Kalpasan Dagiti Bagyo—Panangsaranay Idiay Francia

Kalpasan Dagiti Bagyo—Panangsaranay Idiay Francia

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY FRANCIA

LINUKATAN ni Françoise ti ridaw tapno mangala iti sumagmamano a sungrod ti paginuduan. “Talaga a nasdaawak iti nakitak,” malagipna. “Natinepen ti agdan agingga iti ridaw, ket umas-asidegen ti dakkel a dalluyon nga umablat iti ruangan ti hardin.” Ti misterna a ni Thierry, a pagattengngednan ti danum, nangala iti agdan idiay garahe. Nakadanon ti pamilia iti attic. Nangabut sadiay ni Thierry iti maysa a paset ti atep. Nupay narusep ken mabutbutengda, naguray ti agassawa ken ti tallo nga annakda iti uppat nga oras sakbay a naalawda. Kamaudiananna, nakita ida ti helikopter dagiti polis ti Francia ket inalawda ida babaen ti panangguyodda kadakuada.

Tangay bumayakabak ti tudo, naglayus dagiti karayan a nakadadaelan dagiti tambak ken rangtay. Dagiti allon ti napitak a danum, a no dadduma ket nasurok a 10 a metro ti kangatoda, inyanudda ti aniaman a nadalapusda. Nasurok a 30 a tattao ti natay iti bagyo—napupokda iti luganda wenno nalmesda a matmaturog. Inyasping ti maysa a naalaw a biktima daydi a nakaam-amak a rabii ti Nobiembre iti “panungpalan ti panawen.” Ti intero a rehion ti abagatan a laud ti Francia—329 nga ili ken bario—ket naideklara a nadidigra a lugar.

Nakarkaro Pay ti Dimteng

Agpapaungar pay laeng ti abagatan a laud idi dimteng manen ti didigra. Ti nakapigpigsa nga atmosperiko a puersa iti rabaw ti Taaw Atlantico ti nangpataud kadagiti alawig. Idi Disiembre 26, 1999, dinidigra ti immuna nga alawig ti makin-amianan a Francia, ket iti simmaganad a rabii, ti maikadua nga alawig ti nangrebbek iti abagatan. Nairekord ti kapegges ti angin a nasurok a 200 a kilometro iti kada oras. Sigun kadagiti opisial a rekord, idi pay laeng a napasaran ti Francia ti kasta a bagyo, nanipud idi maika-17 a siglo.

Walo a bulan a masikog ni Hélène idi nagalawig. “Napalalo ti butengko,” malagipna. “Nakamotorsiklo idin nga agaw-awid ni lakayko, ket makitkitak iti ruar nga agtatayab dagiti nasip-ak a sanga ti kaykayo iti amin a lugar. Impagarupko a dinanton makita ti anakna. Kasangsangpet ni lakayko idi kellaat nga immadalem ti danum iti balaymi. Kasapulan idin a tumpuakkami manipud iti tawa.”

Idiay Francia, natay ti di kumurang a 90 a tattao. Mabalin a nalmes wenno natupakanda kadagiti nagtinnag a baldosa ti atep, natumba a simburion, wenno kaykayo. Nakarot’ pannakadangran ti ginasut pay, agraman ti adu a mangal-alaw a sibilian ken soldado. Inapektaran met ti alawig dagiti kabangibang a pagilian, a nakatayan ti nasurok nga 40 a tattao idiay Alemania, Britania, España, ken Switzerland.

Resulta

Iti 96 nga administratibo a distrito ti Kangrunaan a Siudad ti Francia, 69 ti opisial a naideklara a “lugar a rinebbek ti natural a didigra.” Napattapatta a 70 a bilion a franc (11 a bilion a doliar ti E.U.) ti gatad dagiti naperdi. Sigun kadagiti nakakita, kas man la paggugubatan dagiti narbek a paset ti dadduma nga ili, bario, ken pantalan. Nabangenan dagiti kalsada ken riles kadagiti natumba a kayo wenno poste ti koriente. Nabakasan ti atep dagiti pasdek, natumba dagiti crane ti konstruksion, ken naipallayog dagiti bangka kadagiti pantalan. Rinibu nga agmulmula ti naawanan iti panggedan, tangay nadadael dagiti greenhouse ken minuyongan.

