Orthodontics​—Ania Dayta?

NAPATEG dagiti ngipenmo! Kasapulam ida iti pannangan ken panagsao, ket napateg met ti maaramidanda iti makaay-ayo a panagisem wenno panagkatawa.

Mabalin a narigat ti agngalngal iti taraon, agsakit ti gugot, ken adda depekto ti panagsao no rukapi dagiti ngipen. Nadlaw met dagiti eksperto a dagiti rukapi a ngipen ket sosial a lapped para kadagiti dadduma, tangay marigatanda a mangyebkas a siwayawaya iti bagida agsipud ta patienda a ti panagisemda ket dadaelen dagiti ngipenda.

Ania ti maaramidan no rukapi dagiti ngipenmo? Pagpatulongam? Iti ania nga edad? Ania ti mausar a kita ti panangisimpa? Nasakitto ngata? Kanayon kadi a kasapulan dayta?

Sanga ti Dentistry

Ti sanga ti dentistry a mangtaming kadagita a problema ket maawagan orthodontics. Annongenna ti mangisimpa kadagiti rukapi a ngipen.

Ania dagiti kangrunaan a panggep ti orthodontics? Panggepna ti mangrekonoser ken manglapped kadagiti problema ken mangaramid kadagiti pangisimpa nga alikamen.

Sipud pay idi ugma, probleman ti tattao dagiti agsusukot, rukapi, ken simmariw-at a ngipen, ket dagiti gandat a mangisimpa nangrugi pay idi agarup maikawalo a siglo K.K.P. Nakaskasdaaw ta natakkuatan dagiti arkeologo ti nagsayaat pannakadisenioda nga orthodontic brace kadagiti nakabakabda nga alikamen idi dagiti Griego ken Etruscano.

Ita, iti kaaduan a paset ti lubong, dagiti espesialista a dentista a maawagan orthodontist tamingenda dagiti problema a mainaig kadagiti rukapi a ngipen. Adu ti pannakaammoda iti panagtubo ken panagsimpa dagiti ngipen ken panga ken dagiti aglawlaw a masel ken tisyu.

No Ania ti Aramiden ti Orthodontics

Madepinar ti orthodontics kas “ti paset ti dentistry a mangtarawidwid, mangiturong ken mangisimpa iti idadakkel ken nataenganen nga estruktura dagiti ngipen ken rupa.” Iramanna “ti panangbalbaliw iti koneksion dagiti ngipen ken tulang ti rupa babaen ti panangusar kadagiti puersa ken/wenno iti pananggutugot ken panangiturong manen kadagiti agkakanaig a puersa iti uneg ti kaha ti utek ken rupa.” Wen, teknikal a depinasion, ngem umiso.

Isu nga iti orthodontics, mausar dagiti puersa iti ngipen wenno kadagiti estruktura iti aglawlawda. Maaramid daytoy babaen iti alikamen a maibagay iti rukod ti indibidual a pangisimpa kadagiti partikular a problema ti tunggal pasiente, a mangiduron kadagiti ngipen ken uray pay kadagiti tulang iti umiso a posisionda.

Iti tulang iti aglawlaw ti ngipen, addada selula a maawagan osteoclast ken dadduma pay a selula a maawagan osteoblast. Kas resulta ti puersa a patauden kadagiti brace, agkurri dagiti osteoclast iti lugar nga addaan puersa, tapno mapagsisina ti natulang a tisyu. Kadagiti lugar nga adda immatras, ti bakante ket marangtayan babaen iti baro a tulang a pormaen dagiti osteoblast. Iti kastoy a pamay-an, in-inut nga agsimpa dagiti ngipen.

Nanam-ay kadi ti agisuot iti saan a paset ti bagi a naaramid iti barut, resin, ken nalabit mabennat a banag iti ngiwat iti sumagmamano a bulan? No maikapet wenno mabalbaliwan dagiti pangisimpa nga alikamen, no damo, mangpaalusiisda; ngem inton agangay, mairuamen ti agusar. No ar-arigen, amin ket mabalin a mairuam nga agisuot iti brace.

Kaano a Rumbeng nga Agpasimpa ti Maysa a Tao?

Saan nga amin a situasion a kasla mangipakita nga adda depekto ti abnormal a panagkaem ken panagkakamang dagiti ngipen ti ubbing ket agtalinaedto agingga a nataengandan. Dadduma a kita ti ngipen a di umiso ti posisionda ket agsimpanto met la nga is-isuda. Kinapudnona, kabayatan a mabalbaliwan dagiti saan a permanente a ngipen iti permanente, masansan nga agdadaipit dagiti permanente a ngipen nga agpasango, tangay daddadakkel dagitoy ngem dagiti ngipen a sukatanda.

Nupay kasta, bayat a matuppol dagiti saan a permanente a sangi, a sukatan dagiti permanente a ngipen, agbalbaliw ti posision dagiti ngipen. Babaen ti panangusar ken impluensia ti estruktura ti masel, mabalin nga agsimpanto dagiti ngipen a bukodda. Isu a no maysaka nga ama wenno ina, dika madanagan no madlawmo a kasla agrukapi dagiti permanente a ngipen ti anakmo. Ti orthodontist koma ti mangikeddeng no adda kasapulan a maaramid.

