Naragsak a Panangmatmat iti Laksid Dagiti An-annayen

KAS INSALAYSAY NI KONSTANTIN MOROZOV

Idi Hulio 20, 1936 a naipasngayak, awan tultulang iti bagik malaksid ti bangabanga ken durik. Ti intero nga iskeletonko ket buklen ti nalukneng a tultulang a kapadpada laeng ti nalukneng a tulang iti lapayag ti maysa a nataengan a tao. Kagudua la a kilo ti timbangko. Dagiti kakaisuna a pagilasinan a sibibiagak ket ti nakapuy a panagpitik ti pusok, nakapuy a panagangesko, ken sumagmamano a panagkutik.

MAIKAPITOAK iti siam nga annak ti pamilia nga agnanaed idi iti bario ti Sara, idiay Ul’yanovsk Oblast, iti tengnga ti Russia. Idi tallo a lawasko, impandak dagiti nagannak kaniak iti simbaan tapno mabuniagan. Dagus a winarsiannak ti padi iti danum sana imbaga kadagiti nagannak kaniak nga iyawiddakon a dagus tangay mabilbilangen ti orasko.

Idi Enero 1937, impandak dagiti nagannak kaniak iti siudad ti Kazan’, ti kabesera ti republika ti Russia a Tatarstan, tapno ipakitadak iti sumagmamano nga espesialista. Maibalikasko idin ti “Mama,” “Papa,” ken “Babushka” (Lola), ket ammokon ti nagan dagiti manongko. Kalpasan nga ineksamendak dagiti doktor, imbagada kadagiti nagannak kaniak a matayak iti las-ud ti makatawen. Insingasingda a patayendak laengen saak maipreserba iti pagkargaan a sarming kas eksibit nga usaren dagiti mangal-ala iti medisina kas visual aid. Anian a yamanko kadagiti patpatgek a nagannak ta pulos a dida immanamong!

Panagubing a Napno iti An-annayen

Agingga iti kabaelak a lagipen, kanayon nga adda ag-agalek. Ngem uray pay idi ubingak, inkagumaak a taginayonen ti positibo a panagpampanunot ket pinadasko ti masansan nga agkatawa ken agragragsak. Tinaginayonko daytoy a disposision. In-inut a pimmigsa ti iskeletonko, ket medio makapagtugaw ken makapagkaradapakon. Saanak a dimmakkel a kas kadagiti normal nga ubbing ket depormado ti pammagik. Ngem makabaelak nga estudiante, ket idi lima ti tawenko, makabasa ken makasuratakon.

Idi Mayo 1941, impannak ni nanangko idiay simbaan iti maikadua a daras. Adu ti tattao sadiay, ket sipaparintumengda amin nga agkarkararag. Ni Nanang ket inasitgan ti maysa a babai a katulongan ket dinamagna no apay a saan a nagparintumeng. Impakitanak kenkuana isu a napanna kinasarita ti padi. Idi nagsubli ti katulongan, kinuyognakami a rimmuar ket insingasingna nga ibatinak ni Nanang iti ruar ti ridaw ken is-isu a sumrek. Imbagana a gapu kadagiti basol ti nagannak kaniak, intednak kadakuada daydiay “saan a nadalus.” Agsangsangit a nagawid ni Nanang. Nabayag a pinampanunotko daytoy. Pinampanunotko, ‘Asino ngata daytoy a “saan a nadalus”?’

Idi 1948, idi agtawenak iti 12, impannak ni Nanang iti bario ti Merenki iti Chuvash Republic, agarup 80 a kilometro manipud balaymi. Adda ubbog sadiay a makaagas, ket ninamnama ni Nanang a nalabit ti danum ti makaagas kaniak. Maysa kadagiti impaannurot dagiti padi tapno maagasanak ket tallo nga aldaw a diak mangan. Masapul nga agkomunionak met iti simbaan. Nupay diak unay agtalek iti simbaan, tinungpalko dagiti naipaannurot. Napaut ken makabannog ti biahe, ngem inibturak, ket impamaysak laengen ti atensionko iti kinapintas ti buya ti aglawlaw.

