Ti Kangrunaan a Pakaseknak​—Panagtalinaed a Nasungdo

KAS INSALAYSAY NI ALEXEI DAVIDJUK

Tawen 1947 idi; ti lugar, sumagmamano a kilometro manipud iti bariomi a Laskiv, Ukraine, nga asideg iti beddeng ti Poland. Ti in-inauna a gayyemko a ni Stepan ket nagserbi a kartero a nangipuslit ditoy Ukraine iti literatura ti Biblia a naggapu idiay Poland. Maysa a rabii, isut’ nakita ti guardia iti beddeng. Kinamatna sana pinaltogan. Sangapulo ket dua a tawen kalpasanna, adda naisangsangayan nga epekto iti biagko ti ipapatay ni Stepan kas ilawlawagkonto.

IDI 1932 a pannakaipasngayko idiay Laskiv, sangapulo a pamilia iti bariomi ket Estudiante ti Biblia kas pannakaawag idi dagiti Saksi ni Jehova. Karaman kadagitoy dagiti nagannak kaniak, a nagbalin a nasayaat a pagwadan iti kinasungdo ken Jehova agingga iti ipapatayda idi ngalay ti dekada 1970. Iti intero a panagbiagko, ti panagbalin a nasungdo iti Dios ti nagbalin met a kangrunaan a pakaseknak.​—Salmo 18:25.

Idi 1939, ti tawen a panangrugi ti Gubat Sangalubongan II, nagbalin a paset ti Union Soviet ti pagnanaedanmi idiay makindaya a Poland. Inturayandakami dagiti Soviet agingga idi Hunio ti 1941, idi rinaut ken sinakup dagiti Aleman ti lugarmi.

Kabayatan ti Gubat Sangalubongan II, addada rigat a napasarak idiay eskuelaan. Nasursuruan dagiti ubbing nga agkansion kadagiti nasionalistiko a kanta ken makipagsanay nga agsoldado. Kinapudnona, paset iti pannakasanaymi ti panagsursuro no kasano nga ipalladaw dagiti granada. Ngem nagkitakitak nga agkansion kadagiti patriotiko a kanta ken makipagsanay nga agsoldado. Ti pannakaisurok idi ubingak pay a mangitakder kadagiti naibasar iti Biblia a pammatik ti nakatulong kaniak nga agtalinaed a nasungdo iti Dios kadagiti simmaganad a tawen.

Nagadu a tattao ti interesado iti kinapudno nga isursuro ti Biblia iti teritoria ti kongregasionmi isu a naidestino iti lugarmi ti dua a payunir, kas pangawag kadagiti amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova, tapno tumulong a mangisuro kadakuada. Ti maysa kadagiti payunir a ni Ilja Fedorovitsch ti nangyadal met kaniak iti Biblia ken sinanaynak iti ministerio. Kabayatan ti panangsakup dagiti Aleman, naideporta ni Ilja sa naibalud iti maysa kadagiti kampo konsentrasion dagiti Nazi ket sadiayen ti nakatayanna.

Ti Panangikagumaan ni Tatang nga Agtalinaed a Neutral

Idi 1941, pinadas dagiti pannakabagi ti linteg ti Soviet a pagpirmaen ni Tatang iti dokumento a mangikarkari a mangted iti kuarta a makatulong a paggasto iti gubat. Imbagana kadakuada a saanna a masuportaran ti aniaman a dasig iti gubat ken kas adipen ti pudno a Dios, isut’ agtalinaed a neutral. Naibilang ni Tatang a kabusor ken nasentensiaan a maibalud iti uppat a tawen. Ngem inkarona dayta iti uppat laeng nga aldaw. Apay? Agsipud ta idi Domingo kalpasan ti pannakaibaludna, sinakup dagiti Aleman ti lugar a pagnanaedanmi.

Idi nadamag dagiti guardia iti pagbaludan nga umas-asidegen dagiti Aleman, linukatanda dagiti ridaw ti pagbaludan sada naglibas. Iti ruar, pinaltogan dagiti soldado a Soviet ti kaaduan a balud. Saan a dagus a pimmanaw ni Tatang ngem nakalibas idi agangay sa napan iti balay dagiti gagayyemna. Manipud sadiay, impaibagana ken ni Nanang nga itulodna dagiti dokumentona, kas ebidensia a naibalud gapu ta nagkitakit a mangsuportar kadagiti Soviet iti gubat. Idi impakita ni Tatang dagitoy kadagiti Aleman a pannakabagi ti linteg, inispalda ti biagna.

