Panangmatmat iti Lubong

◼ “Ti kaunggan ti baybay ti kaaduan kadagiti parsua nga agnanaed iti planetatayo. Maysa met dayta kadagiti karirigatan ti kasasaadna . . . Ngem sadinoman ti kitaentayo, makasaraktayo kadagiti sibibiag a parsua. No dadduma, naisangsangayan ti kinaaglaplapusananda.”—NEW SCIENTIST, BRITANIA.

◼ Iti nabiit pay a pangsubokan a kaso, ti hues ti gobierno idiay Harrisburg, Pennsylvania, Estados Unidos, imbilinna a “maiparit iti konstitusion ti panangisuro iti [nainsiriban a pannakadisenio] kas sandi ti ebolusion iti klase a siensia iti pangpubliko nga eskuelaan.”—NEW YORK TIMES, E.U.A.

◼ Sigun iti surbey ti damag idi 2005, “51 a porsiento kadagiti Americano dida patien ti teoria nga ebolusion.”—NEW YORK TIMES, E.U.A.

◼ Iti edad a 175, ti 150 a kilo ti timbangna a ni Harriet, maysa a higante a pawikan a naggapu idiay Galápagos ken agnanaed iti maysa a zoo idiay Brisbane, Australia, ti “kalakayanen a sibibiag nga animal iti lubong.”—AUSTRALIAN BROADCASTING CORPORATION.

◼ Natakuatan dagiti managsukisok a taga-Switzerland no kasano a salakniban ti dadduma a kita ti mais ti ramutda kontra kadagiti naggapu iti laud nga igges nga agkaan iti ramut. Agpataud dagitoy a mais iti angot nga umagsep iti daga. Gapu iti dayta, maatrakar dagiti nagbabassit nga igges a maawagan iti threadworm. Dagitoy ti mangpapatay iti igges nga agkaan iti ramut dagiti mais.—DIE WELT, ALEMANIA.

Naretrato a Higante a Pusit

Iti asideg ti Bonin Islands, iti abagatan ti Japan, adda sibibiag a higante a pusit a naretrato dagiti sientista iti damo a gundaway iti gagangay a pagnanaedanna. Inappananda iti babassit a naderder a lasag ti pusit ken pasayan sada nangibitin kadagiti kamera iti ngatuen dagitoy. Nagparang ti higante a pusit, manipud iti kaadalem a 900 a metro. Napattapatta nga agarup 8 a metro ti kaatiddogna.

“Ruot ti Pagtaraon Dagiti Dinosaur”

Sigun iti impadamag ti Associated Press, “naklaat dagiti sientista” idi natakuatanda a “ruot ti pagtaraon dagiti dinosaur, wenno dadakkel a reptilia nga agbibiag idi un-unana.” Natakuatanda dayta idi ineksamenda ti nasarakanda a timmangkenen nga ibleng ti sauropod, maysa a kita ti dinosaur idiay India. Apay a naklaatda? Ngamin, impagarupda idi a “sa la nagtubo dagiti ruot nabayagen kalpasan a natay dagiti dinosaur,” inlawlawag ti damag. Naipagarup met a dagiti sauropod ket “awanan iti espesial a kita ti ngipen a kasapulan a pagngalngalda kadagiti natadem a bulong dagiti ruot.” Ni Caroline Stromberg, a lider ti grupo a nakatakuat ken eksperto iti tay-ak ti panangadal kadagiti timmangkenen a tedda ti nagkauna a mulmula, kastoy ti kinunana: “Kaaduan a tattao dida pulos impagarup a mangmangan idi [dagiti sauropod] iti ruot.”

Kasano ti Panagtayab Dagiti Uyokan?

Pagaangawanda idi a napaneknekan kanon dagiti inheniero a saan a makatayab dagiti uyokan. Kasla saan nga umdas ti puersa ti napartak a panagpayakpakda tapno makatayab dagita a “nadagsen” nga insekto. Tapno maammuanda ti di mailawlawag a panagtayab dagitoy nga insekto, dagiti inheniero “in-video-da dagiti agtaytayab nga uyokan iti 6,000 nga agsasaruno a ladawan iti kada segundo,” kinuna ti New Scientist. Nadeskribir a “karkarna” ti pamay-an dagiti uyokan. “Paatras ti panagpayakpakna iti 90 a degree nga anggulo, sa agbalantik bayat nga agsubli—230 a daras iti kada segundo. . . . Kasla paligpalig met nga agrikrikus,” inlawlawag ti maysa a kameng ti grupo a nagsukisok. Dagiti natakuatanda ket mabalin a makatulong kadagiti inheniero tapno mabaliwanda ti disenio dagiti paligpalig ken makaaramidda kadagiti eroplano a nalaklaka nga imaniobra.

Dagiti Agkanta nga Utot

“Makapagkanta dagiti utot, ket . . . dandani kas iti kinakomplikado ti kanta dagiti tumatayab dagiti kantada para kadagiti agbalin nga asawada,” impadamag ti New Scientist. Nakasingsinggit ti adu a kanta dagiti utot isu a saan unay a mangngeg ti tao. Nalabit dayta ti makagapu a saan idi nga ammo ti tattao a makapagkanta dagita nga animal. Dagiti managsukimat idiay St. Louis, Missouri, Estados Unidos, natakuatanda a ti timek ti kalakian nga utot “ket naurnos iti agsasaruno a nota a mangbukel iti maysa a paset ti samiweng agraman ababa ken nakadkadlaw nga agsasaruno a nota, isu a mayanatup a madeskribir dayta a ‘kanta.’” Gapu iti dayta, naisangsangayan ti grupo dagiti utot. Dagiti balyena, dolphin, sumagmamano a paniki, ken siempre dagiti tattao ti dadduma pay a mamalia a pagaammo nga agkanta.