Nagadu ti tattao iti simbaan. Bayat nga inubbanak ni Nanang a nagna iti tengnga ti bunggoy, adda baket a nangted kaniak iti kendi. Innalak sa imbulsak. Idi agkomunionakon, impukkaw ti baket: “Father, saanyo nga ikkan iti ostia ken arak! Kalkalpasna a nangan iti kendi!” Inlawlawagko nga imbulsak ti kendi, ngem impukkaw ti padi: “Sika a nakuspag nga inutil! Masapul kadi nga agulbodka pay? Paruarenyo ditoy simbaan!” Ngem kabigatanna, adda sabali a padi a nagannong iti ritual ti Komunion sanak binugguan iti “milagroso” a danum. Ngem awan ti napasamak a milagro. Nagtalinaed dagiti an-annayek.

Dagiti Intelektual a Nagapuanak

Nupay nakaro ti kinabaldadok, adu ti naragpatko nga akademiko ken intelektual a kalat kabayatan ti kinatin-edyerko. Idi 1956, nakipasetak iti Komsomol (Komunista a Liga Dagiti Agtutubo) ket idi agangay, nagisuroak iti history ti Komsomol kadagiti agtutubo. Miembroak ti Home and Cultural Commission iti pagtaengan dagiti baldado, ket nagserbiak met sadiay kas direktor ken announcer ti radio.

Kanayonanna, siak ti librarian ti mayakar-akar a libraria dagiti nairekord a tape para kadagiti bulsek, ket napiliak a miembro ti Judge’s Commission for the Fight Against Alcohol Abuse. Nakipasetak met iti club dagiti amateur artist, nagkantaak, ken nagtokarak iti sumagmamano nga instrumento ti musika.

Iti Pagtaengan Dagiti Baldado

Idi 1957, idi agtawenak iti 21, napilitanak a sumrek iti pagtaengan dagiti baldado gapu kadagiti an-annayek. Ngem diak naawanan iti namnama. Idi Oktubre 1963, napanak idiay Prosthetic Science Research Institute of Moscow. Sadiay a namin-18 a naoperaak tapno mailinteg dagiti gurongko.

Umuna, innunnatda dagiti gurongko. Kalpasan ti walo nga aldaw, naoperaak. Kalpasanna, nasemento ti gurongko tapno agsimpa agingga iti sumaganad nga operasion. Nakasangit ti nars idi nakitana ti nagkaro a sagsagabaek.

Iti simmaganad nga uppat a bulan, nasursurok ti agsaklay. Makapagtakderak bassit agingga a dandanin 110 a sentimetro ti katayagko. Nasurok la bassit a 25 a kilo ti kadagsenko. Idi kabesadokon ti agsaklay, nagsubliak iti pagtaengan dagiti baldado idi 1964. Nakalkaldaang ta saan a masuportaran dagiti nakapuy a tulang ti gurongko ti bagik, ket di nagbayag, kapilitan nga agkaradapak manen wenno ag-wheelchair tapno makapanak iti kayatko a papanan. Agingga ita, ti wheelchair ti kangrunaan nga us-usarek tapno makapanak iti nadumaduma a lugar.

Diak pulos napnapanen idiay simbaan. Nasairak unay iti imbagada nga impaipasngaynak daydiay “saan a nadalus.” Ay-ayatek unay da tatang ken nanangko, ket diak maawat nga isuda ken ti Dios ti makimbasol iti kasasaadko. Tinaginayonko ti naragsak a panangmatmat iti laksid dagiti nakaro nga an-annayek. Kayatko ti agaramid iti naimbag kadagiti sabsabali ken, kangrunaanna, tapno mapaneknekak iti bagik a kabaelak nga aramiden ti kasta.

