngem kadagitoy banag a masapul, nga adaywanyo dagiti banag a naidaton kadagiti saan a pudno a dios ken ti dara ken ti animal a nalmes ken ti pannakiabig. No agaluadkayto kadagitoy a banag, naimbagto ti aramidenyo. Sapay koma ta naimbagkayo amin!” (Kitaenyo ti Levitico 17:10-12.) Ti panagkedked dagiti Saksi ni Jehova nga agpayalison ti dara ket nangituggod iti namin-adu a pannakisinnupiat iti adu a doktor.

Dagiti Hospital Liaison Committee

Tapno matulongan dagiti Saksi iti panagkedkedda nga agpayalison iti dara, tapno malawlawagan dagiti di panagkikinnaawatan iti biang dagiti doktor ken ospital, ken mapatanor ti ad-adda a kinamannakitunos dagiti ospital kadagiti Saksi a pasiente, binuangay ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova dagiti Hospital Liaison Committee. Di makisupiat dagitoy a komite, a buklen dagiti nataengan a Saksi a nasanay a makisarita buyogen ti pannakaawat kadagiti doktor ken ospital, no di ket tumulongda a mangpatanor iti kinamannakitunos. Nupay sumagmamanoda laeng idi 1979, agdagupda itan iti 850 iti 65 a dagdaga. Kaipapananna a ti tulongda ket magun-odanen ti ag-3.5 milion a Saksi ni Jehova.

Nasurok nga 4,500 a panglakayen kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova ti nasanay a makisarita kadagiti doktor tapno matulonganda a manganag babaen kadagiti literatura ti medisina amin a pamusposan uray di usaren ti dara. Kadagiti kaso a kasapulan ti naisangsangayan nga asikaso, direkta a maipatulod kadagiti ospital babaen ti facsimile dagiti maitutop nga artikulo tapno matulongan dagiti doktor a mangagas kadagiti Saksi a di mausar ti dara. Wenno iyurnos dagiti komite ti pannakiuman kadagiti mannakitunos a doktor a mangparnuay kadagiti pamay-an ti panangagas wenno operasion a di mausar ti dara.

Kas pangarigan, iti adun a kaso a kurang ti dara [dagiti pasiente] nga agresulta iti nakaro nga anemia, nga isu ti pamkuatan dagiti doktor a mangibaga a kasapulan ti panangyalison tapno ngumato ti nalabaga a selula, nabaelanen nga inranud dagiti kameng ti Hospital Liaison Committee dagiti artikulo manipud kadagiti literatura ti medisina a mangipakita iti birtud ti recombinant erythropoietin (EPO) a mangaramid met laeng iti kasta. Agtignay daytoy a sintetiko a hormone kas ti gagangay nga erythropoietin a masarakan kadagiti bekkeltayo ken papartakenna ti pata a mangpataray iti kabbaro a nalabaga a selula iti dara.

Ipapan dagiti dadduma a doktor a saan unay nga agkurri ti EPO a mangsupusop iti kasapulan, ngem impakitan dagiti adu a kaso a nakairamanan dagiti Saksi ni Jehova no kasano ketdit’ kabirtudna. Iti maysa a pasamak, iti mismo nga aldaw kalpasan a naipakat ti EPO, namimpat ngem iti normal ti ngimmatuan ti kabbaro a nalabaga a selula! Iti simmuno nga aldaw, simmayaat ti kasasaad ti pasiente, ket iti maikapat nga aldaw, nangrugin a ngimmato ti kaadu dagiti nalabaga a selula. Sumagmamano pay nga aldaw kalpasanna, pimmartaken ti ingangatona. Nakalasat ti pasiente. Iti daytoy a pamay-an nagunggonaan agpadpada dagiti doktor ken pasiente babaen kadagiti ganuat dagiti Hospital Liaison Committee.

