Dika Pabiktima iti Propaganda!
“Patien ti maag ti isuamin.”—PROVERBIO 14:15, TODAY’S ENGLISH VERSION.
DAKKEL ti naggidiatan ti panangisuro ken ti propaganda. Ti panangisuro ipakitana no kasano ti agpanunot. Ti propaganda ibagana no ania ti panunotem. Dagiti nalaing a mangisuro iparangda ti amin a paset ti isyu ket iparegtada ti panagsasarita. Dagiti propagandista pilitendaka a dumngeg kadagiti kapanunotanda ket upayenda ti panagsasarita. Masansan a saan a nalawag ti motiboda. Pilienda dagiti impormasion, gundawayanda dagiti pagimbaganda ken ilemmengda ti dadduma. Dadaelen ken tiritirenda met dagiti kinapudno, a pagay-ayatda ti ulbod ken dagiti tiri. Saan a ti nainkalintegan a panagpanunotmo no di ti rikriknam ti puntiriada.
Siguraduen ti propagandista a kasla umiso ken maitunos iti naimbag a kababalin ti mensahena ken mariknam a napategka ken nasingedka iti kakaduam no umannugotka. Kunada a maysaka kadagiti nalalaing, saanka nga agsolsolo, awan pakadanagam ken natalgedka.
Kasano a masalaknibam ti bagim iti adu a kita ti tattao nga awagan ti Biblia a “mannanao iti di makagunggona” ken “manangallilaw iti panunot”? (Tito 1:10) No ammomon dagiti dadduma a nasikap a pamay-anda, nasaysayaat ti panangtingitingmo iti aniaman a mensahe wenno impormasion a dumteng kenka. Adtoy ti sumagmamano a pamay-an ti panangaramidmo iti daytoy.
Agbalinka a napili: Ti naan-anay a kinatulok nga umawat iti aniaman a kapanunotan ket maipadis iti tubo a pagayusan ti aniaman a banag—uray pay ti narugit a danum. Awan ti mangayat iti nasabidongan a panunot. Namakdaar ni Solomon, maysa nga ari ken edukador idi unana a tiempo: “Ti nanengneng patienna ti amin a sao; ngem ti manakem a tao matmatanna a nalaing ti papananna.” (Proverbio 14:15) Isu a masapul a napilitayo. Sukimatentayo ti aniaman a maiparang kadatayo, ket ikeddengtayo no ania ti awaten ken no ania ti iwaksitayo.
Nupay kasta, saan koma nga akikid ti panunottayo ket agkedkedtayo a mangusig kadagiti kinapudno a makapasayaat iti panunottayo. Kasano a maaddaantayo iti kinatimbeng? Babaen ti panagusar iti pagannurotan a mangusig iti baro nga impormasion. Iti daytoy, ti Kristiano ket addaan iti gubuayan ti dakkel a kinasirib. Addaan iti Biblia a sigurado a mangiwanwan iti panagpampanunotna. Iti kasumbangirna, silulukat ti panunotna, kayatna a sawen, umawat iti baro nga impormasion. Tingitingenna a naimbag dagita a baro nga impormasion sigun iti pagannurotan ti Biblia ket itunosna ti panagpampanunotna iti pudno. Iti kasumbangirna, maawatanna a napeggad ti impormasion a di maitunos iti naibatay-Biblia a naimbag a prinsipiona.
Usarem ti pannakaawat: Ti pannakaawat isu ti “nagsayaat a pangngeddeng.” Dayta “ti kabaelan wenno panagpampanunot a mangiduma iti maysa a banag manipud iti sabali.” Malasin ti mannakaawat a tao dagiti nasikap a kapanunotan wenno banag ken nasayaat ti pangngeddengna.
No adda pannakaawattayo, mabigbigtayo dagidiay mangus-usar laeng kadagiti ‘nalamuyot ken makaay-ayo a panagsasao’ tapno “allilawenda ti puspuso dagiti awanan allilaw a tattao.” (Roma 16:18) Tulongannaka ti pannakaawat a mangiwaksi kadagiti di maitutop wenno makaallilaw nga impormasion ket mailasinmo ti kinapateg ti maysa a banag. Ngem kasano a mailasinmo no makaallilaw ti maysa a banag?
