Panangmatmat iti Lubong
Kumarkaro ti Kinaranggas
Para kadagidiay agkuna a saan unay a naranggas dagiti sport a kas iti boxing wenno martial arts, nangpataud dagiti manangitandudo idiay Estados Unidos iti baro a pagpilian a maawagan “nakaro a panaglaban,” wenno “kamaudianan a pananglaban.” Sigun iti maysa a report iti The New York Times, simple ti ideya ti nakaro a panaglaban: “Dua a lalaki ti agdinnanog agingga a sumuko wenno matumban a maawanan iti puot ti maysa kadakuada.” Awan usarenda a gloves tapno saan unay a nasakit ti danog; awan rounds wenno time-out; manmano ti pagannurotan a mangilaksid iti panangkagat wenno panangsuat iti mata. Usaren dagiti aglinnaban dagiti pamay-an ti boxing, judo, karate, wrestling, wenno panaggagabbo iti kalsada—masansan a nadara dagiti resulta. Maaramid dagiti salip iti saklang dagiti naariwawa a bunggoy dagiti agrayo, nga agbayad agingga iti $200 para iti ticket; nalatak met ti panaglinnaban iti cable TV ken kadagiti maabangan a videocassette. Ngem adu nga estado ti nangipariten kadagitoy a pabuya.
Kanayonan a Trabaho Para Babbai
Pagbinnadangan kadi nga agpadpada ti lallaki ken babbai ti trabaho iti uneg ti balay? Saan sigun iti panangsurvey ti German Federal Office of Statistics. Pinagsaludsodan dagiti economist a da Norbert Schwarz ken Dieter Schäfer ti 7,200 a sangakabbalayan tapno usigen ken irekordda ti kaadu ti tiempo a mausar iti panagtagibalay. Inraman ti survey dagiti trabaho a kas iti panaginnaw, pannakitienda, panangaywan kadagiti masakit a kabagian, ken panangtarimaan iti kotse. Ireport ti Süddeutsche Zeitung a “mangmanggedda man wenno saan, agarup mamindua nga ad-adu a tiempo ti busbosen dagiti babbai a mangaramid kadagiti di matangdanan a trabaho ngem iti lallaki.”
Relihion iti “Cyberspace”
Dagidiay mangusar iti computer tapno masukisok ti “cyberspace,” dagiti network ti agkakanaig a computer data base, ti addaan iti ad-adu a narelihiosuan a pagpilian kadagitoy nga aldaw. Addaan itan ti World Wide Web iti The Mary Page, a pakasarakan dagiti usioso kadagiti sungbat ti sangapulo a masansan unay a mayimtuod a salsaludsod maipapan ken ni Birhen Maria, kas iti no apay a kanayon a mailadawan a nakakawes iti napusyaw nga asul. Dagiti Amish, a mangilaksid iti teknolohia a kas iti elektrisidad, ti irepresentar ti paset a maawagan Ask the Amish (Damagenyo dagiti Amish). Mayallatiw kadakuada dagiti nayimprenta a saludsod iti screen, sungbatanda babaen iti panagsurat, ket dagiti sungbat ti iyallatiw ti computer—babaen ti maysa a mangibabaet. Kuna ti The Christian Century nga adda itan ti maysa a “site (koleksion ti kadawyan a tema iti computer)” iti Internet a maawagan The Confession Booth, a pagdamagan ti kaasping ti padi a naiprograma iti computer, “Ket ania kadi ti kayatmo nga ikompesar?” Ti sumaganad nga agparang iti screen isu dagiti pagpilian a sungbat. “Inaramidko dagiti sumaganad a basol: (Pammapatay) (Pannakikamalala) (Kinasadut) (Kinagartem) (Kinagaramugam) (Panangallilaw) (Kinarawet) (Kinapangas) (Pungtot) (Kinaagum) (Di Umiso a Panangpili Kadagiti Maipangpangruna).”
