Panangparukma iti Pannakaadikto iti Bambanag

TI PANANGIDIAN iti pannakaadikto ket kas iti ipapanaw iti maysa a balay a sadiay ti dimmakkelanyo. Nupay ti balay ket daanen ken marmarban, narigat a panawan dayta. Dayta ngamin ket pagtaenganyo.

No adiktokayo, nalabit a ti pannakaadiktoyo ti nagbalinen nga emosional a pagtaenganyo. Nupay talaga a sakit dayta, daytat’ kadawyan. “Normal kaniak ti pannakabartek. Abnormal ti pannakamunaw,” kuna ni Charles, maysa nga agpapaimbag nga alkoholiko. Narigatto ti panangidian iti pannakaadikto, ngem ti panagregget dakkel ti ipaayna a gunggona.

Ti umuna nga addang isut’ panangidian kadagiti makaadikto a banag.a Diyo itantan wenno basta ikari a maidianyonto dayta. Dagus nga ibellengyo amin nga abasto ken mainaig a ramramitna. Medio maikawakayto, a masansan a mapagballigianyo no agpaiwanwankay iti doktor. Daytoy ti pangrugian ti inggat’ tungpal-biag a panangidian. Ngem diyo pagarupen nga imposible dayta. Mangrugikayo babaen ti panangitudingyo iti kalat a maragpatyo: makabulan, makalawas, wenno maysa nga aldaw a panangidian. Iti arinunos ti tunggal panawen a dikay nagusar iti makaadikto a banag, pabaruenyo manen ti pangngeddengyo.

Pangrugian laeng daytoy ti panangbalbaliw iti pannakaadikto. Igunamgunam ti Biblia a “dalusantayo koma dagiti bagbagitayo iti tunggal pakatulawan iti lasag ken iti espiritu.” (2 Corinto 7:1) Saan laeng a pakatulawan ti lasag ti pannakaadikto. Ti espiritu, wenno pagannayasan ti panunot, ti maapektaran met. Aniat’ makatulong kadakayo nga agbalbaliw iti lasag ken espiritu?

Kasapulan ti Naynay a Panagregget

“Ti pannakaadikto ket sakit ti intero a bagi,” kuna ni Dr. Robert L. DuPont. Ngarud, ti panangparukma iti pannakaadikto masapul a saklawenna ti intero a kinataoyo. Masapul a balbaliwan dayta ti intero a kababalinyo. Sapulen daytoy ti tiempo. Awan ti pangbiitan a panagbalbaliw. Aniaman a kari iti napartak a panagbalbaliw ti ad-adda a mangituggod iti panagsubli.

Ti pannakidangadang a mangaramid iti naimbag ket agpatpatuloy. Insurat ni Kristiano nga apostol Pablo: “Makitak iti kamkamengko ti sabali a linteg a makibakbakal maibusor [“agtultuloy a makiruprupak,” Phillips] iti linteg ti panunotko.” (Roma 7:23) Insuratna met a masapul “nga an-anayen [dagiti Kristiano] ti kinasanto.” (2 Corinto 7:1) Kuna ti libro a Word Pictures in the New Testament a ti sao ditoy nga “an-anayen” ipasimudaagna, “saan a ti kellaat a pannakaragpat iti naan-anay a kinasanto, no di ket ti agtultuloy a pamay-an.” Gapuna, ti panangparukma iti pannakaadikto ket in-inut.

Panangusig iti Makagapu

Iti adu, ti pannakaadikto ket panangpanggep nga iwaksi iti panunot dagiti nasaem a kapadasan. “Ti bulimia [sakit iti pannangan] impalipatna kaniak ti napalabasko,” kuna ni Janis. “Nagbalin dayta a pamay-an ti panangiliwliwagko.” Para ken Janis, ti pananglipat iti napalabas ti ad-adda a nangpakaro iti pannakaadiktona. Ti pannakaawatna kadagiti makagapu ti kababalinna ti nakatulong ken Janis a mangbalbaliw iti pannakaadiktona.

Daddumat’ mangbalbaliw iti dati a kababalinda ket sibaballigi a maparukmada a didan malagip pay ti napalabasda. Maamiris ti dadduma a dagiti rikrikna a nagtaud iti napalabas nga aglawlawda ti ad-adda a mangpakaro iti pannakaadiktoda. Mariknada ti kas iti narikna ni salmista a David, idi insuratna: “Usigennak, O Dios, ket ammuem toy pusok. Sukimatennak, ket ammuem dagiti makariribuk a pampanunotko, ket kitaem no adda aniaman a dinadangkes a dalan kaniak, ket iturongnak iti dalan nga agnanayon.”​—Salmo 139:23, 24.