Kayat a maammuan dagiti Aleman ti nagan ti amin a tattao a timmulong kadagiti Soviet. Pinilitda ni Tatang nga ipulongna ida, ngem nagkitakit. Inlawlawagna ti neutral a takderna. No adda koma innagananna, mabalin a napaltoganda koma. Isu a gapu iti kinaneutral ni Tatang, naispal met ti adu a biag ti dadduma a tattao a nagyamyaman unay kenkuana.

Nalimed a Panagtrabaho

Nagsubli dagiti Soviet ditoy Ukraine idi Agosto 1944, ket nagpatingga idi Mayo 1945 ti pannakipaset ti Europa iti Gubat Sangalubongan II. Kalpasanna, ti maaw-awagan idi a Landok a Kortina ti nangisina kadakami nga adda iti Union Soviet iti dadduma pay a paset ti lubong. Narigat uray ti panangtaginayon iti komunikasionmi kadagiti Saksi ni Jehova iti ballasiw ti beddeng ti Poland. Aglibas no kua dagiti natured a Saksi a bumallasiw iti beddeng sada agsubli a tugotda ti sumagmamano nga agkakapateg a magasin a Pagwanawanan. Tangay walo laeng a kilometro ti beddeng manipud iti pagtaenganmi idiay Laskiv, nadamagko ti adu a peggad a napasaran dagitoy a kartero.

Kas pagarigan, namindua a bimmallasiw ti maysa a Saksi nga agnagan Silvester sa nagsubli a di naan-ano. Ngem idi maikatlo a biahena, nakita dagiti agpatpatrolia iti beddeng ken dagiti guardiada nga aso. Pinukkawan dagiti soldado nga agsardeng, ngem pinaspasan ni Silvester ti nagtaray tapno ikaluya ti biagna. Ti kakaisuna idi a pamuspusanna a maliklikan dagiti aso ket aglangoy iti asideg a dan-aw. Nagpatnag a nagtalinaed iti pagattengnged a danum, a naglemmeng kadagiti kaliddaan. Kalpasanna, idi nabannogen dagiti soldado a nagbirok, agpigpigerger ken nabambannog ni Silvester a nagawid.

Kas naisalaysay itay, napapatay ti kaanakan ni Silvester a ni Stepan idi pinadasna a ballasiwen ti beddeng. Nupay kasta, rumbeng a taginayonenmi ti komunikasionmi kadagiti tattao ni Jehova. Babaen ti panagregget dagiti natured a kartero, nakaawatkami iti naespirituan a taraon ken makatulong a panangiwanwan.

Iti simmaruno a tawen, idi 1948, nabautisaranak iti rabii iti bassit a dan-aw nga asideg iti pagtaenganmi. Nagtataripnong iti balaymi dagidiay agpabautisar, ngem diak ida am-ammo, tangay nasipnget ken naaramid ti amin a siuulimek ken sililimed. Dikam nagiinnuni a kandidato iti bautismo. Diak am-ammo ti nagpalawag a nangimtuod kaniak kadagiti saludsod a nainaig iti bautismo bayat a nagtakderkami iti asideg ti dan-aw, wenno uray ti nangitaneb kaniak. Sumagmamano a tawen kalpasanna, idi naginnestoriakami iti maysa a naimbag a gayyem, naammuanmi a naggiddankami a nabautisaran iti daydi a rabii!

Idi 1949, pinaregta ti Brooklyn dagiti Saksi ditoy Ukraine nga agpetisionda sadi Moscow tapno agbalin a legal ti panangasabami iti Union Soviet. Kas panangsurot iti dayta a bilin, naipatulod ti maysa a petision iti minister of the interior a maiturong iti Presidium ti Supreme Soviet ti U.S.S.R. Kalpasanna, nakiddaw kada Mykola Pyatokha ken Ilya Babijchuk a mapanda sadi Moscow tapno ammuenda ti sungbat ti gobierno iti petisionmi. Immannugotda isu a nagbiaheda sadi Moscow iti daydi a kalgaw.

Dimngeg ti opisial a simmango iti daytoy a delegasion bayat nga impakaammoda ti naibasar iti Biblia a rason ti trabahomi. Inlawlawagda a ti trabahomi ket maar-aramid a maitunos iti padto ni Jesus a “daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti isuamin a mapagnaedan a daga a maipaay a pangsaksi kadagiti isuamin a nasnasion.” (Mateo 24:14) Nupay kasta, imbaga ti opisial a saanto a pulos a pagbalinen ti Gobierno a legal ti trabahomi.

