Panangmatmat iti Lubong
“Pagimbagantayo no Imbentuentayo Ida”
Dagiti Saksi ni Jehova ket komendaran ni propesor Anatoly P. Zilber, tserman ti Department of Intensive Care and Anesthesia, Petrozavodsk University ken Republican Hospital idiay Karelia, Russia, babaen ti panagkunana: “Saanda nga aglablabes nga uminum iti arak, saanda nga agsigarilio, saanda a naagum iti kuarta, saanda a dadaelen ti karida, ken saanda nga ulbod a testigo . . . Saan a misterioso a sekta, no di ket umilida a natulnog iti linteg.” Kunana pay: “Mapagraraeman, naragsak a tattao, interesado iti historia, literatura, arte, ken iti amin nga aspeto ti biag.” Sa kalpasan ti panangibinsabinsana kadagiti makagunggona a panagbalbaliw nga inrusat dagiti Saksi maipapan iti operasion a di mausar ti dara, kuna ti propesor: “No baliwantayo ti imbaga idi ni Voltaire, mabalintayo nga ibaga a no awan dagiti Saksi ni Jehova, pagimbagantayo no imbentuentayo ida.”
Ti Katayag ti Moda?
Dagiti napuskol ti suelasna a sapatos a “maysa a napateg nga aruaten dagiti agtutubo a sumursurot iti moda,” agraman dagiti nangato ti takonna ti pakaigapuan ti agarup 10,000 a pannakadangran iti kada tawen idiay Britania, kuna ti The Times ti London. Kuna ni Steve Tyler, a pannakangiwat ti British Standards Institution: “Pannakabullo wenno pannakaligos ti lipaylipay ken pannakatukkol ti saka ti gagangay a pannakadangran, ngem mabalin met a dagitoy a sapatos ti pakaigapuan ti panagsakit ti bukot, nangnangruna kadagiti babbalasitang a tumantanor pay laeng ti bagida.” Idiay Japan, nainaig pay ketdi dagiti napuskol ti suelasna a sapatos iti ipapatay ti dua a babbai kadagiti kallabes a bulan. Iti maysa a pasamak, naligos ti nakasandalias iti lima a pulgada a 25 anyos nga agtartrabaho iti nursery school, nabuong ti bangabangana, isu a natay. Adda pay agtutubo a babai a natay idi a naidungpar ti kotse a naglugananna iti sementado a poste agsipud ta saan a nakapagpreno a naimbag ti tsuper bayat a naka-boots iti innem a pulgada. Tapno maliklikanda dagiti darum, nangikabilen ti sumagmamano nga agparpartuat kadagiti mamakdaar nga etiketa kadagiti ilaklakoda a sapatos.
Trabaho a Para Ubbing
“Mabang-aran dagiti okupado a nagannak iti kaaldawantayo no kiddawenda a tumulong dagiti annakda kadagiti trabaho iti balay,” kuna ti The Toronto Star. Nupay dagiti trabaho “ket saan a pulos nga ipangruna dagiti ubbing,” kuna ni Jane Nelsen, autor ti Positive Discipline, dagita a trabaho ti “mangparayray iti panagpannuray ken panagtalekda iti bagida.” Sigun iti panagadal a naimaldit iti magasin a Child, dadduma a maitutop a trabaho iti balay para iti ubbing nga agtawen iti dua agingga iti tallo iramanna ti panangurnosda kadagiti ay-ayam agraman ti panangikabilda kadagiti narugit a kawes iti pagkargaan ti mureng. Kabaelan ti ubbing nga agtawen iti nagbaetan ti tallo ken lima nga agidasar, ipan iti lababo dagiti iinnawan, ken taginayonen a nadalimanek dagiti pagay-ayamanda. Kabaelanen dagidiay agtawen iti 5 agingga iti 9 nga urnosen ti nagiddaanda, agkaraid, ken agiruot, idinto ta kabaelanen dagiti agtawen iti 9 agingga iti 12 ti aginnaw ken agpunas kadagiti nainnawan, agibelleng iti basura, agtabas iti karuotan, ken agdalus babaen ti vacuum cleaner. Kuna pay ni Nelsen a “nasaysayaat dagiti resulta no maikeddeng ti oras a masapul a naileppasdan ti naipatrabaho kadakuada.”
