Ania ti Panangmatmat ti Dios ken ni Kristo Kadagiti Babbai?

KASANOTAYO a naan-anay a maawatan ti panangmatmat ni Jehova a Dios kadagiti babbai? Ti maysa a pamay-an ket babaen ti panangusigtayo iti kababalin ken kondukta ni Jesu-Kristo, “ti ladawan ti di makita a Dios” ken ti naan-anay a nangyanninaw iti panangmatmat ti Dios kadagiti bambanag. (Colosas 1:15) Ti pannakilangen ni Jesus kadagiti babbai bayat ti kaaddana ditoy daga ti mangipakita nga isu ken ti Amana a ni Jehova raraemenda dagiti babbai ken sigurado ngarud a kondenarenda ti panangirurumen a gagangay ita iti adu a pagilian.

Usigenyo, kas pagarigan, idi nakisarita ni Jesus iti maysa a babai a napan nagsakdo iti bubon. “Immay ti maysa a babai a taga Samaria tapno sumakdo iti danum,” kuna ti salaysay ti Ebanghelio ni Juan, ket “kinuna kenkuana ni Jesus: ‘Ikkannak ti inumen.’” Situtulok a nakisarita ni Jesus iti dayta a Samaritana iti publiko a lugar, nupay kaaduan a Judio ket saan a makilanglangen kadagiti Samaritano. Sigun iti The International Standard Bible Encyclopedia, minatmatan dagiti Judio a ti “pannakisarita iti maysa a babai iti publiko ket nangnangruna a nakababain.” Ngem ni Jesus trinatona dagiti babbai buyogen ti panagraem ken pannakaseknan ken saan a nangidumduma, aniaman ti puli dagiti tattao, lallaki man wenno babbaida. Imbes ketdi, dayta a Samaritana ti kaunaan ken direkta a nangibagaan ni Jesus nga isu ti Mesias.​—Juan 4:7-9, 25, 26.

Iti sabali a gundaway, immasideg ken Jesus ti maysa a babai a 12 a tawenen nga agsagsagaba iti nakababain ken makapakapsut a panagbulos ti dara. Idi sinagidna ni Jesus, dagus nga immimbag. “Timmaliaw ni Jesus ket, idi makitana, kinunana: ‘Bumilegka, anak; ti pammatim pinaimbagnaka.’” (Mateo 9:22) Sigun iti Mosaiko a Linteg, ti maysa a babai nga agsagsagaba iti panagbulos ti dara ket rumbeng a saan a makipulapol ken dina pulos sagiden ti sabsabali. Ngem saan nga inungtan ni Jesus dayta a babai. Imbes ketdi, siaasi a liniwliwa ken inawaganna iti “anak.” Naliwliwa ken napabileg la ketdi dayta a babai gapu iti nangngegna! Ken naragsakan la ketdi ni Jesus a nangpaimbag kenkuana!

Kalpasan ti pannakapagungar ni Jesus, ti damo a nagparanganna ket ni Maria Magdalena ken ti maysa pay kadagiti adalanna, a tinukoy ti Biblia kas “ti sabali pay a Maria.” Mabalin koma a ti damo a nagparangan ni Jesus ket da Pedro, Juan, wenno maysa kadagiti lallaki nga adalanna. Ngem imbes a kasta, pinadayawanna dagiti babbai babaen ti panangipalubosna nga isuda ti damo a makasaksi iti pannakapagungarna. Adda anghel a nangibilin kadakuada nga ipakaammoda kadagiti lallaki nga adalan ni Jesus ti maipapan iti dayta a nakaskasdaaw a pasamak. Bayat nga agdardarasda a mapan mangipadamag iti dayta, nagparang a mismo ni Jesus kadakuada sa kinunana: “Inkayo, ipadamagyo iti kakabsatko.” (Mateo 28:1, 5-10) Ni Jesus ket saan a pulos a naimpluensiaan kadagiti panangidumduma a gagangay kadagiti Judio idi kaaldawanna, a kas iti di pannakaikari dagiti babbai nga agserbi kas saksi iti pangukoman.

No kasta, imbes a tagibassiten wenno laisenna dagiti babbai iti aniaman a wagas, impakita ni Jesus a raraemen ken ap-apresiarenna ida. Ti panangranggas kadakuada ket naan-anay a maikontra iti insuro ni Jesus, ken masiguradotayo a naan-anay nga inyanninaw ti kababalinna ti panangmatmat ni Jehova nga Amana.

Dagiti Babbai nga Inaywanan ti Dios

“Saan a kas iti moderno a Makinlaud a kagimongan, awan ti wayawaya dagiti babbai iti sadinoman kadagiti nagkauna a pagilian iti aglawlaw ti Mediteraneo wenno iti Asideg a Daya. Ti panangmatmat idi ti kaaduan ket nababbaba dagiti babbai ngem kadagiti lallaki, no kasano a dagiti adipen ket nababbaba ngem kadagiti nawaya a tattao, ken no kasano a dagiti ubbing ket nababbaba ngem kadagiti natataengan. . . . Dagiti lallaki nga ubbing ket ad-adda a maipatpateg ngem kadagiti babbai, ket no dadduma, dagiti babbai a maladaga ket mabaybay-an a matay iti kannag.” Kasta ti panangdeskribir ti maysa a diksionario dagiti termino ti Biblia maipapan iti agraraira a pannakatrato dagiti babbai idi nagkauna a tiempo. Kaaduanna a mairamanda iti kategoria dagiti adipen.

Kasta ti kababalin ti kaaduan kadagidi tiempo a naisurat ti Biblia. Ngem sigun iti linteg ti Dios kas sagudayen ti Biblia, dagiti babbai ket mararaem, banag a naiduma unay iti kababalin ti adu a nagkauna a kultura.

