Ti Pannakabalin ti Musika
“Uray laengen ti musika nga addaan iti dagus a pangkayaw mapagtalnana ti agkalkallautang a panunot, ken mapagkalmana ti mariribukan nga isip.”
KASTA ti insurat ni William Congreve iti agarup 300 a tawenen a napalabas iti Hymn to Harmony. Adu a siglo sakbayna, ti kadaanan a sursurat dagiti Griego kunaenda a “nabilbileg nga instrumento ti panagsanay iti musika ngem ti aniaman, agsipud ta ti kumpas ken panagdanggay salputenna ti makin-uneg a paspaset ti kararua.”
Ti kinaagpayso dayta ket nakita ti dadduma a nagannak a nakapaliiw kadagiti tin-edyerda a nagbalin a naalidunget ken saan a makikooperar kalpasan ti kanayon a panagdengngegda iti musika a heavy metal. Nakita met dayta bayat dagiti dekada ti 1930 ken 1940 idi nagusar dagiti Nazi idiay Alemania iti makatukay a musika a martsa tapno tumulong a mangisagana iti dakkel a bunggoy nga umimdeng kadagiti makakayaw a palawag ni Adolf Hitler.
Nabatad a mabalin nga apektaran ti musika dagiti isip ken puso ken mabalin nga usaren a pangkontrol kadagitoy maipaay iti pagimbagan wenno pagdaksan. Kas pagarigan, mapapati a ti panangipangngeg kadagiti agtutubo iti sumagmamano a kita ti musika ket mangpasayaat iti intelektual ken emosional nga itatanorda. No dadduma, makakanta pay dagiti beddal kadagiti sentensia a dida maisao.
No dadduma, makapasiddaaw dagiti epekto ti musika kadagiti pasiente nga addaan kadagiti sakit iti isip a pakaigapuan dagiti an-annayen a mainaig iti panaggaraw, sigun ken Anthony Storr iti librona a Music and the Mind. Dinakamat ni Storr ti maysa a pasiente a babai kas pagarigan: “Agsipud ta saan a makagunay gapu iti [Parkinson’s] disease, agtalinaed nga awan gawayna agingga a malagipna dagiti tono a nasursurona idi ubing pay. Dagitoy ti kellaat a mangpagunay manen kenkuana.”
Pakaseknan
Isu a kasla adda dagiti gunggona a mainaig iti pannakabalin ti musika. Nupay kasta, adda peggad a mabalin nga usaren dagiti dakes wenno naagum a tattao ti pannakabalin ti musika kas makapapatay nga alikamen. Impakita ti dadduma a panagadal dagiti direkta a pagnaigan ti antisosial a kababalin ken ti dadduma a kita ti musika.
Tapno patalgedan dagita a sao, kastoy ti ipadamag ti Psychology of Women Quarterly: “Adda sumagmamano a prueba a mangipamatmat nga agpada ti epekto ti panagbuya kadagiti rock video ken ti panagbuya iti pornograpia ta dagiti lallaki a nagbuya kadagiti naranggas a rock video ad-adda a saanda a mannakipagrikna ken mannakiringgorda kadagiti babbai ngem dagiti lallaki a nagbuya iti saan a naranggas a rock video.”
Saan laeng a dagiti lallaki ti maapektaran iti kastoy. Maapektaran met dagiti babbai. Kastoy pay ti kuna dayta met laeng a damag: “Nalabit akseptarenen agpadpada dagiti lallaki ken babbai dagiti negatibo a mensahe dagitoy a kanta maipapan iti kinaawan ti pateg dagiti babbai.”
Umanamong ti pagiwarnak a Sex Roles iti daytoy a komento, a kunkunana: “Natakuatan ti nabiit pay a panagadal . . . a dakkel ti pagnaigan dagiti seksual a kinalulok ken kababalin dagiti agtutubo a babbai iti di nasayaat nga aglawlaw ti pamilia ken ti nakaro a panagbuybuya kadagiti video a musika.” Ti nabatad a kinaranggas ken nakalawlawag a seksual a liriko ti dadduma a musika a rap ti nakaigapuan ti panangibilin ti maysa a hues iti distrito ti E.U. a ti maysa nga album ti rap ket “naalas sigun kadagiti pagalagadan ti komunidad.”
Aglablabes kadi ti hues? Nikaanoman! Nakapagkonklusion ti warnakan nga Adolescence nga “ipadamag nga agpadpada dagiti agtutubo ken dagiti nagannak kadakuada nga ad-adu ti riribuk iti biag dagiti agtutubo a dumdumngeg iti heavy metal ken rap.” Mainaig ti kasta a riribuk kadagiti “agresibo ken makadadael a kababalin” ken ti nababa a marka iti eskuelaan.
Kinapudnona, adu dagiti prueba iti panagnaig ti dadduma a kita ti musika ken ti sekso, panagpakamatay, ken iti antisosial a kababalin. Ngem kaipapanan kadi daytoy nga amin a musika ket mainaig kadagita a negatibo nga epekto? Basaenyo ti kunaen dagiti sumaganad nga artikulo maipapan iti daytoy.
[Blurb iti panid 4]
Mabalin nga apektaran ti musika dagiti puso ken isip a maipaay iti pagimbagan wenno pagdaksan