Naiduma a Kita ti Pannagna!
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY FINLAND
Nadamagmo kadin ti nakasarukod a pannagna? Ditoy Finland, daytoy a kita ti pannagna ket nagbalinen a maysa kadagiti kalatakan nga ehersisio. Ramanen dayta ti panagusar kadagiti sarukod a kaasping dagiti maus-usar iti panag-ski. Kasano a timmaud, ken ania dagiti pagimbaganna?
NO MAKAKITAKA iti nakasarukod a mannagna, mabalin a mapanunotmo ti maysa nga agis-ski iti away. Kinapudnona, dagiti makisalip iti ski ti nangirugi iti nakasarukod a pannagna idi rinugianda ti napinget a panagsanayda iti kalgaw babaen ti pannagnada nga us-usarenda dagiti sarukodda nga ag-ski. Idi dekada 1980, damo a nayam-ammo ti nakasarukod a pannagna iti dadduma nga atleta kas makatulong nga ehersisio. Idi arinunos ti dekada 1990, tinulad ti kaaduan nga umili ti nakasarukod a pannagna. Sigun iti surbey ti Gallup idi 2004, 760,000 a taga-Finland—19 a porsiento kadagiti umili—ti nakasarukod a magmagna iti di kumurang a maminsan iti kada lawas. “Ti nakasarukod a pannagna ket nagbalin itan a maikadua a kalatakan a panagehersisio ditoy Finland, a ti pannagna ti kaunaan,” kinuna ni Tuomo Jantunen, direktor ehekutibo ti Suomen Latu, ti organisasion a nangaramid iti surbey. Napaneknekanen a saan nga aglabas nga uso ti nakasarukod a pannagna. Kadagiti kallabes a tawen, daytat’ in-inut a tinulad metten ti dadduma a pagilian.
Adu ti makaammo kadagiti pagimbagan ti pannagna, ngem ania dagiti pagimbagan ti nakasarukod a pannagna? “Ti maysa a pagimbaganna ket maehersisio ti makinngato a paset ti bagi, agraman dagiti masel iti takiag, bukot ken buksit,” kinuna ti physical therapist ken eksperto iti nakasarukod a pannagna a ni Jarmo Ahonen. “Makatulong met a mangrelaks kadagiti nairteng a paset ti tengnged ken abaga, a gagangay a parikut dagiti agop-opisina,” kinunana pay.
Yantangay ad-adu a masel ti maehersisio iti nakasarukod a pannagna ngem iti gagangay a pannagna, mapaaduna met ti mausar a calorie. Nalaklaka a mapapartak ti pannagna ti maysa a tao ken panagpitik ti pulsona no agus-usar kadagiti sarukod. Ngem saan la a dayta. Sigun kadagiti mangitantandudo, no husto ti pannakausar dagiti sarukod, matulonganda ti maysa a magna a sililinteg isu a sumayaat ti posturada. “Ti nakasarukod a pannagna bang-aranna met ti panagut-ot ti susuop, tangay ti dagsen ti bagi ket mabalin a maiturong iti sarukod,” kinuna ni Ahonen. Inlawlawag ti maysa a nakasarukod a mannagna a dagiti natirad a sarukod ti makatulong kenkuana a mangbalanse iti pannagnana kadagiti nagalis a disso. Nagbanaganna, kabayatan ti tiempo ti lam-ek, nakasarukoden dagiti lallakay ken babbaket a mannagna, ta masansan a naabbungotan ti daga iti yelo wenno niebe iti dayta a tiempo.
[Kahon iti panid 20]
Panangrugi
Saan a kasapulan a nangina dagiti alikamen a mausar iti nakasarukod a pannagna. Kasapulam laeng ti komportable a sapatos ken dagiti kangrunaan a nairanta a sarukod nga umiso ti kaatiddogda. No magnaka kadagiti natangken a disso, agusarka kadagiti goma a pagpullat kadagiti natirad a murdong dagiti sarukod. Saan a narigat a sursuruen ti nakasarukod a pannagna. Kabaelam a sursuruen dayta. Ngem no agdadamoka, nasayaat no agpaisuroka iti eksperto iti dayta.