Nagawid dagiti Saksi sada napan idiay Kiev, ti kabesera ti Ukraine, tapno ipagna ti legal a pannakabigbig ti trabahomi ditoy Ukraine. Saan manen a pinatgan dagiti pannakabagi ti linteg ti kiddaw. Imbagada a saan a maan-ano dagiti Saksi ni Jehova no suportaranda laeng ti Gobierno. Sigun kadakuada, masapul nga agsoldado dagiti Saksi ken agbutos no eleksion. Nailawlawag manen ti neutral a takdermi, kayatna a sawen, a kas ti panangtuladmi iti Pangulomi a ni Jesu-Kristo, rumbeng a saankami nga agbalin a paset ti lubong.​—Juan 17:14-16.

Di nagbayag kalpasanna, naaresto, naidarum, ken nasentensiaan da Kabsat Pyatokha ken Babijchuk a maibalud iti 25 a tawen. Agarup iti dayta a panawen, idi 1950, adu a Saksi a nakairamanan ni tatangko ti innala dagiti pannakabagi ti linteg. Nasentensiaan ni tatang iti 25 a tawen a pannakaibalud ken naipan idiay Khabarovsk, iti makindaya a pungto ti Union Soviet a dandani 7,000 a kilometro ti kaadayona!

Naidestiero Idiay Siberia

Kalpasanna idi Abril 1951, nangaramid ti Gobierno dagiti Soviet iti organisado a panangraut kadagiti Saksi kadagiti makinlaud a republika a pagaaamo itan kas Latvia, Estonia, Lithuania, Moldova, Belarus, ken Ukraine. Kabayatan dayta a bulan, 7,000 kadakami, a pakairamananmi ken ni Nanang, ti naidestiero idiay Siberia. Maysa a rabii, basta immay lattan dagiti soldado idiay balaymi ket impandakami iti estasion ti tren. Sadiay nga impupokdakami kadagiti bagon ti baka​—agarup 50 iti kada bagon​—ket nasurok a dua a lawas kalpasanna, indissaagdakami iti lugar a maawagan a Zalari, nga asideg iti Dan-aw Baikal iti distrito ti Irkutsk.

Bayat a sitatakderak iti kaniebian, a kumkumter gapu iti naglamiis nga angin ken pinalawlawan dagiti armado a soldado, pinampanunotko no ania ti mapasamak kadakami. Kasano a makapagtalinaedak a nasungdo ken Jehova ditoy? Rinugianmi ti nagkansion kadagiti kanta ti Pagarian tapno mailiwliwagmi ti lamiis. Kalpasanna, simmangpet dagiti manedyer ti adu a negosio a kukua ti gobierno. Agkasapulan ti dadduma iti lallaki nga agtrabaho iti nadagsen, idinto ta ti dadduma ket agkasapulan iti adu a babbai a mangasikaso kadagiti banag a kas iti panagtaraken iti animal. Impandakami ken ni Nanang iti pakaibangbangonan ti Tagninskaya Hydroelectric Power Station.

Idi simmangpetkami, nakitami dagiti naintar a naaramid iti kayo a baraks, a pagnanaedan dagiti naidestiero. Naibaonak nga agmaneho iti traktora ken agbalin nga elektrisian, ket naibaon ni Nanang nga agtrabaho iti talon. Naideporta, saan a kas balud, ti opisial a klasipikasionmi. Isu a makapankami iti kabangibang a lugar manipud iti planta ti koriente, nupay napawilankami a sumarungkar iti sumaganad a purok a 50 a kilometro ti kaadayona. Pinilitdakami dagiti pannakabagi ti linteg a pirmaan ti deklarasion a mangibagbaga nga agtalinaedkami sadiay iti agnanayon. Kasla nakaun-unday dayta para kaniak nga agtawen idi iti 19, isu a saanak a nagpirma. Kaskasdi a nagtalinaedkami iti dayta a lugar iti 15 a tawen.

Idiay Siberia, saan laengen a 8 a kilometro no di ket nasurok nga 6,000 a kilometro ti kaadayo kadakami ti beddeng ti Poland! Inkagumaanmi amin a Saksi nga organisaren manen dagiti kongregasion. Nangdutokkami kadagiti lallaki a mangidaulo. Idi damo, awan literaturami iti Biblia malaksid iti sumagmamano a naikagumaan dagiti Saksi nga itugot manipud Ukraine. Nakopia dagitoy babaen ti ima, ken nagsisinublatanmi a binasa.