Nadumaduma ti opinion dagiti orthodontist no kaanoda a simpaen dagiti agtutubo a pasiente. Kuna ti dadduma a no ubing pay (4-6 ti tawenna). Dadduma kunada nga inton dakdakkelen, agingga iti panagpatingga ti panagdakkel kabayatan ti pubertad (12-15 ti tawenna). Kaskasdi a dadduma ti agkuna nga iti nagtengngaan dagita nga edad.

Saan Laeng a Para Ubbing

Ngem saan laeng a para ubbing ti orthodontics. Adu a problema ti patauden dagiti rukapi a ngipen, uray kadagiti nataengan. Sumayaat ti panagisemmo uray no mano ti tawenmo no nasalun-at dagiti ngipen ken estruktura a mangtengngel kadagiti ngipen.

Ania dagiti problema a patauden dagiti rukapi a ngipen? Agarup tallo a kita: (1) dagiti problema a mainaig iti itsura; (2) dagiti problema iti panagtignay, agraman dagiti pakarigatan iti panaggaraw ti panga (naut-ot ken di agtutunos a masel), problema iti panagngalngal, ken problema iti panagibalikas ken panagsao; (3) dakdakkel a risgo ti pannakadangran gapu kadagiti simmariw-at a ngipen ken dakdakkel met a risgo nga agsakit ti gugot ken agrukab, kasta met a madadael ken magasgas dagiti ngipen gapu iti abnormal a panagkakamangda.

Kanayonanna, inaig ti dadduma nga eksperto ti abnormal a panagkakamang ti ngipen kadagiti problema iti posision ti duri (nangnangruna iti tengnged) ken problema iti panagtignay dagiti masel iti dadduma a paset ti bagi. Ngem kasanot’ pannakaisimpana? Ken kasano kapautna?

Kapaut ken Dagiti Pamay-an ti Panangagas

No pagarupem a sika wenno maysa kadagiti annakmo ket agkasapulan iti orthodontist, rumbeng a piliem daydiay mapagtalkam. Nadumaduma ti kapaut ti panangisimpa sigun iti kinagrabe ti problema ken ti pamay-an a mausar, ngem nalabit agpaut iti sumagmamano a bulan, nalabit tawtawen.

Tapno simple, mabalintay a bingayen dagiti pangisimpa nga alikamen iti dua a grupo: maikkat a pangisimpa ken dagiti di maikkat a pangisimpa. Tangay dagiti maikkat a pangisimpa ket mabalin nga ikkaten ken isuot ti pasiente, dagiti di maikkat a pangisimpa ket literal a maisemento kadagiti ngipen ken ad-adda a komplikado ti maaramidanda iti panaggaraw ti ngipen.

Dakkel nga irarang-ay ti naaramidan ti panagsirarak iti tay-ak ti aesthetics, isu nga ita, nagadu dagiti “natural ti itsurada” nga alikamen. Dadduma ket di makita agsipud ta kakolkolorda ti ngipen, ket agtalinaed a di makita dagiti dadduma, tangay naikapetda iti uneg, iti pagaammo kas lingual position, a kadenna ti dila. Invisible orthodontics ti pangawag kadagita a pamay-an.

Iti kaaduan a narikut a kaso, no di kabaelan ti orthodontist a ragpaten ti matarigagayan a resulta babaen iti brace, mabalin nga agpatulong pay iti siruhano nga espesialista kadagiti problema ti ngiwat ken rupa. Kabaelanna ti agopera a literal nga iyakar dagiti tulang a mangbukel iti rupa.

Ita, mapennek ti orthodontics ti adu a kasapulan dagidiay adda problema ti ngipen ken pangada, agraman dagidiay kayatdat’ umisem a didan maal-alumiim gapu kadagiti ngipenda. Siempre, personal a desision no ikeddeng ti maysa a tao ti mangusar iti orthodontics wenno saan.

Kabayatanna, masapul nga anusan pay laeng ti sangatauan dagiti kinaimperpekto ti bagi, a dadduma ket mapasayaat babaen kadagiti pangatur. Nupay kasta, makainanamatayo iti panawen idiay baro a lubong ti Dios inton naan-anay ken permanente nga ikkatennan amin nga epekto ti kinaimperpekto, agraman dagidiay adda iti ngiwat. Sa iti dayta a baro a sistema ti perpekto a salun-at, makaay-ayo ken nainggayyemanton ti panagisem ti tunggal maysa kadatayo iti asinoman a masabattayo.

Maipapan iti dayta a panawen, kastoy ti ipadto ti Biblia: “Ti isuamin a daga aginana, ket natalna, tumpuarda nga agkankanta.” (Isaias 14:7) Sigurado a mapakuyoganton kadagiti napipintas nga isem ti kasta a ragsak ken rag-o!

[Dagiti ladawan iti panid 25]

Dagiti brace a nadisenio a (1) mangpaatras kadagiti sangi ken (2) mangguyugoy iti panagbalbaliw ti panga

1

2

[Ladawan iti panid 26]

Dagiti brace a mamagbalin a normal iti panagkaem ti ngiwat