Iti sumagmamano la nga oras, dinadael ti angin dagiti kabakiran ken parke ti Francia, a nakadadaelan ti rinibu nga ektaria a kakaykaywan. Sigun iti French National Forest Office, mapattapatta a 300 a milion a kaykayo ti nadadael. Nabag-ut ti nagtatayag ken ginasut ti tawendan a kaykayo wenno natukkolda a kas man la palito. Nalawa a paset dagiti kabakiran ti Aquitaine ken Lorraine ti dinadael ti alawig.

“Kabigatanna kalpasan ti bagyo, napanak iti kakaykaywan,” kinuna ni Bernard, maysa kadagiti Saksi ni Jehova nga agtartrabaho kas montero. “Makapakigtot. Tangay masangpetam ti kasta a buya, talaga a masnaayanka! Agpampannuray ditoy kabakiran ti pagbiagan ti 80 a porsiento kadagiti kakongregasionak. Nagaligaget dagiti tattao, nangnangruna dagiti lallakay ken babbaket.” Iti aglawlaw ti Palace of Versailles, 10,000 a kayo ti natumba. “Dua manen a siglo ti kasapulan sakbay nga agsubli ti dati a buya ti parke,” insennaay ti maysa kadagiti mamangulo a hardinero.

Tangay nadadael dagiti linia ti koriente, naawanan iti koriente ti nasurok a maysa a kakanem iti populasion ti Francia. Agpapan pay kadagiti panagregget ti adu a serbisio publiko, pinullo a ribu a tattao ti kaskasdi a naawanan iti koriente wenno serbisio ti telepono iti dua a lawas kalpasan dagiti bagyo. Sumagmamano a babassit a bario ti naan-anay a naiputong. Narikna dagiti pamilia a napilitan nga agsakdo kadagiti bubon ken agusar iti kandela a kas man la agbibiagda sangagasut a tawenen ti napalabas imbes nga addadan iti pangrugian ti maika-21 a siglo.

Nabagyo uray dagiti publiko a pasdek, kastilio, wenno katedral. Adu ti nadadael a narelihiosuan a pasdek, agraman 15 a Kingdom Hall dagiti Saksi ni Jehova. Iti dadduma a paggigimongan, naangay dagiti gimong babaen ti lawag ti kandela wenno hasag.

Nadadaelan iti sanikua ti agarup 2,000 a pamilia dagiti Saksi ni Jehova, manipud pannakatumba ti kaykayo wenno pannakabakas dagiti baldosa nga atep ti balbalayda wenno naan-anay a pannakadadael ti balbalayda idi naglayus dagiti karayan. Sumagmamano a Saksi ti nadangran. Nakalkaldaang ta idiay rehion ti Charente, nalmes ti maysa a 77 ti tawenna a Saksi bayat a buybuyaen ni awan gawayna a baketna. Dandani natay ti dadduma. Malagip ti agtawen iti 70 a ni Gilbert: “Nakaskasdaaw unay ta saanak a natay. Bigla a naglukat ti ridaw, ket simrek ti nagpigsa nga agus ti danum. Dagus a narusepakon iti kaadalem a maysa ket kagudua a metro. Naispalak babaen ti panagkalumbitinko iti aparadorko.”

Panangipaay iti Kasapulan a Tulong

Dagiti bagyo ti nangpataud iti nagpaiduma a panagkaykaysa idiay Francia ken iti intero a Europa. Kuna ti periodiko a Le Midi libre: “Addada panawen a dandani kapilitan ti panangipakita iti asi, kanayon man a maaramid dayta, gapu iti pannakigayyem, wenno gapu iti konsiensia.”