Agwaywayas a Panagbiag

Idi 1970, inkasarko ni Lidia. Paralisado ti kagudua a bagina nanipud kinaubingna. Gimmatangkami iti bassit a balay a nagnaedanmi iti 15 a tawen. Kabayatan dayta a tiempo, duakami a nangged iti pagbiagmi. Nasursurok ti agtarimaan iti relo ken dadduma pay a kagawaan nga agkasapulan iti bassit a pannakatarimaan.

Kabayatanna, nagusarak iti nasanay nga aso a mangaramid iti adu a makatulong a serbisio. Kinapudnona, kaduak ti maysa a para sanay iti aso a nangimbento iti naisangsangayan a guarnision. Adda dua nga asok​—Vulkan ti nagan daydiay maysa ket Palma met daydiay maikadua. Adu a tawen a matalek a kaduak ni Palma. Iti tiendaan, isu ti para ala iti gatangek a taraon. Ti dina la kayat nga aramiden isut’ makipila no agbayadkamin. Kagatenna ti pitakak, ket adda bassit a kawit iti ukkorna a pakaisab-itan ti pakitiendak a bag.

Idi 1973, nagsakit iti grabe ni nanangko. Tangay kanayonak idiay balay, inkeddengmi ken baketko a makipagnaeden kadakami ni nanangko. Idi a tiempo, natayen ni tatangko ken ti lima a manongko, ket ti tallo pay a kakabsatko ti agnanaed iti dadduma a paset ti Russia. Bayat a makipagnanaed ni Nanang kadakami, inkagumaak a pagserbian. Idi agangay, natay iti edad a 85.

Idi 1978, inkeddengko ti mangaramid iti luganko. Kalpasan ti panageksperimentok iti nadumaduma a lugan, nakaaramidak iti maysa a maibagay kaniak. Impalubos ti State Automobile Inspectorate iti lugarmi nga ageksamenak iti panagmaneho ken iparehistrok ti luganko. Pinanaganak dayta iti Osa (Alumpipinig). Nagaramidkami nga agassawa iti bassit a trailer a makaawit iti 300 a kilo. Nakapankami iti nadumaduma a lugar ken naitugotmi ti gargaretmi gapu iti dayta. Sinerbiannakami daytoy a de motor a lugan agingga idi 1985.

Bulsek idin ti makinkannigid a matak ket kumapkapuyen ti panagkita ti makinkannawan a matak. Kalpasanna, nagsakit ni Lidia iti puso. Idi Mayo 1985, gapu iti limitado a kabaelanmi, napilitankami nga immakar iti pagtaengan dagiti baldado iti siudad ti Dimitrovgrad.

No Apay a Naragsak Unayen ti Biagko

Idi kalgaw ti 1990, sinarungkaran dagiti Saksi ni Jehova ti pagtaenganmi a baldado. Naamirisko a makapainteres unay ti isursuroda. Impakitada kaniak ti teksto iti Ebanghelio ni Juan maipapan iti tao a naipasngay a bulsek. Maipapan kenkuana, kinuna ni Jesus: “Di nagbasol daytoy a lalaki wenno uray dagiti nagannakna.” (Juan 9:1-3) Nailawlawag kaniak a natawidtayo ti basol ken sakit iti inapotayo a ni Adan.​—Roma 5:12.

Ngem kangrunaan iti amin, nagustuak ti kinapudno nga inton agangay ket paimbagen ti Dios amin nga agbiag iti sidong ti Pagarian nga iturayan ti Anakna a ni Jesu-Kristo, inton maisublin ti Paraiso ditoy daga. (Salmo 37:11, 29; Lucas 23:43; Apocalipsis 21:3, 4) Agluluaak gapu iti rag-o, ken intanamitimko: “Nasarakakon ti kinapudno!” Nakipagadalak iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova iti makatawen, ket idi 1991, nagpabautisarak kas simbolo ti dedikasionko ken Jehova a Dios.

