Siensia ken Relihion—Ti Pagsupiatanda
“Ti aya relihion ket naan-anay a maipaawat kas makaakar a sakit ti isip?”—Richard Dawkins, biologo.
NO DADDUMA, maipagarup a nakarot’ panagbinnusor ti relihion ken siensia. Kadagiti dadduma, agparang a nakaro unay ti pagsupiatanda ta kasla agballigi laeng ti maysa no mapukawen ti sabali.
Iti maysa a dasig, patien ti dadduma a sientista a kas ken ni Peter Atkins, nga “imposible” nga agtunos ti relihion ken siensia. Kuna ni Atkins a ti panamati “a ti Dios ti makailawlawag (iti aniaman a banag, no saan man nga iti amin a banag) ket makarimon a panunoten.”
Iti sabali a dasig, addada relihioso a tattao a mangpabasol a ti siensia ti nangdadael iti narelihiosuan a pammatida. Sigun kadagita a tattao, makaallilaw ti siensia a maar-aramid ita; mabalin a husto dagiti ibagbagada a kinapudno, ngem ti di umiso a panangilawlawag kadagitoy a kinapudno ti mangpakapuy iti panamati dagiti relihioso. Kas pagarigan, kuna ti biologo a ni William Provine a ti Darwinismo “ket saan a kangrunaan a pamuon ti etika; saan a kangrunaan a kaipapanan ti biag.”
Ngem timmaud dagiti panagsupiat gapu kadagiti palso wenno di mapaneknekan a panangipapan ti agsumbangir a dasig. Iti adun a siglo, insuro dagiti panguluen ti relihion dagiti inaanito a sarsarita ken palso a sursuro a maikontra kadagiti takuat ti moderno a siensia ken saan a naibasar iti naipaltiing a Kasuratan. Kas pagarigan, kinondenar ti Iglesia Katolika Romana ni Galileo gapu ta siuumiso nga imbagana a ti daga ket agrikrikus iti init. Saan a maikontra iti Biblia ti panangmatmat ni Galileo, ngem dayta ket maikontra iti insuro ti simbaan idi a tiempo. Iti kasumbangirna, mapabasol dagiti sientista no isuroda a pudno ti di mapaneknekan a teoria a ti biag ket timmaud manipud iti awanan biag a banag a saan a tartarawidwidan ti Dios. Laisenda ti narelihiosuan a pammati a kas di nasientipikuan.
No kasta, mabalin kadi a pagtunosen ti siensia ken ti relihion? Wen, mabalin. Kinapudnona, agtinnulong imbes nga agkontra ti napaneknekanen a siensia ken ti pudno a relihion.
[Ladawan iti panid 2, 3]
Insuro ni Galileo ti nasientipikuan a kinapudno, a nangbabalawan ti simbaan kenkuana