Kalpasan unay dagiti bagyo, nabuangay ti adu a komite ti saranay dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kadagiti kongregasion iti dayta a lugar ken iti dadduma pay a naapektaran iti didigra. Adu a grupo dagiti boluntario ti inorganisar dagiti Regional Building Committee, a gagangay a mangtaming iti pannakaibangon dagiti Kingdom Hall. Kalpasan ti bagyo idi Nobiembre idiay abagatan a laud, timmulong ti 3,000 a Saksi iti panangalaw ken panagdalus. Tinulonganda dagiti biktima a nangikkat iti pitak ken danum a nanglayus iti balbalayda. Karaman dagiti Saksi kadagiti immuna a boluntario a simmangpet iti dadduma a bario. Dinalusan dagiti Saksi ti adu a publiko a pasdek, kas kadagiti eskuelaan, post office, munisipio, pagtaengan dagiti lallakay ken babbaket, ken uray ti maysa a sementerio. Namin-adu a nakipagtrabahoda kadagiti simmaranay.

Natulongan ti amin, aniaman ti relihionda. “Tinulonganmi ti padi ti bario. Dinalusanmi ti basement ti balayna,” kinuna ti maysa a Saksi. No maipapan iti dadduma pay a natulongan dagiti Saksi, kinunana: “Imbilang dagiti tattao a kas man la naggapukami idiay langit tapno tumulong kadakuada.” Kinuna ti maysa nga opisial: “Nalabit matmatanyo a daytoy ti wagas ti panangyaplikarda iti Ebanghelio ken ti panangtulongda iti padada a tao. Panagkunak, iyap-aplikar dagidiay nga immay ti Ebanghelio ken ti relihionda.” Kastoy ti imbaga ti maysa a Saksi a boluntario: “Magutugotka nga umay ken tumulong a kas iti ar-aramidenmi. Talaga a makaparagsak nga adda maaramidanmi para iti padami a tattao.”

Kalpasan ti namindua a panagalawigna idi Disiembre, saan a pulos a nakasarita wenno nakita ti adu a pamilia dagiti Saksi dagiti Kristiano a kakabsatda iti sumagmamano nga aldaw. Babaen ti panangiwanwan dagiti agdaldaliasat a manangaywan ken papanglakayen iti dayta a lugar, nayurnos ti panangsaranay. No dadduma, saan a mabalin a makasarita ti gagayyem a sumagmamano la a kilometro ti kaadayoda gapu kadagiti nabangenan a kalsada ken nagsat a linia ti telepono. Tapno matulongan ti dadduma a Saksi dagiti naiputputong a kakongregasionda, nagna wenno nagbisikletada a nangballasiw kadagiti nadadael a kakaykaywan, nupay talaga a nakapegpeggad gapu iti agtumba a kaykayo. Dinalusan manen a naimbag dagiti boluntario ti adu nga eskuelaan, libraria, pagkampuan, ken pagtaengan dagiti padada a tattao ken inikkatda dagiti bangen kadagiti desdes iti kabakiran.

Panangpataud iti “Naayat nga Atmospera”

Gapu iti napasamak, adu a biktima ti napakigtotan unay kadagitoy a didigra, nangnangruna dagiti ubbing agraman dagiti lallakay ken babbaket. Naunday a panawen ken adu a panangandingay ti pamilia ken gagayyem ti kasapulan dagidiay napukawan iti balay wenno natayan iti patpatgen tapno makapangabaruananda manen. Kalpasan ti layus idiay rehion ti Aude, insurat ni Dr. Gabriel Cottin, iti psycho-medical emergency committee: “Dakkel ti maaramidan ti aniaman a panangandingay dagiti karelihionan ti biktima.”

Matmatan dagiti Saksi ni Jehova ti kasta a panangtulong kas moral ken Nainkasuratan nga obligasion. “Awan koma ti panaglalasin iti bagi [ti pudno nga ummong dagiti Kristiano],” kinuna ni apostol Pablo. “Dagiti kamkamengna addaanda koma iti isu met laeng a panangisakit iti maysa ken maysa. Ket no ti maysa a kameng agsagaba, amin dagiti dadduma a kamkameng agsagabada a mairaman iti dayta.”—1 Corinto 12:25, 26.