Di nagbayag, rinugianmin ti naggigimong. Tangay adukami nga agnanaed iti baraks, kaaduanna ket rabii ti gimongmi. Buklen ti agarup 50 a tattao ti kongregasionmi, ket nadutokanak a mangidaulo iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro. Manmano ti lallaki iti kongregasionmi, isu nga uray dagiti babbai ti nangiparang iti paset dagiti estudiante. Dayta nga urnos ket nairugi kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti dadduma pay a lugar idi 1958. Sipapasnek dagiti amin a nangisagana kadagiti pasetda. Minatmatanda ti eskuelaan kas pamay-an tapno maidaydayawda ni Jehova ken maparegtada ti dadduma iti kongregasion.

Nabendisionan ti Ministeriomi

Tangay adda dagiti di Saksi a kakaduami iti baraks, manmano ti limmabas nga aldaw a saanmi a nairanud ti pammatimi kadagiti sabsabali, nupay siiinget a naiparit daytoy. Simmayaat dagiti kasasaad kalpasan a natay ti pangulo dagiti Soviet a ni Joseph Stalin idi 1953. Nawaywayan ti naipalubos a pannakisaritami iti dadduma maipapan kadagiti naibasar iti Biblia a patpatienmi. Babaen ti pannakisinnuratmi iti gagayyemmi idiay Ukraine, naammuanmi no ayan ti dadduma pay a Saksi iti lugarmi tapno makasaritami ida. Daytoy ti nakatulong tapno maorganisarmi dagiti kongregasionmi iti sumagmamano a sirkito.

Idi 1954, inkasarko ni Olga, a naidestiero met manipud Ukraine. Iti panaglabas dagiti tawen, dakkel ti naitulongna iti panagserbik ken Jehova. Kabsat ni Olga ni Stepan a napapatay iti beddeng ti Ukraine ken Poland idi 1947. Idi agangay, naaddaankami iti anak a babai nga isu ni Valentina.

Adu a bendision ti sinagrapmi a dua ken ni Olga iti Nakristianuan a ministeriomi idiay Siberia. Kas pagarigan, naam-ammomi ni George, a panguluen ti maysa a grupo dagiti Baptist. Kanayon a sinarungkaranmi ken inyadalan iti aniaman a magun-odan a ruar ti magasin a Pagwanawanan. Di nagbayag, naamiris ni George a ti ikaskasaba dagiti adipen ni Jehova manipud iti Biblia ket kinapudno. Rinugianmi met nga inyadalan ti sumagmamano kadagiti gagayyemna a Baptist. Anian a ragsakmi idi nabautisaran ni George ken ti adu a gagayyemna ken nagbalinda a naespirituan a kakabsatmi!

Idi 1956, nadutokanak nga agdaldaliasat a manangaywan, isu a kasapulan a bisitaek ti maysa a kongregasion iti lugarmi iti kada lawas. Agmalmalem nga agtrabahoak ket kalpasanna, agluasak no rabii babaen ti motorsiklok tapno sarungkarak ti maysa a kongregasion. Bigbigat no kuan nga agsubliak iti trabahok. Ni Mykhailo Serdinsky, a nadutokan a tumulong kaniak iti trabaho a panagdaliasat, ket natay iti aksidente iti kalsada idi 1958. Mierkoles a natay, ngem intantanmi ti pumponna agingga iti Domingo tapno maikkan iti gundaway ti adu a Saksi a makipamumpon.

Idi nangrugin a nagna ti dakkel a grupomi nga agturong iti sementerio, simmurot dagiti miembro ti State Security. Ti panagpalawag a mangdakamat iti naibasar iti Biblia a namnamami a panagungar kaipapananna ti peggad a maarestokami. Ngem natignayak nga agsao maipapan ken Mykhailo ken dagiti nakaskasdaaw a namnamana. Nupay nagusarak iti Biblia, didak inaresto ti State Security. Kas man la impagarupda nga awan ti maganabda ken am-ammodak met a naimbag, tangay masansan a “sangailidak” iti hedkuarterda tapno palutpotenda.

Nangliput ti Maysa a Tiktik

Idi 1959, inaresto ti State Security ti 12 a Saksi a mangidadaulo iti panangasaba. Adda sumagmamano pay a naayaban tapno mapalutpot, ket maysaak kadakuada. Idi siakon ti palutpotenda, naklaatak a nakangngeg kadagiti opisial a mangisalsalaysay kadagiti kompidensial a detalye maipapan iti trabahomi. Kasano a naammuanda dagitoy? Nabatad nga adda tiktik, nga am-ammonakami unay ken medio nabayag metten a makitintinnulong iti Gobierno.

