Siraragsak a Panangdaer iti Kumaribuso a Lubong
MADAERAN TI KAADUAN A TATTAO DAGITI RIGAT TI BIAG, NGEM MANMANO TI MANGDAER A SIRARAGSAK. KALIKAGUMAN DAYTA TI NAISANGSANGAYAN A KITA TI SIRIB.
ITI panangbigbigna iti daytoy, kuna ti libro a The 24-Hour Society: “Masapul a patanorentayo ti sirib a mangsalaknib kadagiti kasapulan ti tao ken katatao iti pinataudtayo a lubong ti teknolohia.”
Makaparagsak ta nalakan a magun-odan ti praktikal a sirib iti libro a kasasaknapan ti pannakaiwarasna iti lubong—ti Sao ti Dios a ti Biblia. Gapu ta impaltiing Daydiay makaawat a naan-anay kadagiti kasapulan ti tao ken katatao, naglaon ti Biblia kadagiti napadas ken napaneknekanen a makagunggona a prinsipio. Ti panangyaplikar kadagitoy a prinsipio ti makatulong kenka tapno ad-adda a maiturongmo ti biagmo ken uray kaskasano ket mangparagsak kenka bayat a dadaeram ita ti kumaribuso a lubong.—Isaias 48:18; 2 Timoteo 3:16.
Tamingen dagitoy a prinsipio ti tallo a kangrunaan a benneg. Umuna, ipatuldoda no ania a kasasaad ti nainsiriban a kissayam. Maikadua, matulongandaka a mangikeddeng kadagiti nasayaat nga ipangpangruna. Maikatlo, mangipaayda iti naespirituan a panangmatmat iti biag a nasaysayaat nga amang ngem iti bin-ig a sekular a panangmatmat. Amirisentayo ita dagitoy tallo a benneg.
Taginayonem a Simple ken Naurnos ti Biagmo
Iladawanmo iti panunotmo a mapanka agkampo iti sumagmamano nga aldaw. Kayatmo a nanam-ayka, isu a mangitugotka iti dakkel a tolda agraman ti amin a mapanunotmo a kasapulam. Mangalaka met iti trailer a napno iti muebles, paglutuan, freezer, bassit a generator, silaw, TV, ken adu pay a banag, agraman iti taraon. Nupay kasta, adu nga oras ti mabusbosmo a mangipuesto kadagitoy amin a banag! Kalpasanna, iti ngudo ti ababa a bakasionmo, nagadu manen a tiempo ti busbosem nga agempake—agraman ti panangidulin manen kadagitoy. No lagipem, maamirismo a saan nga umdas ti panawenmo a nangtagiragsak iti panagkampom! Panunotem no makagunggona met laeng ti amin a panagbannogmo.
Para iti minilion a tattao itatta, ti biag ket kas iti dayta a panagkampo. Busbosenda ti aglablabes a tiempo a manggun-od ken mangmantener iti nagadu a material a banag nga ipapati daytoy a lubong a kasapulantayo tapno agbalintay a naragsak. Maisupadi iti dayta, kinuna ni Jesus: “Uray no addaan kinaruay ti maysa a tao ti biagna saan nga agtaud iti bambanag nga ik-ikutanna.” (Lucas 12:15) Wen, ti kalidad ti biag ket saan a maibasar iti material a kinabaknang. Kinapudnona, ti kinabaknang masansan a degdeganna dagiti rigat ken pakadanagan iti biag. “Ti aglaplapusanan a kukua daydiay nabaknang saan a mangipalubos kenkuana a maturog,” kuna ti Eclesiastes 5:12, NW.
Isu nga amirisem a naimbag ti tunggal sanikuam, ket saludsodam ti bagim, ‘Talaga aya a kasapulak daytoy a banag, wenno makasinga laeng? Pasayaatenna aya ti kalidad ti biagko, wenno takawanna ti napateg a tiempok?’ Kuna ti introduksion ti libro ni Leonie McMahon a Why Am I So Tired?: “Ti pannakaimbento ti nadumaduma nga alikamen a nairanta a mangpanam-ay iti panagtrabaho iti balay ket nagbanag iti panagtrabaho ti asawa a babai iti ruar ti balay tapno magatang ken mamantenerna dagitoy.”
No pagbalinem a simple ti panagbiagmo, ad-adu ti tiempom para iti pamiliam, gagayyemmo, ken iti bagim. Napateg ti kasta a tiempo para iti kinaragsakmo. Dika agbalin a kas kadagidiay naladawen a nakatakuat iti biagda a napatpateg ti gagayyem ken pamilia—ken lallalo a makapainteres—ngem iti kuarta ken material a bambanag. Tattao laeng ti mabalin nga agayat kenka. Dagiti kuartam iti banko, stock portfolio, computer, telebision, ken dadduma nga alikamen, nupay mabalin nga adda umno a maaramidanda, ket makinruar laeng a ramit ti biag, saan a ti kangrunaan a pasetna. Dagidiay mangipangpangruna kadagitoy a banag tagtagibassitenda ti biagda isu nga inton agangay, didanton mapnek wenno didanton naragsak.—1 Timoteo 6:6-10.
Iplanom ti Tiempom ken Ikeddengmo Dagiti Ipangpangrunam
No maminsan ti panangiplano iti tiempo ket kas iti panangbalanse iti pinansial a badyet. No padasem nga aramiden ti adu unay a banag iti limitado nga orasmo, saan a nainsiriban ti panangusarmo iti tiempom. Sigurado a ti kasta nga estilo ti panagbiag ket agtungpal iti pannakapaay, rigat, ken panagdanag. Isu a sursuruem nga ikeddeng dagiti ipangpangrunam.