Nupay nasged ti tarigagayko nga agserbi ken Jehova ken ikasaba ti nakaskasdaaw a panggepna, adu ti sinarangetko a tubeng. Iti napalabas, saan unay a kasapulan a mapanak iti nadumaduma a lugar, ngem ita masapul nga aramidekon dayta tapno mairanudko ti pammatik kadagiti sabsabali. Ti immuna a teritoriak a pangasabaan isut’ pagtaenganmi a baldado, a pagnanaedan ti nasurok a 300 a tattao. Tapno makasaritak ti adu a tattao, kiniddawko a pagtrabahuendak iti siled a pakatamingan dagiti trabaho iti balay.

Binigat nga agtugawak iti pagtrabahuak ket aramidek dagiti annongek. Bayat nga agtartrabahoak, adu dagiti baro a nagayyemko. Naaddaankami kadagiti makapainteres a saritaan maipapan kadagiti topiko ti Biblia. Nangala ti sumagmamano kadakuada kadagiti libro ken magasin a makatulong kadakuada a mangtarus iti Biblia. Nairuamen dagiti sangaili nga ibasaak ida iti Biblia ken dagiti naibasar-Biblia a publikasion. No pangngaldaw, masansan a nagadu ti tattao iti siled a pagnanaedanmi nga agassawa nga uray la nga awanen ti sabali pay a makastrek.

Dakkel ti naitulong kaniak dagiti Kristiano a kakabsatko manipud iti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti trabaho a panangasaba. Iyegandak iti literatura ti Biblia ken mangipaayda iti oras para kadakami nga agassawa. Tultulongandak met a mapan idiay Kingdom Hall tapno matabunuak dagiti gimong ti kongregasion. Gimmatang ti maysa a Saksi iti tricycle tapno adda laeng pagluganak. Siraragsak met dagiti dadduma nga addaan iti kotse a mangdagas kaniak no bulbulan ti kalam-ekna.

Gapu iti kasta a naayat a pannakaseknan, natabunuakon ti pinulpullo a kombension, wenno makaisuro a seminar, dagiti Saksi ni Jehova. Ti damo a natabunuak isu ti dakkel nga internasional a kombension idiay Moscow idi Hulio 1993, a ti kangatuan a bilang dagiti timmabuno ket 23,743, manipud iti nasurok a 30 a pagilian. Tapno matabunuak dayta a panagtataripnong, nagbiaheak iti 1,000 a kilometro. Nanipud idi, awan pay ti nalanganak a kombension dagiti tattao ni Jehova.

Agyamanak unay ta nauneg ti panagraem kaniak dagiti mangtartarawidwid iti pagtaengan dagiti baldado. Supsuportaran ken tultulongannak met ni baketko a Lidia. Agkatunosankami nga agdendenna iti 30 a tawen, nupay saanna nga awaten dagiti narelihiosuan a panangmatmatko. Ngem kangrunaan iti amin, sarsaranayennak ni Jehova babaen ti mannakabalin nga imana ken ipapaayannak kadagiti naisangsangayan a paraburna. Di pay unay nabayag, idi Setiembre 1, 1997, nadutokanak a payunir, kas pangawag kadagiti amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova.

Namin-adun iti unos ti panagbiagko a mabalin a nagsardeng koman ti pusok, ket natayak koman. Anian a ragsakko kadagitoy nga aldaw ta saan a napasamak dayta ken naam-ammo ken nasursurok nga ayaten ti Ubbog ti biag a ni Jehova a Dios! Kayatko ti agtultuloy nga agserbi kenkuana a kadua dagiti naespirituan a kakabsatko iti intero a lubong bayat nga agpitpitik pay laeng ti pusok.

[Ladawan iti panid 20]

Dakam ken ni baketko a Lidia

[Ladawan iti panid 21]

Panangisuro iti maysa nga iyad-adalan iti pagtaenganmi a baldado