Idi kinuna dagiti doktor idiay Australia a dida kabaelan a salbaren ti biag ti maysa a pasiente a Saksi no dida mangusar iti dara iti panangagasda iti naidumduma a sakit idiay tropiko, nagpatulongda iti lokal a Hospital Liaison Committee a mangsapul kadagiti doktor a di mangusar iti dara. Napakaammuan ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Australia iti daytoy a banag. Nakiumanda iti Hospital Information Services ti internasional a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, Nueva York. Daytat’ nagsirarak iti maysa a medical data base. Naipatulod idiay Australia babaen ti facsimile dagiti makatulong nga impormasion. Ag-11 nga oras laeng kalpasan ti ipapanawna iti opisina ti doktor, nagsubli manen ti kameng ti Hospital Liaison Committee ti Australia nga awitnan dagiti kasapulan nga artikulo. Napaneknekan nga epektibo dagitoy, ket naimbagan ti pasiente. Babaen ti facsimile, uray kas ti kaadayo ti Nepal ket mabalin a mapatulodan kadagiti material ti medisina nga aggaput’ Nueva York.

Dekalidad a Panagsirarak ken Tulong

Nagsayaat ken naintiempuan ti kalidad ti panagsirarak dagiti Saksi ni Jehova kadagiti literatura ti medisina. Kinuna ti maysa a rehistrado a nars, a maysa met a direktor ti surgical services ti ospital idiay Oregon, E.U.A., iti maysa nga artikulo ti maysa a pagiwarnak ti medisina a para kadagiti manager dagiti operating-room: “Narangrang-ay . . . dagiti Saksi ni Jehova . . . ngem datayo. Ad-adu nga amang ti ammoda a kasandi ti dara ken produkto ti dara ken masansan a mangipaayda kadatayo iti literatura sakbay pay ketdi a madamagtay dayta.”​—OR Manager, Enero 1993, panid 12.

Dadduma a kalatakan a doktor ken ospital a kabaelanda ti mangagas a di agusar iti aniaman a dara ti situtulok payen a mangipakaammo kadagiti pamay-an ken wagas ti panangagasda. Ti kinatulokda iti daytoy a pakasapulan ti nakatulong iti pannakasalbar ti biag, kas makita kadagiti kaso ti naballigi a panangagas iti leukemia ken nadumaduma a wagas ti panagopera. Masansan a maaramid dagitoy a pannakiuman maipanggep ti medisina babaen kadagiti pang-internasional a telepono.

Maipakita pay ti nasaknapen a nagapuanan dagiti Saksi ni Jehova a panangtulong kadagiti agkasapulan no naipasangoda iti makakarit-pammati a panagpaagas babaen ti pannakaiyurnos ti pannakaiyakar ti maysa a pasiente manipud ti maysa nga ospital nga agturong iti sabali, manipud maysa a paset ti pagilian nga agturong iti sabali, ken manipud pay ketdi ti maysa a pagilian nga agturong iti sabali. Dadduma a pangarigan: Naiyeroplano ti maysa a kabsat a baket manipud Suriname a naipan idiay Puerto Rico; naiyeroplano ti maysa a kabsat a lalaki manipud Samoa a naipan idiay Hawaii; maysa a maladaga manipud Austria ti naipan idiay Florida, E.U.A.

Umad-adu a Doktor ti Makitunos

Makita met ti rimmang-ayan ti kasasaad dagiti Saksi ni Jehova iti iyaadu dagiti doktor a situtulok a makitunos kadakuada iti daytoy a banag, manipud agarup 5,000 lima tawen a napalabasen a nagbalin a nasuroken a 30,000 iti 65 a dagdaga. Gapu iti dayta a kaadu dagiti makabael a doktor nagbalin a posible ti sabali pay a makaparagsak nga irarang-ay​—ti pannakabuangay ti nasurok a 30 nga ospital iti nadumaduma a dagdaga a pagoperaan dagiti doktor a dida mangusar iti dara.