Dagiti Agtutubo ken Krimen
Ipalgak ti maysa a surbey ti Scottish Executive a 85 a porsiento kadagiti babbarito ken 67 a porsiento kadagiti babbalasitang nga agtawen iti nagbaetan ti 14 ken 15 idiay Scotland ti agkuna a nakaaramiddan iti krimen iti napalabas a tawen. Ipadamag ti periodiko ti Glasgow a The Herald nga iti 1,000 nga estudiante a napagsaludsodan manipud iti innem nga eskuelaan, 12 laeng a porsiento ti nagkuna a saanda pay a pulos a nakaaramid iti aniaman a krimen. Kadagiti krimen nga inamin dagiti ubbing, 69 a porsiento kadagiti babbarito ken 56 a porsiento kadagiti babbalasitang ti nangdadael kadagiti sanikua. Nagtakaw kadagiti tiendaan ti 66 a porsiento kadagiti babbarito ken 53 a porsiento kadagiti babbalasitang, ket nagtakaw idiay eskuelaan ti dandani kagudua kadakuada. Ti dadduma pay a krimen iramanna ti pananguram iti sanikua ken panagusar iti igam tapno mangdangran. Kinuna dagiti agtutubo iti daytoy a grupo ti edad a ti panangpilit dagiti kapatadanda ti kangrunaan a makagapu nga inaramidda dagiti krimen, idinto ta kadagidiay agtawen iti nasurok a 15, mabalin a ti panangsuportar iti bisioda a panagdroga ti makagapu.
Dagiti Manangriribuk nga Estudiante
Kadawyanna, manmano dagiti rebelioso a tin-edyer idiay Japan. Ngem ipadamag itan dagiti mannursuro kadagiti eskuelaan iti intero a Japan a rumigrigaten a manteneren ti kinatalna ti klase gapu kadagiti nagulo ken manangriribuk nga estudiante. Inimtuod ti gobierno iti siudad ti Tokyo dagiti estudiante nga agtawen iti 9, 11, ken 14 tapno maammuanda ti riknada para iti dadduma a tattao. Sigun iti The Daily Yomiuri, 65 a porsiento ti nagkuna a masuron wenno naumadan iti gagayyemda, 60 a porsiento kadagiti nagannak kadakuada, ket 50 a porsiento kadagiti mannursuroda. Uppat a pulo a porsiento ti nagkuna a saanda a pulos wenno manmano a makontrolda ti pungtotda. Ti panagbuongda kadagiti bambanag ti kinuna ti 1 iti kada 5 nga estudiante a wagas ti panangipapasna iti pungtotna.
“Misterioso a Virus”
“Adda misterioso a virus a mangkonkontaminar kadagiti suplay a dara iti intero a lubong,” kuna ti New Scientist. “Awan ti makaammo no napeggad daytoy a ‘TT’ virus, ngem adu ti agamak a mabalin a mangpataud iti sakit iti dalem.” Ti virus, a nanaganan a TT gapu kadagiti umuna a letra iti nagan ken apeliedo ti maysa a Hapon a pasiente nga iti darana ti damo a nakatakuatan iti dayta, ti nasarakan nga “agpadpada kadagiti nagdonar iti dara ken kadagiti pasiente nga addaan iti sakit iti dalem a mayal-alisonan iti dara.” Kinapudnona, impalgak ti maysa a panagadal nga adda ti virus iti 8 kadagiti 102 a nagdonar a taga California a nasukimat idi ti darada a negatibo iti virus, agraman ti HIV ken hepatitis B ken C. Mapattapatta a ti kaadu dagiti naimpektaran ket 2 a porsiento idiay Britania, 4 agingga iti 6 a porsiento idiay Francia, 8 agingga iti 10 a porsiento idiay Estados Unidos, ken 13 a porsiento idiay Japan. “An-annadan [dagiti sientista] a mangad-adal iti TT virus iti intero a lubong a saanda a pakaigapuan ti panagdanag,” kuna ti artikulo, ngem ikagkagumaanda “nga ammuen no mangpataud ti virus iti aniaman a peggad iti salun-at.”