“Kadagiti oras kalpasan ti bagyo, adu a Kristiano a kakabsat ti immay idiay balay a timmulong a nangdalus iti amin,” kuna ti nadakamat itay a ni Hélène, a maysa itan nga ina ti nakaradkad a maladaga a babai. “Tinulongandakami uray dagiti Saksi a padami met laeng a nabagyo. Nagsayaat ti panangtulongda—sidadaan ken naimpusuan!”

Ni Odette, a nadadael ti balayna gapu iti layus, kinunana maipapan kadagiti padana a Saksi: “Liniwliwadak unay. Saanmo ngamin a mayebkas ti riknam. Naparegtaak unay iti amin nga inaramidda kaniak.” Ginupgop ti maysa pay ti rikna ti adu babaen ti panangibagana kadagitoy a sasao ti panagyaman: “Talaga nga addakami iti naayat nga atmospera!”

[Kahon/Ladawan iti panid 18, 19]

“NANGISIT NGA ALLON”

Idi ngalay ti Disiembre, sakbay unay dagiti bagyo, limned ti supertanker nga Erika iti naallon a baybay agarup 50 a kilometro iti makinlaud a baybay ti Francia, a nakaibukbokan ti 10,000 a tonelada ti petroleo. Narugitan ti 400 a kilometro nga igid ti baybay manipud Brittany agingga iti Vendée. Pinakaro ti bagyo daytoy a didigra iti ekolohia babaen ti panangiwarasna iti nagadu a petroleo, panangisaknapna iti polusion, isu a lallalo a rimmigat ti panangdalus iti dayta. Rinibu a boluntario, agtutubo ken nataengan, ti immay manipud iti intero a Francia tapno tumulong a mangdalus iti panangrugit daytoy napalet a petroleo kadagiti bato ken kadaratan.

Nakaro ti panangkontaminar ti aksidente iti ekolohia ti baybay. Naapektaran unay ti industria ti tirem ken ti dadduma pay a kappo. Sigun kadagiti ornitologo wenno agad-adal kadagiti tumatayab, natay ti di kumurang nga 400,000 a tumatayab iti baybay—dagiti puffin, grebe, gannet, ken nangnangruna dagiti guillemot. Dayta ket agingga iti maminsangapulo iti bilang dagiti natay kalpasan a naisadsad ti supertanker nga Amoco Cadiz idiay Brittany idi Marso 1978. Adu a tumatayab a naggapu idiay England, Ireland, ken Scotland ti agpalpalabas idi iti kalam-ekna kadagiti takdang ti Francia. Kinuna ti direktor ti Rochefort Bird Protection League: “Makadidigra dayta a pannakaibukbok ti petroleo. Dayta pay laeng ti kakaruan a naimatanganmi. . . . Madanagankami di la ket ta kumapsut wenno maungawto payen ti grupo dagiti manmano a kita ti tumatayab kadagiti takdang ti Francia.”

[Credit Line]

[Ladawan iti panid 15]

Ginasut ti inalaw ti helikopter, kas ditoy Cuxac d’Aude

[Credit Line]

B.I.M.

[Ladawan iti panid 15]

Iti tengnga dagiti nadadael a kaubasan, saanen a mausar ti nadadael a riles ti tren

[Credit Line]

B.I.M.

[Ladawan iti panid 15]

Nagkaiwara ti ginasut a kotse iti aglawlaw

[Ladawan iti panid 16]

Idiay Villedaigne, pito nga oras a saan a nakapanaw daytoy a lalaki

[Credit Line]

J.-M Colombier

[Ladawan iti panid 16, 17]

Natukkotukkol dagiti saleng a kas man la palito idiay distrito ti Creuse

[Credit Line]

[Ladawan iti panid 16, 17]

Kadagiti hardin laengen ti Palace of Versailles, 10,000 a kayo ti natumba

[Credit Line]

[Ladawan iti panid 17]

Kabigatanna idiay Saint-Pierre-sur-Dives, Normandy

[Credit Line]

[Dagiti ladawan iti panid 18]

Adu a timpuyog dagiti Saksi ni Jehova ti nangdalus iti pagtaengan dagiti lallakay ken babbaket idiay La Redorte (ngato) ken iti munisipio ti Raissac d’Aude (kannawan)