Pannakibagay iti Rikrikna

Napadasanyon aya ti kellaat a rimmuar manipud iti nasipnget a pasdek a nagturong iti yan ti lawag ti init? Masisirapkay la ketdi. Iti umasping a pamay-an, no rugrugianyo a parukmaen ti pannakaadiktoyo, masarakanyo a kellaat ken sisasaem a sumaranget kadakayo ti agkakanat a rikrikna. Ti ayat, pungtot, kinatangsit, imon, buteng, panagpauyo, ken dadduma a rikrikna a nabayagen nga ing-ingpenyo ti nabatad a kayatyon nga ipeksa.

Ti danag ti mabalin a mangiparikna kadakayo a sublianyon ti pannakaadiktoyo iti maysa a banag. Ngem masapul nga ikabilanganyo dagiti rikriknayo. Mabalin a gubuayanda iti impormasion a pakagunggonaanyo. Masansan a dagiti rikrikna ti pagilasinan laeng nga adda banag a masapul nga ipaayanyo iti atension. Isu a no kasapulan, amirisenyo a naimbag dagiti rikriknayo. Aniat’ mensaheda kadakayo? No diyo unay matarusan wenno makarimbaw dagita a rikna, agipudnokayo iti maysa a nataengan a gayyem. (Job 7:11) Masapul nga adda kaduayo a mangtaming iti rikriknayo.​—Idiligyo ti Proverbio 12:25.

Laglagipenyo a dagiti rikriknayo ket saanyo a kabusor. Adda nasged a rikrikna ni Jehova a Dios, ket ti tao​—a naparsua iti ladawan ti Dios​—makarikna met laeng iti kasta. (Genesis 1:26; Salmo 78:21, 40, 41; 1 Juan 4:8) Kas iti kellaat a lawag ti init, iti damo, mabalin a nasakit ti rikriknayo. Ngem inton agangay, agbalindanto a kas iti lawag ti init, maysa a gubuayan iti panangiwanwan ken bara.

Panangrisut iti Problema

Talaga a makapadanag unay ti panagtalaytay iti maysa a tali iti tao a mabuteng iti nangato a luglugar. Iti maysa nga adikto a mangrugrugi nga agbalbaliw, ti biag ket makapadanag kas iti panagtalaytay iti tali. Mabalin a makapadanag dagiti nasayaat nga aramid. Ti panangnamnama iti pannakapaay ti mabalin a pamkuatanyo a mangirason: ‘Diakto met la a talaga a makapagbalbaliw. Apay a diak pay la sublian dayta ita?’

Ngem laglagipenyo, dagiti problema ket saan a panangkarit iti kinataoyo. Kasasaadda laeng a masapul a pakibagayan. Isu a dikay agdanag. Saggaysaenyo a sarangten dagiti problemayo. Makatulongto daytoy kadakayo tapno nasayaat ti panangtamingyo kadakuada.​—1 Corinto 10:13.

Panangipateg iti Bagi

Masapul a tamingen ni Marion, maysa nga agpapaimbag nga alkoholiko, ti nababa a panangmatmatna iti bagina. “Kasta ti rikriknak,” kunana, “kanayon a mariknak a no matakuatan [dagiti tattao] ti kinataok, didakto la ketdi magustuan.”

Ti ilalapsut iti pannakaadikto kalikagumanna nga amirisenyo​—nalabit iti damo unay a gundaway​—ti kinapategyo kas maysa a tao. Narigat daytoy no naynay a nariribuk ti biagyo gapu iti pannakaadikto. Aniat’ makatulong?

Ti Biblia ket libro a makaipaay iti liwliwa kadagiti masmasnaayan. Matulongannakayo a maaddaan iti makapasalun-at a panangipateg iti bagi. (Salmo 94:19) Kas pangarigan, insurat ni salmista a David a nabalangatan dagiti tattao iti “dayag ken dayaw.” Kinunana pay: “Nakaam-amak ken nakaskasdaaw ti pannakaaramidko.” (Salmo 8:5; 139:14) Anian a nagsayaat a balikas ti makapasalun-at a panangipateg iti bagi!

Patgenyo ti bagiyo, ket aywananyonto dayta babaen iti anag daytoy a teksto: “Awan pay a pulos ti tao a nanggura iti bukodna a lasag; no di ket taraonan ken ipatpategna dayta.” (Efeso 5:29) Wen, masarangetyo ti karit ti panagbalbaliw manipud iti pannakaadikto.b

Nupay kasta, adu pay ti ramanen ti pannakaadikto. Dagiti aramid ti mabalin a pakaipaayan iti umasping a debosion ken isu met la a panggep a kas iti panagtarigagay iti droga, arak, ken taraon. Dadduma kadagitoy nga aramid ti sumaganaden a mailawlawag.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 6]

“Ti panagimbag ad-adda a ramanenna ti panangbalbaliw [ti tao] iti intero a kababalinna maipapan iti naimbag ken dakes.”​—Dr. Robert L. DuPont.

[Ladawan iti panid 7]

Ti umuna nga addang ket panangidian kadagiti makaadikto a banag

[Ladawan iti panid 8]

No rimbawannakay dagiti rikriknayo, iyebkasyo dayta iti tao a makatulong kadakayo a mangparukma kadagita