Makaispal-biag nga Ukkor
Adda paset ti tawen nga agingga iti 40 a porsiento ti mapukpukaw kadagiti kappasngay a pangen dagiti agtartaraken iti dadduma a lugar iti South Africa gapu kadagiti chacal. Saan laeng a pakalugian daytoy no di ket mangpaadu pay iti populasion dagiti chacal. Napaay dagiti panagregget a mangikkat kadagiti chacal ken nakadangran pay ketdi iti dadduma nga atap a biag. Ngem napataud kadagiti kallabes a tawen ti maysa a nainsiriban a solusion. Dayta ti kasla nairteng nga ukkor ti karnero a mabalin a palukayan wenno pairutan ken mabalinto manen nga usaren ken dina lapdan ti panagkuti ti karnero wenno dangran dagiti chacal. Lapdanna laeng ti makapapatay a kagat ti chacal. Sigun iti periodiko a Natal Witness, dagiti agtartaraken iti animal a nabayagen a mangus-usar kadagiti ukkor “ti nangipadamag iti dagus ken permanente a panagpatingga ti panangpapatay dagiti chacal.” Ket gapu ta bin-ig laengen a dagiti nakaisigudanda a taraon nga insekto, utot, ken carrion ti makan dagiti chacal, bumasbassiten ti bilangda.
Dagiti Trabahador iti Kayo nga Alumpipinig
Ti alumpipinig a maawagan nga ichneumon ket adda espesial a pagideposituanna iti itlogna a “pinatangken iti ionized manganese wenno zinc,” kuna ti National Geographic. Us-usaren ti alumpipinig ti metal nga alikamenna a mangabut iti puon ti kayo tapno agitlog sadiay wenno iti bagi dagiti antateg. “Makapagabut ti dadduma iti aginggat’ tallo a pulgada iti uneg ti solido a kayo,” kuna ni Donald Quicke ti Imperial College sadi Britania. No agpessa dagiti alumpipinig, kanenda ti agabut iti kayo nga antateg sada kuriben ti dalanda a rummuar iti kayo babaen ti panangusarda kadagiti paset ti ngiwatda a pinatangken dagiti mineral a naggapu kadagiti antateg a kinnanda.
“Ti Di Madmadlaw a Napeggad a Kasasaad” ti India
“Nupay simmayaat ti salun-at ken karadkad iti napalabas a sumagmamano a tawen, agtalinaed ti malnutrision kas ti ‘di madmadlaw a napeggad a kasasaad’ ti India,” kuna ti The Times of India. Ti malnutrision ti pakalugian ti India iti nasurok a $230 a milion gapu iti panangaywan iti salun-at ken napukaw a magapuanan. Sigun iti damag, agsagsagaba iti malnutrision ti nasurok a 50 a porsiento kadagiti ubbing idiay India a nababbaba ngem uppat ti tawenda, “nakalaglag-an” ti 30 a porsiento kadagiti kappasngay, ket nababa ti dara ti 60 a porsiento kadagiti babbai. Kuna ti senior social development specialist ti World Bank a ni Meera Chatterjee a “saan laeng a dadaelen ti malnutrision ti biag ti tunggal tao ken pamilia no di ket kissayanna dagiti ibunga ti naipuonan iti edukasion ken agserbi kas ti kangrunaan a lapped iti irarang-ay ti kagimongan ken ekonomia.”
Naliday a Papadi?
Namitlo iti napalabas nga innem a tawen nga adda naaramid a surbey idiay Francia maipapan iti panangmatmat dagiti umili kadagiti papadi. Kas naipablaak iti periodiko dagiti Katoliko a La Croix, ipalgak ti surbey a sigun iti panangmatmat ti 45 a porsiento kadagiti Pranses, saan a naragsak wenno saan a kontento a tattao dagiti papadi. Kaaduan a tattao ti mangmatmat pay laeng kadagiti papadi kas nadekket a gayyem ken managimdeng. Ngem kuna ti periodiko a “manmanon kadagiti Pranses ti mangibilang kenkuana kas napateg a tao iti kagimongan” ken 56 laeng a porsiento ti mangmatmat kenkuana kas “saksi ti Dios ditoy daga.” Awan pay 1 iti kada 3 iti kaaduan a tattao ken 51 a porsiento laeng kadagiti mannakimisa ti mangparegta iti baroda wenno kabagianda nga agbalin a padi.