Talaga a Dakkel, Talaga a Naangot a Sabong
Talaga a karkarna a parsua ti kadakkelan a sabong iti lubong. Maawagan rafflesia, agarup kas iti kadakkel ti dalig ti bus ken mabayag sakbay nga agbusel a kas iti idadakkel ti maladaga manipud pannakayinaw agingga iti pannakaipasngayna. Ket saan a ti kadakkelna ti kakaisuna a rason a saan a maibagay daytoy a sabong a maysa a bouquet. Malaylay. Tapno maatrakarna dagiti ngilaw a kasapulanna tapno mapollinate, kasla angot ti agruprupsa a lasag ti rafflesia. Idi angged, inawagan dayta dagiti pumurok a taga Malaysia nga agnanaed kadagiti natutudo a kabakiran a pagtubuan ti rafflesia kas malukong ti diablo ket tabasénda a dagus dayta apaman a makitada. Sigun iti South China Morning Post, nupay kasta, nagtignay ti Kinabalu, parke a kukua ti gobierno ti Malaysia, a mangsalaknib iti manmano a sabong tapno mabalin nga ad-adda a mausig dayta dagiti sientista. Makategtegged itan dagiti lokal a pumurok iti extra a kuarta babaen ti panangigiyada kadagiti turista iti kabakiran tapno retratuenda dagiti rafflesia. Sigurado a kaaduan ti agannadto pay laeng iti sabsabong.
Lourdes ti Italia?
Iti siudad ti Italia a Civitavecchia, nabiit pay a naipadamag a nagsangit iti dara ti estatua ni Madonna [Birhen Maria], a nagresulta iti kellaat nga isasangpet ti pinullo a ribu nga usioso ken peregrino. Gapu itoy, nagbiahe ti mayor, ni Pietro Tidei, nga ibilangna ti bagina a di manamati, idiay Francia a kadua ti maysa a Katoliko a praile. Sinarungkaranda ti nalatak nga ili ti Lourdes, nga agdindinamag iti Katoliko a santuariona a maipagarup a nakapasamakan dagiti “milagro.” Saan a panagperegrino ti isasarungkar. Imbes ketdi, ti panggep isut’ panangadal iti “ekonomiko a milagro” ti Lourdes, a nabatad a tapno makiuman no kasano nga organisaren ken aywanan ti Civitavecchia nga umasping iti nabaknang a Mecca agpaay kadagiti turista ken peregrino.
“Nasantuan a Gubat” ti Brazil
Nabiit pay nga inlungalong ti maysa a pastor ti Pentecostal iti Brazil ti inawagan ti warnakan ti pagilian kas nasantuan a gubat. Iti maysa nga anunsio iti TV a mabuya ti pagilian, kinondenar ti pastor a ni Sergio Von Helde, ti panagdayaw iti imahen ti Iglesia Katolika. Tapno ipaganetgetna ti puntona, nangiparang iti naaramid iti sekka nga imahen ti Our Lady of Aparecida, nangisit a kita ni Birhen Maria nga agserbi kas patron a santa ti 110,000,000 a Katoliko idiay Brazil. Inawagan ni Von Helde ti imahen kas “nakabutbuteng, nakababain a munieka” bayat a tinungpatungpa ken kinugtakugtaranna dayta. Nagprotesta ti rinibu a Katoliko, a siaawit iti imahen ti patron a santa kadagiti kalsada. Pinalawlawan dagiti agririaw, mangub-ubor a managderraaw ti sumagmamano a kapilia ti Pentecostal a sekta ni Von Helde, a maawagan a Universal Church of the Kingdom of God. Ti warnakan ti pabasolen ni Von Helde, a sinuspende sipud idin ti pangulo daytoy nga iglesia manipud iti takemna, iti mamin-adu a panangipabuyada iti panangatakena. “Pinagbalinnak ti TV Globo [ti kadakkelan a network ti television iti pagilian] kas olimaw,” kuna ti pastor.
