Naipugso a Radioaktibo—Makapadanag
KALPASAN ti namin-adu a pannakasubok dagiti nuklear nga igam idi dekada 1950, ti strontium 90 (Sr90), a basura dagiti nuklear a panagbalbaliw, ket natakuatan iti ngipen dagiti ubbing, kuna ti periodiko a Globe and Mail iti Canada. Iti daydi a tiempo, naipabasol daytoy iti kellaat nga iyaadu dagiti nagkanser nga ubbing.
Ita, adu a dekadan ti napalabas, madanagan manen dagiti sientista a kameng ti U.S. Radiation and Public Health Project. Ilawlawag ni Dra. Janet Sherman, maysa nga espesialista kadagiti sakit a di kasapulan a maopera a makipagtartrabaho iti proyekto, nga “umad-adu ti Sr90 iti ngipen dagiti ubbing a naipasngay nanipud idi 1990 a kas iti kasasaad kabayatan dagiti tawen a nasubok dagiti nuklear nga igam iti rabaw ti daga.”
Paggapgapuan ti Sr90? Ipatuldo ti sumagmamano a sientista a posible a kadagiti napalabas a nuklear nga aksidente, radiasion manipud kadagiti mayat ti andarna a nuklear a planta, wenno iti namin-adu a pannakasubok dagiti bomba iti adu a tawen.a Aniaman ti naggapuanna, maipauneg dagiti tattao ti Sr90 babaen ti pannanganda kadagiti kontaminado a mula ken iyiinumda iti gatas dagiti baka a nakapangan iti kontaminado a ruot. Tangay ti kemikal a pakabuklan ti Sr90 ket kaasping ti calcium, maurnong ti radioaktibo a material iti tulang dagiti tattao, isu nga umad-adu ti risgo nga agkanser ti tulangda ken agleukemiada.
Inyebkas met ti Globe ti panagdanagna maipapan iti pannakaapektar dagiti masakbayan a kaputotan iti radiasion. “No maikkat iti pagtataudan ti bileg ti reaktor,” ilawlawag ti periodiko, “[ti nuklear a basura] ket agarup maysa a milion a daras nga ad-adu ti radioaktibona ngem idi naikarga dayta. Ti kaik-ikkat a fuel a nausar manipud iti dayta ket naibilang a makapapatay unay nga uray la a pakatayan ti tao a sitatakder iti maysa la a metro a kaadayo [tallo a pie] iti las-ud ti maysa nga oras agsipud ta nasabidongan iti radiasion.”
Gapu iti naipugso a radioaktibo a mamagpeggad iti sangatauan, realistiko pay laeng kadi ti mangnamnama nga adda natalged a masakbayantayo? Idi damo a naparsua ti daga ken dagiti sibibiag a parsua iti dayta, kunaen ti Biblia kadatayo nga amin a banag ket “nasayaat unay.” (Genesis 1:31, NW) Makapagtalektayo iti kari ti Biblia nga asidegen nga agbalin a paraiso ti planetatayo. Awanton ti taraon ken danum a kontaminado gapu iti radiasion.—Salmo 65:9-13; Apocalipsis 21:1-4.
[Footnote]
a Kalpasan ti aksidente iti planta ti bileg nuklear idi 1986 idiay Chernobyl, Ukraine, immadu iti maminsangapulo a daras ti Sr90 iti ngipen dagiti Aleman nga ubbing.
[Picture Credit Line iti panid 31]
Retrato: Retrato a kukua ti U. S. Department of Energy