Umuna, ikeddengmo no ania dagiti napatpateg a banag, ket mangilatangka iti umdas a tiempo kadagitoy. Kadagiti Kristiano, kanayon a maipangpangruna dagiti naespirituan nga aramid. (Mateo 6:31-34) No sigaganat wenno parparawpaw ti pannakaaramid dagiti napateg a banag, masansan a rumsua dagiti nadagsen a parikut. Gapuna, mabalin a nasken nga ikkatem ti aniaman a banag a mangibus iti adu a tiempo a saan unay makagunggona.
No ikeddengmo dagiti ipangpangrunam, laglagipem met a kasapulam bassit ti agmaymaysa—tiempo a maipaay iti makagunggona a panagmennamenna tapno gumanaygayka manen. “Ti makagunggona a panagmaymaysa,” kuna ti pagiwarnak a Psychology Today, ket “napateg a pangpaganaygay iti agdama a kumaribuso a lubong. . . . Ti panagmaymaysa ket pagpasaranta iti biag.” Dagiti makumikom unay a tattao a din makapagmennamenna agbalin a parparawpaw ti panangmatmatda iti biag.
Kinaemma ken Espiritualidad
Ti kinaemma ken espiritualidad ti dua kadagiti kasayaatan a galad a mabalinmo a kupikopan tapno agbalin a naragsak ken natimbeng ti panagbiagmo. Nasken ti kinaemma tapno makapagtukiadka kadagiti dimo kabaelan a trabaho ken rebbengen. No naemmaka, ammom no kaano a pagkedkedam ti panag-overtime wenno dadduma pay nga aktibidad a mangsinga iti napatpateg a banag. Dagiti naemma a tattao saanda nga apalan ti ik-ikutan ken ar-aramiden ti sabsabali; isu a mas kontentoda. Ti pudno a kinaemma, ngarud, ket maysa a paset ti espiritualidad, sabali pay a napateg a pamuspusan tapno ad-adda a maiturongtayo ti biagtayo.—Mikias 6:8; 1 Juan 2:15-17.
Ti espiritualidad a naibasar iti umiso a pannakaammo iti Biblia pagbalinennaka a nalaklaka a makailasin ken makaawat—tao a saan a nalaka a maallilaw iti panangipapan ti lubong iti balligi. Ipangagmo ti masirib a pammagbaga ti 1 Corinto 7:31: “[Bay-anyo] dagidiay mangus-usar iti lubong [nga agbalin a] kas kadagidiay di mangus-usar a naan-anay iti dayta; ta ti buya daytoy a lubong agbaliwbaliw.” Dagiti Kristiano ‘us-usarenda ti lubong’ no ipapaayanda ti material a kasapulan ti bagida ken ti pamiliada, ngem dida palubosan daytoy a lubong a mangapektar a naan-anay kadakuada. Ammoda nga awan ti pudno a kinatalged nga itukonna, ta mabiiten a madadael a naan-anay, ken ti pudpudno a balligi—kinatalged ken biag nga agnanayon iti paraiso a daga—ket agpannuray laeng iti takder ti maysa a tao iti imatang ti Dios. (Salmo 1:1-3; 37:11, 29) Isu nga ipangagmo ti pammagbaga ni Jesus, ket nainsiriban nga agurnongka kadagiti “gameng idiay langit, sadiay a saan nga ibusen ti sanga wenno uray lati, ken sadiay a saan a serreken ken takawen dagiti mannanakaw.”—Mateo 6:20.
Liklikam ti Danag ken Sapulem ti Pudno a Talna
Bayat nga umad-adanin ti panagpatingga daytoy agdama a sistema, sigurado nga umadu dagiti pakarigatan ken pakasapulan iti tiempom. Anian a nagpateg ngarud nga ikagumaam nga iyaplikar ti balakad ti Biblia a: ‘Dika maringgoran iti aniaman, no di ket iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatmo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo ken dagiti pannakabalin ti isipmo babaen ken Kristo Jesus.’ Ti kasta a talna saan a magun-odan ti siasinoman nga agannayas iti bin-ig a nailubongan a pagannayasan a di makailasin iti kinapateg ti panagkararag.—Filipos 4:6, 7.
Ngem saan la a talna ti isip ti ited ni Jehova kenka. Tulongannaka a mangibaklay iti rebbengem iti kada aldaw no ‘iyallatiwmo kenkuana ti isuamin a pakaringgoram.’ (1 Pedro 5:7; Salmo 68:19) Nainsiriban ngarud nga ipangagmo ti Dios iti kada aldaw babaen ti panagbasam iti maysa a paset ti Saona. Siasino ti makaipaay iti nasaysayaat a pammagbaga no di ti Namarsua kenka? (Salmo 119:99, 100, 105) Wen, paneknekan ti kapadasan dagidiay nangisentro iti biagda iti Dios a dakkel ti nagun-odanda a tulong tapno siraragsak a madaeranda ti kumaribuso ita a lubong.—Proverbio 1:33; 3:5, 6.
[Blurb iti panid 11]
Ikeddengmo dagiti ipangpangrunam, agraman ti kasapulam a panagmaymaysa ken ti espiritualidadmo
[Ladawan iti panid 9]
Mapagbalinmo aya a simple ken naurnos ti biagmo?
[Ladawan iti panid 10]
Bambanag kadi ti ipangpangrunam wenno dagiti tattao?