Pammapatay Dagiti Vigilante
Idiay Abagatan nga Africa, inruar ti nakapungtot a managderraaw ti maysa a grupo a maatap a hijacker ti lugan manipud balbalayda, minalmaloda ida agingga a natayda, sada sinibugan iti pintura. Kinomentuan ti periodiko a Saturday Star a ti ilalanlan ti kakasta nga insidente isut’ “sintoma ti kagimongan a napukawen ti panagtalekda iti polisiana nga agpadada nga aginteres ken makapungtot unay maipapan iti krimen.” Nupay dida panuynoyan ti kasta a kababalin, us-usigen dagiti kriminologo ti panangsibug iti pintura kadagiti biktima kalpasan ti pammapatay kas napateg. Daytat’ nairanta kas pakdaar iti sabsabali a posible a kriminal. Inkomento ti maysa a kriminologo: “Amin a pamalatpatan ipakitada a naan-anay a di kabaelan ti publiko a parmeken ti kasasaad a rarauten ida dagiti kriminal.”
Problema Kadagiti Agtutubo a Condor
Ti California condor—higante a billit a mannangan iti agruprupsan a lasag a naan-anayen a naungaw iti daytoy a siglo—ti mangipapaay iti naisangsangayan a karit kadagiti managitalimeng a mangikagkagumaan a mangibulos kadagiti natiliw-sa-napaadu a condor. Dagiti billit, a naibulos kas agtutubon, ti “adda iti tiempo a managsukisok, agtutubo, usiosoda,” kuna ti maysa a managitalimeng a naadaw iti New Scientist. Ti dida panagbuteng iti tattao wenno kable ti koriente ti nakapukawan iti biag wenno wayawaya ti sumagmamano a condor. Isu a nagaramid dagiti managitalimeng kadagiti baro a taktika a mangpadakkel kadagiti urbon a condor. Nangusarda kadagiti kalalainganna a pangkoriente tapno maisuro ti billit a liklikanna dagiti kable ti koriente. Tapno maisuroda a kabutengda ti tattao, siniertoda a di ida makita dagiti condor malaksid no, pasaray, sumagmamano a tattao ti kellaat a darsenda nga asitgan ti billit, tiliwen, sada kemmegen. “Kagura daytoy dagiti condor,” kuna ti New Scientist, ket masursuroda ngarud a liklikan dagiti tattao. Agingga ita, agbalballigi ti estratehia.
Misterio a Hypothesis Maipapan iti Usok
Nabayagen a pampanunoten dagiti arkeologo no apay a ti usok ni Ezekias a nakabakab kabayatan ti maikawalo a siglo K.K.P. tapno mataginayon ti danum para iti Jerusalem idi a linakub ti buyot ti Asiria ti naaddaan iti kasta a napeggad, agsikkosikko a dalan. Ti nalinteg, ad-adda nga epektibo a ruta ti agkasapulan la koma idi iti 320 metro a panagkabakab, imbes a 533 metro a sinaklaw ti usok. Nasarakan ti maysa nga inskripsion, a naisurat iti kadaanan a Hebreo, iti pader ti usok idi 1880. Inlawlawagna no kasano a ti dua a timpuyog dagiti trabahador ti nangrugi iti agsinnumbangir a pungto ti nakabakab iti bato nga usok sada nagsabet iti tengnga. Nangpataud daytoy iti kanayonan a saludsod no kasano a naaramidanda daydi, no usigen ti agsikkosikko a ruta ti usok. Patien itan dagiti geologo nga addaanda iti sungbat. Sigun ken ni Dan Gill ti Geological Survey of Israel, sinurot ken pinalawa dagiti trabahador dagiti natural nga usok a pinorma ti danum a nagna iti bato a nakapasamakan dagiti panagbirri gapu iti seismiko a panagdayyeg wenno nadumaduma a nagsasabatan ti palonapin ti bato. Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, talaga a lumawa dagitoy kadagiti lugar, a mabalin a mangilawlawag no apay nga agduduma ti kangato ti usok manipud 1.7 metro agingga iti 5 a metro ken kasta met no kasano a nakagun-od iti umdas nga angin dagiti trabahador a nagusar iti pasgedan ti lana a silaw. Batido met dagiti trabahador, tangay nagpannuray ti balligi ti usok iti kaadda ti medio sumalog a bangkirig—31.75 a sentimetro laeng iti intero a ruta.