Iti kasta, kadagitoy a tiempo idiay Norte America, mammanon a madamag ti pannakaipilit a mayalisonan iti dara ti maysa a nataengan ket adu pay a sabsabali a dagdaga ti saan unayen a mangar-aramid iti dayta. Kaaduan a problema ita isu dagiti kappasngay ken nangnangruna dagiti kurang-bulanda a naipasngay. Maipasngay dagitoy a kurang-bulanda nga aduan parikut iti salun-at a mainaig iti saan unay a naannayas a panagandar dagiti lalaemda, kas koma dagiti bara ken bekkelda. Ngem ad-adalen dagiti doktor no kasano a maagasan dagitoy a di maiyalisonan ti dara. Kas pangarigan, magun-odanen ti maysa a sintetiko a surfactant, a makatulong iti marigatan nga aganges. Umad-adun ti mangus-usar iti EPO iti pannakaagas ti kurang-bulanna nga adda sakitna nga anemia.

Tulong Kadagiti Personnel ken Opisial iti Medisina

Tapno matulongan dagiti pediatrician ken neonatologist a mangagas kadagiti annak dagiti Saksi ni Jehova a di maiyalisonan iti dara, nangpataud ti Hospital Information Services iti tallo-ti-indesena a tomo dagiti 55 nga artikulo manipud literatura ti medisina a mangipakita no aniat’ maaramidan a di mausar ti dara kadagiti adu a sakit dagiti kappasngay.

Tapno maammuan dagiti hues, social worker, ospital dagiti ubbing, neonatologist, ken pediatrician dagiti magun-odanen nga awanan-dara a pagpilian iti panangagas, nangpataud dagiti Saksi ni Jehova iti 260-panid a tomo a napauluan Family Care and Medical Management for Jehovah’s Witnessesa a nangnangruna nga agpaay kadagitoy a personnel ken opisial iti medisina. Daytat’ libro a saan a nadait dagiti binulongna tapno nalaka a mapabaro. Yantangay adda sumagmamanon a di panagkikinnaawatan maipapan ti biag ti pamilia kadagiti Saksi ni Jehova, ilawlawagna met kadagiti doktor ti panagayat dagiti nagannak kadagiti annakda iti talaga a makagunggona, nadungngo nga atmospera a maigapu iti estilo ti panagbiag nga iwanwanwan ti sursuro ti Biblia.

Kasanot’ pannakaabrasa dayta a libro? Kalpasan iti panangusigna kadagiti linaonna, kinuna ti bise presidente ti maysa nga ospital dagiti ubbing idiay Pennsylvania, E.U.A., a namnamaenna nga anagen ken usarento dayta dagiti taona. Kunana pay: “No saanto a maisubli kaniak dayta a libro, kalpasan ti pannakaipasana kadagiti taok, nga adda pakakitaan nga inadalda dayta, ammuekto ti makagapu!” Binalbaliwan payen ti dadduma a hues dagiti binukelda a pammilin ti korte tapno maikalikagum kadagiti doktor a masapul nga usarenda amin nga awanan-dara a pagpilian sakbay a mangusarda iti dara. Naagasanen dagiti ubbing a di nausar ti dara ket naimbagandan.

Kadawyanen ti reaksion ti maysa a hues kadagiti kaso a pakairaman dagiti ubbing idiay Ohio, E.U.A. Nagustuanna unay ti libro a Family Care nga uray la nagorder iti pito a kanayonan a kopia para kadagiti katrabahuanna. Binalbaliwannan dagiti binukelna a pammilin ti korte tapno mabalanse dagiti pakaseknan ti doktor ken dagiti kalintegan dagiti nagannak, a duat’ magapuanan daytoy. Imbinsabinsana iti pammilinna (1) a masapul nga usaren nga umuna dagiti doktor amin a mapagpilian a panangagas sakbay nga usarenda ti dara; ken (2) masapul nga ipasiguro dagiti doktor iti pasiente a ti dara nga iyalisonda ket naeksaminen ken saan a namulitan iti AIDS ken hepatitis. Kadagiti tallo a pammilin a nairuar nanipud idi binalbaliwanna dagitoy, sibaballigi a naagasan amin dagiti tallo nga ubbing a di naiyalison ti dara.

