Ti Ebolusion ken Dakayo

BAYAT ti maika-19-siglo, kinumbinsir ti The Origin of Species ti adu a tattao a nagbiag ti tao nga awan ti pannakibiang ti Dios ket agtultuloy nga agbiag a kasta. Gapu ta maallukoyda kadagiti irarang-ay ti siensia, adut’ nakarikna a saanen a kasapulan ti Dios ken ti siensia mabalin a maisalakannan ti natauan a pulí. Kinuna ti libro nga Age of Progress a ti maika-19 a siglo “ket nabnabiag gapu iti panamati a ti nainkalintegan ti pannakaiyaplikarna a panangikagumaan ti tao mabalbaliwanna ti lubong.”

Nupay kasta, idi arinunos dayta a siglo, nagduadua pay ni Charles Darwin kadagiti pananginanamana. Sigun iti maysa a historiador, maamak ni Darwin a ti teoria ti ebolusion “pinukawnan ti Dios ket nakasasaemto dagiti pagbanaganna agpaay iti masanguanan ti sangatauan.” Nalagip ni Alfred Russel Wallace, ub-ubing a kapatadan ni Darwin: “Bayat ti naudi a pannakisaritak ken Darwin [sakbay la unay ti ipapatayna] inyebkasna ti nakalidlidem a panangmatmat maipapan iti masanguanan ti sangatauan.”

Ania ti Pinataud ti Panangikagumaan ti Tao?

Impalgak ti historia ti maika-20 a siglo a sumaruno dagiti nalidem a masanguanan. Dagiti naaramidan ti teknolohia nanipud idi tiempo ni Darwin basta inabbungotanna laeng ti nalawag a karirikutan, kararanggasan a panawen iti historia ti tao. Agbibiagtayo iti inladawan ti historiador a ni H. G. Wells a kas “pudpudno a panagbaba ti moral.”

Nanipud idi imbaga ni Wells dagita a sasao (agarup 75 a tawenen ti napalabas), nagtultuloyen a napadasan ti lubong ti nakarkaro pay a panagbaba ti moral. Awan kadagiti pinadasen dagiti sientista, ekonomista, ahensia ti kagimongan, gobierno ti tao, wenno dagiti relihion ti lubong ti nakairemedio iti kasasaad wenno uray nanglapped iti ilalanlan ti panagbaba ti moral. Nagtultuloy a nadadael ti kasasaad.

Ngarud, talaga a rumbeng nga isaludsod: Ania ti pinataud ti panangikagumaan ti tao? Nakapataud kadi ti siensia ken teknolohia iti nasaysayaat a lubong? “No ukagentayo ti inaldaw a pagiwarnak ket kitaentayo ti mapaspasamak,” kinuna ti biologo a ni Ruth Hubbard, “saan a sientipiko dagiti parikut. Dagitoy ket parikut ti organisasion ti kagimongan, dagiti kasta unayen ti kinarikutna a bambanag, dagiti tattao a mayat laeng nga agganansia ken di mangikankano kadagiti kasapulan ti tao.” Kinuna pay ni Hubbard: “Talaga a diak mamati nga iti nainkalintegan a panangaramat iti kinabaknang, mabalin a masolbar ti siensia ti aniaman wenno adu a parikut a kanayon a mangparparigat iti tao iti lubong.”

Kinapudnona, ania ti magunggona no makapan ti tao idiay bulan ngem dina masolbar dagiti kangrunaan a parikut ti natauan a pamilia? Ti kadi pannakaimbento dagiti nakarkaro ti panangdadaelna nga armas, kas iti bomba atomika, makaipatingga iti gubgubat ken etniko a kinaranggas? Dakkel kadi ti kinissay dagiti naaramidan ti siensia iti krimen, panagsisina ti pamilia, saksakit a maiyakar babaen iti sekso, imoralidad, pannakaipasngay dagiti bastardo, panagkunniber dagiti nangato ti saadna, kinapanglaw, bisin, kinaawan pagtaengan, panangabuso ti droga, polusion? Saan, iti kasupadina, pinakaro pay ti siensia dagitoy a bambanag. Iti panangilaksidna iti Dios ken panangisukat iti ebolusion ken siensia, saan a pinasayaat ti natauan a pamilia ti kasasaadna no di ket pinakarona dayta.

Di ngarud pakasdaawan, adut’ mangus-usig manen iti teoria a ti tao timmaud kadagiti kasla sunggo a parsua, a maibusor iti kaadda ti Dios a nangparsua kadagiti immuna a tao. Impalgak ti maysa a surbey ti Gallup idiay Estados Unidos a 9 a porsiento laeng kadagiti Americano ti mamati a ti tao timmaud nga awan ti biang ti Dios; 47 porsiento ti mangawat iti kapanunotan a pinarsua ti Dios ti tao iti agdama a langana.

No Ania ti Impadto ti Biblia

Nupay impadto ti The Origin of Species a rumang-ay ti tao agingga iti kinanaan-anay, impadto ti Biblia a ti lubong magunggonto babaen iti krisis ti moral. (Mateo 24:3-12; 2 Timoteo 3:1-5) Impadto met ti Biblia a daytoy a krisis dumtengto iti kangitingitan, a kalpasanna tawidento ti matalek a sangatauan ti maysa a paraiso, nga awanan kadagiti amin a parikut itatta.​—Salmo 37:10, 11, 29; Isaias 11:6-9; 35:1-7; Apocalipsis 21:4, 5.

Daytoy a namnama ti nangtignay kadagiti adu a mangusig iti Biblia a buyogen ti panagregget. Talaga kadi a ti panggep ti biag ket saan laeng a ti panangikagumaan nga agbiag? Makaipaay kadi ti Biblia ti panangilawlawag saan laeng nga iti napalabas ti tao no di ket iti pay masanguananna, agraman ti masanguananyo? Nakapatpateg nga usigenyo no ania a talaga ti isursuro ti Biblia maipapan iti Dios ken ti panggepna ditoy daga ken kadagiti tattaona. No kayatyo ti ad-adu pay nga impormasion, maragsakanto dagiti Saksi ni Jehova a mangtulong kadakayo.

[Kahon iti panid 9]

Minilion ti natulonganen a mangusig manen iti pammaneknek iti maysa a Dios iti panamarsua, a mangusar iti libro a Life​—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?a Itatta, agarup 30 milion a kopia ti naiyimprentan iti 27 a pagsasao. Kasta met, ti magasin nga Agriingkayo! agtultuloy a mangipabpablaak iti impormasion maipapan iti ipakpakita dagiti kinapudno iti pudno a siensia maipapan iti kinamapagtalkan ti teoria ti ebolusion.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 8, 9]

Maisupadi iti teoria ti ebolusion, impadto ti Biblia ti krisis ti moral itatta ken ti solusionna​—maysa nga awanan ti parikut a paraiso

[Picture Credit Line iti panid 8]

Retrato ti U.S. Coast Guard

[Picture Credit Line iti panid 8]

Mabisin nga ubing: Retrato ti WHO babaen ken P. Almasy

[Picture Credit Line iti panid 8]

Kannawan: Retrato ti U.S. National Archives