Ti Panangmatmat ti Biblia

Maay-ayo Kadi ti Dios a Makakita nga Agsagabatayo?

MARIGRIGATAN gapu iti dagsen ti dakkel a krus a kayo, natumba ti maysa a lalaki a limmasat iti bunggoy bayat nga agar-aruyot ti dara manipud iti korona a sisiit iti ulona. Apaman a dimteng iti lugar a “pakaibitayanna,” isut’ nayunnat iti krus; naipalok dagiti dadakkel a lansa iti im-imana. Nagtiritir iti sakit bayat a linussok dagiti lansa ti lasag. Idi naipatakder ti krus, nakasasaemen ti sakitna. Sigun iti Panorama, maysa a magasin ti Pilipinas, dagita a nasaem a ritual ket kankanayon a paset dagiti rambak ti Semana Santa iti Pilipinas.

Ti kailadladawan ket maysa a moderno a panangtulad kadagiti panagsagaba ni Jesus. Ngem daytoy a tao ket saan laeng a mangipabpabuya ti eksena manipud iti maysa a drama. Dagiti lansa, ti dara, ti saem​—amin dagitoy ket pudno.

Iti sadinoman, maimatangan dagiti debotado a Romano Katoliko a mangsapsaplit iti bagbagida iti panagtarigagay a mapadasanda ti panagsagaba ni Kristo. Apay? Aramiden ti dadduma daytoy iti panamati a makapataudto ti panagsagabada kadagiti datdatlag, kas iti pannakaagas dagiti masakit nga ay-ayatenda. Dadduma aramidenda dayta tapno bayadanda dagiti basol a, pagamkanda, nga awanen ti pannakapakawanna malaksid no maibukbok ti darada a mismo. Ilawlawag ti libro a The Filipinos: “Ti saem ket nasayaat a mangdalus iti isip ken kararua. . . . Ti managbasol rumbeng a malasatanna ti saem a nadalusan kadagiti basol ken nabang-aran kadagiti dagensen.”

Nupay kasta, ti saem nga impaay a mismo iti bagi ket saan a naipamaysa laeng kadagiti Katoliko iti Pilipinas. Dagiti tattao iti nadumaduma a relihion ken nadumaduma a daga patienda a ti panagsagaba nga ipaay a mismo iti bagi ket napateg iti Dios.

Kas pagarigan, iti panagsapsapulna ti kinapudno, ti Buddha, ni Siddhārtha Gautama, pinanawanna ti asawa ken anakna ket napan iti disierto, a sadiay iti las-ud ti innem a tawen nagbiag a kas maysa nga asetiko. Inaklonna ti narigat ken makatuok a kasasaad iti adu nga oras ket kalpasanna kinunana a nagbiag iti nawatiwat a tiempo iti maysa laeng a binukel ti bagas iti inaldaw, a kimmuttong unay ta kinunana: “Ti kudil ti tianko dimketen iti durik.” Ngem awan ti inyeg ti panagtuok nga impaayna a mismo iti bagina a pannakalawlawag a sinapsapulna.

Kasta met, naglasat dagiti Hindu a fakir iti India iti nadumaduma a penitensia a no dadduma ket nakalablabes​—panagidda iti baet dagiti apuy, panangperreng iti init agingga a mabulsekda, panagtakder babaen iti maymaysa a saka wenno dadduma pay a narigat a postura iti nawatiwat a tiempo. Ti kinasingpet ti dadduma nga asetiko ket naipagarup a dakkel unay ta mabalin a salaknibanna ti maysa a siudad manipud iti panangraut ti kabusor.

Kasta met, saritaen ti Biblia dagiti managdaydayaw ken Baal a mangsugat iti bagbagida met laeng “iti immuko ken duros, kas iti kadawyanda, inggana a ti dara nagarubos kadakuada” iti awan mamaayna a panangikagumaanda a manggun-od ti atension iti diosda.​—1 Ar-ari 18:28.

“Masapul a Parigatenyo Dagiti Kararuayo”

Nupay pudno nga imbilin ni Jehova iti pinilina a nasion: “masapul a parigatenyo dagiti kararuayo,” kaaduanna a daytoy ket maawatan a kaipapananna ti panagayunar. (Levitico 16:31) Ti kasta a panagayunar ket maysa nga ebkas ti panagladingit ken panagbabawi kadagiti basol wenno naaramid no adda iti sidong ti makapadanag a kasasaad. Gapuna, ti panagayunar ket saan a porma ti panangdusa nga ipaay a mismo iti bagi no di ket iparangarangna ti panagpakumbaba ti maysa iti imatang ti Dios​—Esdras 8:21.

