Ti Aya Biagyo ket Makapasikor? Mabaliwanyo Dayta!
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY ESPAÑA
NI Margaret ken Brian ag-55 ti tawenda idi rimsua ti nagsayaatan a gundaway: nasapa a panagretiro nga addaan iti nagsayaatan a pension. Idin inkeddengda ti agpaabagatan a maipaay iti panagbilag ken dagiti aplaya iti Mediteraneo. Awanen dagiti pakasikoran, awanen dagiti pakadanagan—nanam-ay a panagbiag ti agur-uray kadakuada iti pagtaenganda a chalet iti igid ti baybay.
Kalpasan ti dua a tawen saanen a makaparagsak ken makapnek ti arapaap. Inlawlawag ni Brian: “Kasla awan ti mamaay ti amin—inaldaw-aldaw nga awan ti aramiden. Siempre, aglangoyak, agay-ayam bassit iti golf wenno apagbiit a panag-tennis, ken makisaritan nga awan sarday iti asinoman a dumngeg. Maipapan iti ania? Maipapan kadagiti awan pategna a bambanag.”
Ni Gisela, maysa nga ina a kattapogna iti tawtawen a 20, ti addaan iti napintas a bassit a balasitang. Iti malem, ti ina ken balasitang, kas iti gagangay, mapanda iti parke, a sadiay ti balasitang agay-ayam iti bunton a darat, naan-anay nga okupado, a siraragsak nga agar-aramid kadagiti darat a sinan kankanen ken kastilio. Kabayatanna, agtugaw ti ina iti asideg a bangko ti parke a mangsipsiput iti anakna a bassit. Wenno, talaga kadi a sipsiputanna a naimbag ti anakna? Nakatugaw sadiay, a sipapasnek a dumdumngeg iti mabitbitbit a radiona. Gapu iti asuk ti sigariliona, dandani dinan makita ti bassit nga anakna. Isut’ masikoran ta makalua payen iti ladingit.
Nakatugaw ni Peter, maysa nga estudiante iti high school nga agtawen iti 17, iti kuartona, a napalawlawan kadagiti kabaruan nga elektroniko nga alikamen. Pinagandarna ti maysa kadagiti video game-na, ket masarakannanto laeng a daytat’ din mangpainteres kenkuana. Pinatokarna daytan iti ginasgasut a daras, ket ita ammonan a kontrolen dagiti karit nga iparang ti de-computer nga ay-ayam. Umimdeng kadi iti dadduma a musika? Ngem, awan met ti recording a kukuana a dina nangngeganen iti namin-adun a daras. Gapu ta masikoran unay, isennaayna: “Diak ammo ti aramidek.”
Palpalabasenyo Laeng Kadi ti Tiempoyo?
Kinapudnona, saan a makauma ken di naragsak ti aldaw ti tunggal maysa. Adu pay laeng ti agbiag a siraragsak ken addaan panggep, a makasarakda iti pannakapnek babaen ti panangsursuro iti baro a bambanag, babaen ti panangpennek kadagiti naisigud a kinamanagparnuayda, ken babaen iti panangsukay iti nasayaat a relasion iti dadduma a tattao—ken ti napatpateg pay, iti Dios.
Nupay kasta, apektaran ti panagsikor dagiti tao iti amin a kita ti panagbiag—1 iti tunggal 3 nga Aleman, sigun iti nabiit pay a panagsaludsod. Ti napnuan ambision a Yuppie a kankanayon a mapan kadagiti amin a nalatak a lugar a paglinglingayan iti lugarda, ti awan pagtrabahuanna nga agtutubo a mangpalpalabas laeng ti tiempo babaen iti nalaaw a musika ken nalaka a beer, ti ag-40 ti tawenna a trabahador a mangsaysayang iti ngudot’ lawasna nga agbuybuya iti telebision, ti ehekutibo a mapukpukaw ti panagtalekna iti bagina no panawannan ti opisinana—agsagabada amin iti gagangay a reklamo: pannakasikor.
Dagiti pilosopo idi ugma awaganda dayta a taedium vitae (Latin para iti panagdandanag iti biag). Iti Aleman daytat’ Langeweile (nawatiwat a tiempo). Ti aglabas a tiempo, ti kasla awan mamaayna a trabaho, ti panagregget “nga aglisi a mapan iti maysa a lugar a naan-anay a naiduma iti lugar a pagnanaedan ken pagtrabahuanna” ket gagangay unayen a pakailasinan iti panagsikor.
Saan a nailaksid uray pay dagiti nabaknang. Kalpasan ti panangiladawanna iti nakalablabes nga estilo ti panagbiag dagiti babaknang a makabael a mangbusbos iti adu unay a kuarta, kinuna ni Roger Rosenblatt iti magasin a Time: “Kalpasan ti pananggun-od iti dakkel a balay ken dakkel a minuyongan ken ti dadakkel nga ayup, ipapan kadagiti padayá ken pannakaam-ammo kadagiti natan-ok a tattao, aniat’ ipakaammo dagiti makabael nga aggasto iti dadakkel a gatad iti lubong? A masikoranda. Masikoran.”
Naipagarup idi a ti ad-adu a panaglinglingay maagasannanto ti amin a pakasikoran. Ti pagarup ket ti nasayaat a kasasaad ti pagtrabahuan, ti awan patpatinggana a maulit-ulit a makabannog a trabaho idi napalabas, ken ti kalalainganna a panaglinglingay pagbalinennanto ti biag a makagunggona iti gagangay a tao. Daksanggasat, nupay kasta, saan a kasta ti kalakana. Ti panangikeddeng no ania ti aramiden itoy amin a nawaya a tiempo ket napaneknekan a narigrigat ngem ti ninamnama. Iti intero a lawas adu ti sigagagar a manginanama iti makaparagsak a ngudot’-lawas, a maammuandanto laengen a no dumteng dayta saan met a makaparagsak a kas iti ninamnamada.
Dagiti Negatibo a Resulta ti Panagsikor
Dadduma ti mangsapul iti panangliklik iti panagsikor babaen ti aglaplapusanan a panagtrabaho. Dadduma a napilitan a nagbalin a workaholic, nagbalinda a kasta gapu ta dida ammo ti aramidenda iti tiempoda no awandan iti opisina. Dadduma ti manglapunos iti panagsikorda iti panangabuso iti alkohol wenno agsapulda ti pakaragsakan babaen iti panageksperimento iti droga. Adu kadagiti okupado a managpabuya iti lubong ti paglinglingayan ti mangparmek iti kinakawaw, no malpasen ti panagpabuya, babaen kadagiti droga a kas ti cocaine. Ti panagsikor ket nailasin a kas maysa kadagiti makagapu iti umad-adu a bilang dagiti di naikasar a tin-edyer nga inna, nga adut’ mabalin a nangipagarup a ti maysa nga anak mangipaayto iti panggep iti biagda.
Ti panagsikor ket nainaig pay iti umad-adu a krimen. Kinuna ti magasin a Time nga adu nga agtutubo ti agsardeng nga ageskuela no agtawendan iti 16 ket awan ti aramidenda, ket dagiti awan trabahona idiay Makinlaud nga Europa, no idilig kadagiti agtartrabaho a kapatadanda, ti “ad-adda nga agpakamatay, ad-adda a mangabuso ti droga, ad-adda nga agsikog a di naikasar ken ad-adda a manglabsing iti linteg.” Daytoy kasla patalgedanna manen ti daan a replan a “makasarak ni Satanas iti pakadangran ti awan ar-aramidenna a tao.”—Idiligyo iti Efeso 4:28.