Subokem ti impormasion: “Dungdunguen,” kinuna ni Juan, maysa a Kristiano a mannursuro idi umuna a siglo, “dikay patien ti tunggal naipaltiing nga ebkas, no di ket subokenyo dagiti naipaltiing nga ebkas.” (1 Juan 4:1) Kas man la espongha ti dadduma a tattao itatta; awatenda ti aniaman a maammuanda. Nakalaklaka a maipasagepsep ti aniaman nga adda iti aglawlawtayo.
Ngem nasaysayaat no pilien ti tunggal tao ti ipastrekna iti isipna. Adda pagsasao a no ania ti kanem kasta ti katataom, ket agaplikar daytoy nga agpadpada iti taraon ti bagi ken iti isip. Aniaman ti basaem, buyaem, wenno denggem, subokem tapno makitam no propaganda dayta wenno agpayso.
Kasta met, no kayatmo ti agbalin a nainkalintegan, situtulokka koma a mangsubok a kanayon iti opinionmo bayat a gun-odem ti baro nga impormasion. Maamiristayo koma a dagitoy ket opinion laeng. Mapagtalkan dagitoy no nainkalintegan ti impormasion, rason, ken dagiti alagaden wenno prinsipio nga iyaplikartayo.
Agimtuodka: Kas nakitatayon, adu dagiti mayat a ‘mangallilaw kadatayo babaen kadagiti makaguyugoy nga argumento.’ (Colosas 2:4) No maiparang ngarud dagiti makaguyugoy nga argumento kadatayo, agsaludsodtayo.
Umuna, sukimatem no adda panagil-ilem. Ania ti motibo ti mensahe? Apay ngata nga adda adu a panangbirngas ken sasao nga addaan nalimed wenno dakes a kaipapanan? Malaksid kadagiti ebkas nga addaan nalimed wenno dakes a kaipapanan, ania dagiti pagimbagan ti mensahe? Kasta met, no posible, ikagumaam a sukimaten ti pakasaritaan dagidiay agsasao. Mabigbigbigda aya gapu ta agsasaoda iti pudno? No adda dagiti “autoridad” a mangpaneknek, siasino wenno ania dagitoy? Apay a pagtalkam daytoy a tao—wenno organisasion wenno publikasion—nga addaan nagsayaat a pannakaammo wenno mapagtalkan nga impormasion maipapan iti tema a maus-usig? No madlawmo a maallukoyka, imtuodem ti bagim, ‘No di makaimpluensia iti rikna, ania ti pagimbagan ti mensahe?’
Dika sumurot lattan iti kaaduan: No maamirismo a ti pagarup ti amin ket saan nga agpayso, maaddaanka iti bileg a maiduma. Nupay kasla agpapada ti opinion ti amin, kayat kadi a sawen daytoy a rumbeng a sumurotka? Ti opinion ti kaaduan ket saan a mapagtalkan a pangammo iti kinapudno. Bayat ti adu a siglo inawat ti kaaduan ti amin a kita ti kapanunotan, ngem napaneknekan idi agangay a saan a pudno dagitoy. Kaskasdi, agtultuloy ti isusurot iti kaaduan. Nagsayaat ti prinsipio a naited iti bilin a masarakan idiay Exodo 23:2: “Dika sumurot iti adu nga agaramid iti dakes.”
Pudno a Pannakaammo Kontra Propaganda
Nadakamat itay a ti Biblia ket sigurado a giya para iti nasin-aw a panagpampanunot. Naan-anay a mamati ken umanamong dagiti Saksi ni Jehova iti sasao ni Jesus iti Dios: “Ti saom ket pudno.” (Juan 17:17) Agpayso daytoy agsipud ta ti Dios, ti Autor ti Biblia, isu ti “Dios ti pudno.”—Salmo 31:5.
Wen, iti daytoy panawen ti moderno a propaganda, makapagtalektayo iti Sao ni Jehova a gubuayan ti pudno. Inton agangay, salaknibannatayo daytoy kadagiti agtarigagay a ‘manggundaway kadatayo babaen kadagiti parparbo a sasao.’—2 Pedro 2:3.
[Ladawan iti panid 9]
Tulongannaka ti pannakaawat a mangiwaksi kadagiti di maitutop wenno makaallilaw nga impormasion
[Dagiti ladawan iti panid 10]
Subokem ti aniaman a basaem wenno buyaem tapno makitam no agpayso dayta
[Ladawan iti panid 11]
Saan a kanayon a mapagtalkan ti opinion ti kaaduan
[Ladawan iti panid 11]
Makapagtalektayo iti Sao ti Dios a gubuayan ti kinapudno