Nupay kasta, adda dadduma a Judio a biddut a nangipagarup a ti panagrigat a mismo a nairaman iti panangparigat iti kararua addaan pateg ket adda obligasion ti Dios a mangipaay ti supapak kadakuada. No awan ti kasta a gunggona a dumteng, sitatangsit a dawatenda iti Dios ti bayad a pagarupenda a rumbeng nga awatenda: “Apay a nagayunarkami ket dika kumita, apay aya a pinarigatmi ti kararuami ket dika inkaskaso?”​—Isaias 58:3.

Ngem nagbiddutda. Ti umiso a relihiuso a panagayunar dina iraman ti asetismo, panangparigat iti bagi babaen iti bisin a kasla ket tay adda pateg ti pakarigatan ti bagi a mismo. Mabalin a napukaw ti bisinda gapu iti nakabilbileg a rikna. No makumikom ti panunot kadagiti makariro a parikut, mabalin a di agtarigagay ti bagi iti taraon. Daytoy ipamatmatna iti Dios ti nakaro a rikna daydiay agay-ayunar.

Maay-ayo Kadi ti Dios iti Panangparigat iti Bagi a Mismo?

Maragsakan kadi ti naayat a Namarsua iti panangbuybuyana kadagiti tattao a mangtutuok a mismo iti bagbagida? Nupay no pudno met no maminsan a mabalin a mapilit dagiti Kristiano a ‘makiraman iti panagsagaba ni Kristo,’ daytoy dina kayat a sawen a birokenda ti pakarigatan wenno ti panagbalin a martir.​—1 Pedro 4:13.

Kinapudnona, pulos a saan a nagbalin nga asetiko ni Jesus. Nagreklamo dagiti papangulo ti relihion gapu ta di nagayunar dagiti adalanna, ket pinabasolda pay a “maysa a tao a nabuklis ken kaay-ayona ti agin-inum iti arak.” (Mateo 9:14; 11:19) Kalalainganna ti panangusar ni Jesus kadagiti isuamin a banag ket dina kinalikaguman iti bagina wenno kadagiti dadduma ti nalablabes ngem ti nainkalintegan.​—Marcos 6:31; Juan 4:6.

Awan ti masarakantayo iti Kasuratan a pakaibatayan ti asetismo, a kasla ket tay ti panangipaidam iti bagbagitayo kadagiti kasapulan wenno uray pay dagiti pagnam-ayan iti biag ket makaipaay iti anamong ti Dios. Paliiwenyo dagiti sao ni apostol Pablo maipapan kadagita a mangparigat nga aramid: “Kinapudnona, dagidiay met laeng a bambanag agparangda nga addaan iti kinasirib iti kabukbukodan nga impasdek a porma ti panagdaydayaw ken sinsinan a kinapakumbaba, maysa a nakaro a panangparigat iti bagi; ngem awan pategda iti panangsaranget iti panangpennek iti lasag.”​—Colosas 2:23.

Ni Martin Luther, idi isut’ maysa a monghe, literal a tinutuokna ti bagina. Kamaudiananna, nupay kasta, tinallikudanna dagita nga aramid, a kunkunana nga iparegtada ti kapanunotan a dua ti dalan nga agturong iti Dios, maysa a nangatngato ken maysa a nababbaba, idinto ta ti Kasuratan isurona laeng ti maymaysa a dalan nga agturong iti pannakaisalakan​—babaen ti panangalagad iti pammati ken Jesu-Kristo ken iti Amana, ni Jehova. (Juan 17:3) Dagiti makaparigat a ritual, iti kasumbangirna, ket minatmatan dagiti dadduma a kas porma ti panangisalakan iti bagi a mismo.

Agkomento ti libro a Church History in Plain Language maipapan iti asetismo: “Ti panangsuportar ti intero nga aramid ket maysa a biddut a panangmatmat maipapan iti tao. Ti kararua, sigun iti monghe, ket mayarig iti maysa a balud a naikawar iti bangkay. Saan a kasta ti panangmatmat ti Biblia maipapan iti biag ti tao.” Wen, ti laeng kapanunotan a ti panangparigat iti bagi met laeng maay-ayona ti Dios, saan a masarakan iti Kasuratan. Masarakan dayta a pakaibatayan iti Gnostic a panangallilaw a ti isuamin a mainaig iti lasag ket dakes ket masapul a maabuso no mabalin tapno makagun-od ti maysa iti pannakaisalakan.

Yantangay kayat ni Jehova a naragsaktayo, ti panagserbi iti kasta a nakaragragsak a Dios ket saan a panagbalin nga asetiko. (Eclesiastes 7:16) Gapuna, awan ti naibaga kadatayo iti Kasuratan a ti kasta a panagsagaba a panangparigat iti bagi ket pamay-an nga agturong iti pannakaisalakan. Iti kasumbangirna, ilawlawag ti Sao ti Dios a ti dara ni Kristo, agraman ti panamatitayo iti dayta, ti mangdalus kadatayo manipud kadagiti amin a basol.​—Roma 5:1; 1 Juan 1:7.