Imparang ni Dr. Charles Baron, propesor ti linteg idiay Boston College Law School, ti maysa a diario itay napan a tawen iti maysa a panagtataripnong dagiti mannursuro idiay University of Paris. Ti suhetona ket “Blood, Sin, and Death: Jehovah’s Witnesses and the American Patients’ Rights Movement (Dara, Basol, ken Ipapatay: Dagiti Saksi ni Jehova ken ti Movimiento ti Kalintegan Dagiti Pasiente nga Americano).” Iti diario a mismo, kuna ti sumaganad a parapo maipapan iti ganuat ti Hospital Liaison Committee dagiti Saksi:

“Naallukoyda pay dagiti doktor nga Americano a mangbalbaliw iti dadduma kadagiti panangmatmatda gapu kadagiti adu a pammaneknek. Gapu iti dayta, nagunggonaan ti intero a Kagimongan nga Americano. Saan laeng a dagiti Saksi ni Jehova, no di ket amin a pasiente, mabalin a saandan a maalisonan iti dara gapu iti ganuat dagiti Hospital Liaison Committee dagiti Saksi. Tagtagiragsaken itan ti kaaduan a pasiente ti ad-adu a wayawaya a mangikeddeng iti pannakaaywan ti salun-atda gapu iti ganuat dagiti Saksi kas paset ti movimiento ti kalintegan dagiti pasiente. Ket nagun-odan ti kaaduan a wayawaya ken nangnangruna iti wayayawaya ti relihion gapu iti napasnek a panagkedked dagiti Saksi kadagiti panagregget a mangpilit kadakuada a mangikompromiso kadagiti narelihiusuan a patpatienda.”

Mabalin nga amin dagitoy a ganuat dagiti Hospital Liaison Committee ket saan a direkta a panangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios, ngem sigurado a sungbatanna ti maysa a nabatad a karit iti panagdaydayawtayo nga inawagan ti umuna-siglo a bagi a manarawidwid a maysa ‘kadagiti banag a masapul’ iti sagrado a serbisiotayo. (Aramid 15:28, 29) Makapainteres nupay kasta, ta ti natured ngem nadayaw a panangikagumaan a makisarita winaknitanna ti dalan tapno ipangag ti sumagmamano a doktor ti mensahe ti Pagarian. Nakairugi ti sumagmamano a kameng dagiti Hospital Liaison Committee iti panagadal ti Biblia kadagiti doktor a naam-ammoda kabayatan ti panangisayangkatda iti ganuatda, dua kadagita a doktor ti nabiit pay a nabautisaran.

Isu a babaen ti tulong ti naiyurnos nga Hospital Liaison Committee, matulonganen dagiti Saksi ni Jehova a pagtulnogan ti naan-anay a linteg ni Jehova maipapan iti iyaadayo iti dara, a dida maikompromiso ti kinatarnawda ket kaskasdi a makagun-odda iti kasapulanda a pannakaagas. (Salmo 19:7) Talaga nga addan agtultuloy a balligi a malawlawagan ti dati a di panagkikinnaawatan. Nalawlawaganen a naimbag dagiti doktor ken ospital no kasanoda a maipakat ti magun-odanen nga awanan dara a panangagas. Para kadagiti pasiente, kabagian, karelihionan, ken personnel ti ospital, agbanag dayta iti tartarigagayan ti asinoman​—ti iyiimbag ti maysa a pasiente.​—Impatulod ti Hospital Information Services idiay sangalubongan a hedkuarter ti Watch Tower Society.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 25]

Makium-uman ti Liaison Committee iti maysa a doktor

[Ladawan iti panid 26]

“Panangaywan ti Pamilia”