Agaassideg ti selda ti 12 a naaresto, ket nagaanamonganda nga awanen ti ibagada pay kadagiti pannakabagi ti linteg. Iti kasta, kapilitan nga agparang ti tiktik inton mabistada tapno agtestigo kontra kadakuada. Nupay saanak a naidarum, napanak idiay korte tapno makitak ti mapasamak. Nagsalusaludsod ti hues, ngem saan a simmungbat dagiti 12. Pagammuan, maysa a Saksi nga agnagan Konstantyn Polishchuk, nga adun a tawen nga am-ammok, ti nagtestigo a maibusor kadagiti 12. Nalpas ti bista babaen ti pannakasentensia ti sumagmamano a Saksi iti pannakaibalud. Iti eskinita iti ruar ti pasdek ti korte, naranaak ni Polishchuk.

“Apay a liniputannakami?” inyimtuodko.

“Agsipud ta saanakon a mamati,” insungbatna.

“Ania ti saanmon a patien?” dinamagko.

“Basta diak mamatin iti Biblia,” kinunana.

Mabalin met koma a liniputannak ni Polishchuk, ngem idi nagtestigo, saanna a dinakamat ti naganko. Isu a dinamagko no apay a dinak inkalam-it.

“Diak kayat a maibaludka,” inlawlawagna. “Makonkonsiensiaak pay laeng gapu iti kabsat ni baketmo a ni Stepan. Siak ti nangibaon kenkuana a bumallasiw iti beddeng idi rabii a napapatay. Talaga a ladingitek unay dayta.”

Naklaatak kadagiti imbagana. Anian ti pannakabibineg ti konsiensiana! Nagbabawyanna ti ipapatay ni Stepan, ngem ita ket liniputanna dagiti adipen ni Jehova. Diak pulos a nakitan ni Polishchuk. Natay sumagmamano a bulan kalpasanna. Para kaniak, nangibati iti nauneg nga emosional a piglat ti pannakakitak iti maysa a nagtalkak iti adu a tawen a nangliput kadagiti kakabsatmi. Ngem adda napateg a naadalko iti dayta a kapadasan: Nagbalin a traidor ni Polishchuk agsipud ta insardengnan a basaen ken patien ti Biblia.

Rumbeng a laglagipentayo daytoy a leksion: Tapno makapagtalinaedtayo a nasungdo ken Jehova, masapul a regular nga adalentayo ti Nasantuan a Kasuratan. Kuna ti Biblia: “Saluadam ta pusom, ta aggubuay iti dayta dagiti ubbog ti biag.” Kanayonanna, imbaga ni apostol Pablo kadagiti Kristiano nga agannadda. Apay? “Gapu iti panagamak nga addanto ketdi tumanor iti asinoman kadakayo a maysa a nadangkes a puso nga awanan pammati babaen ti iyaadayo iti sibibiag a Dios.”​—Proverbio 4:23, NW; Hebreo 3:12.

Panagsubli Ditoy Ukraine

Idi nagpatingga ti pannakaidestieromi sadi Siberia idi 1966, nagsublikami ken ni Olga ditoy Ukraine, iti ili a managan Sokal, agarup 80 a kilometro manipud iti L’viv. Nakaad-adu ti rumbeng nga aramidenmi, tangay 34 laeng idi dagiti Saksi ditoy Sokal ken kadagiti kabangibang nga ili ti Cervonograd ken Sosnivka. Ita, addan 11 a kongregasion iti daytoy a lugar!

Natay a simamatalek ni Olga idi 1993. Tallo a tawen kalpasanna, inkallaysak ni Lidiya, ket nagbalin a dakkel a katulongak nanipud idin. Kanayonanna, nareregta nga adipen ni Jehova ti anakko a ni Valentina ken ti pamiliana ken gubuayan met iti pammaregta. Nupay kasta, ti kanayon a mangparparagsak unay kaniak ket ti panagtalinaedko a nasungdo ken Jehova, ti Dios nga agtignay a sisusungdo.​—2 Samuel 22:26.

Natay a sisusungdo ken Jehova ni Alexei Davidjuk idi Pebrero 18, 2000, bayat a maisagsagana ti pannakaipablaak daytoy nga artikulo.

[Ladawan iti panid 20]

Nagtataripnong ti kongregasionmi iti baraks idi 1952 idiay makindaya a Siberia

[Ladawan iti panid 23]

Ti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro idi 1953

[Ladawan iti panid 23]

Pumpon ni Mykhailo Serdinsky idi 1958

[Ladawan iti panid 24]

Kaduak ni baketko a Lidiya