Ti pannakaseknan ni Jehova iti pagimbagan dagiti babbai ket paneknekan ti sumagmamano a pagarigan, idi a tinulonganna dagiti babbai nga agdaydayaw kenkuana. Namindua a sinalaknibanna ti napintas nga asawa ni Abraham a ni Sara tapno saan a marames. (Genesis 12:14-20; 20:1-7) Pinaraburan ti Dios ni Lea, ti saan unay a maay-ayat nga asawa ni Jacob, babaen ti ‘pananglukatna iti aanakanna,’ tapno agpasngay iti anak a lalaki. (Genesis 29:31, 32) Idi inrisgo ti dua a managbuteng-Dios nga Israelita a mammaltot ti biagda tapno masalbar dagiti ubbing a lallaki a Hebreo manipud iti pannakaikisapda idiay Egipto, ni Jehova “impaayanna ida iti pampamilia” kas pananggunggonana kadakuada. (Exodo 1:17, 20, 21) Sinungbatanna met ti napasnek a kararag ni Anna. (1 Samuel 1:10, 20) Kasta met, saan a binaybay-an ni Jehova ti balo ti maysa a propeta idi a dagiti annakna ket alaen koman ti nakautanganna tapno agbalinda nga adipenna kas bayad kadagiti utangna. Siaayat nga inikkan ni Jehova iti pannakabalin ni propeta Eliseo tapno paaduenna ti lana dayta a balo. Iti kasta, mabayadanna ti utangna ken adda pay natda a lana agpaay iti pamiliana. Gapu iti dayta, nagtalinaed iti dennana dagiti annakna ken nataginayon ti dignidadna.​—Exodo 22:22, 23; 2 Ar-ari 4:1-7.

Naulit-ulit a kinondenar dagiti propeta ti pananggundaway ken panangranggas kadagiti babbai. Kastoy ti kinuna ni Jehova kadagiti Israelita babaen ken propeta Jeremias: “Aramidenyo ti kinahustisia ken kinalinteg, ket daydiay mataktakawan ispalenyo iti ima ti manangsaur; ket saanyo nga irurumen ti asinoman a ganggannaet nga agnanaed, awan amana nga ubing wenno balo a babai. Saanyo a ranggasan ida. Ket dikay mangibukbok iti aniaman nga awanan basol a dara iti daytoy a disso.” (Jeremias 22:2, 3) Makondenar idi dagiti nabaknang ken mannakabalin iti Israel gapu iti panangpapanawda kadagiti babbai kadagiti bukodda a balay ken panangmaltratoda kadagiti annak dagita a babbai. (Mikias 2:9) Ti Dios ti kinahustisia kondenarenna ken ibilangna a dakes ti kasta a panagsagaba a naipalak-am kadagiti babbai ken kadagiti annakda.

Ti “Makabael nga Asawa a Babai”

Ti maitutop a panangmatmat iti makabael nga asawa a babai ket dineskribir ti nagkauna a mannurat ti Proverbio. Yantangay daytoy nagpintas a panangiladawan iti akem ken saad ti asawa a babai ket nairaman iti Sao ni Jehova, masiguradotayo nga anamongan ti Dios dayta. Imbes a mairurrurumen wenno maibilang a nababbaba, ti kasta a babai ket maipatpateg, mararaem, ken mapagtalkan.

Napigsa ken nagaget nga agtrabaho ti “makabael nga asawa a babai” a nadakamat iti Proverbio kapitulo 31. Siaanep nga aramidenna ti “aniaman a pakaragsakan dagiti imana” ken ammona ti agnegosio. Nakakita iti talon ket ginatangna dayta. Nagaramid kadagiti makin-uneg a kawes ket inlakona dagita. Nangted kadagiti sinturon kadagiti agtagtagilako. Isu ket napigsa ken naganaygay. Kanayonanna, maapresiar unay ti masirib a panagsasaona ken ti naayat a kinamanangngaasina. Kas resultana, isu ket ipatpateg unay ni lakayna, dagiti annakna, ken kangrunaan iti amin, ni Jehova.

Iti aniaman a pamay-an, dagiti babbai ket saan a rumbeng nga irurumen, gundawayan, maltratuen wenno abusuen dagiti lallaki. Imbes ketdi, ti asawa a babai ket rumbeng nga agbalin a naragsak ken makabael a “katulongan” ni lakayna.​—Genesis 2:18.

Padayawanyo Ida

Idi nagsurat kadagiti Kristiano nga assawa a lallaki maipapan iti panangtratoda kadagiti assawada, ti napaltiingan a mannurat a ni Pedro indagadagna kadakuada a tuladenda dagiti galad ni Jehova ken ni Jesu-Kristo. Insuratna a dagiti ‘assawa a lallaki, itultuloyda nga itudingan iti dayaw’ dagiti assawada. (1 Pedro 3:7) Ti panangituding iti dayaw iti maysa a tao kaipapananna ti panangipakita iti kasta unay a panangipateg ken panagraem kenkuana. Gapuna, ti maysa a lalaki a mangpadayaw iti asawana saanna a pabainan, tagibassiten, wenno ranggasan ni baketna. Imbes ketdi, ipakitana babaen iti sasao ken aramidna​—iti man publiko ken iti pribado—​nga ipatpateg ken ay-ayatenna ti asawana.

Sigurado a naragsak ti relasion ti agassawa no padayawan ti lalaki ti asawana. Usigenyo ti kapadasan da Carlos ken Cecilia. Adda idi tiempo a masansan nga agapada ken dida makapagtunos. No dadduma, dida lattan agin-innuni. Dida ammo no kasanoda a risuten dagiti parikutda. Managpudpudot ni Carlos; idinto ta manangipapilit ken natangsit ni Cecilia. Ngem idi rinugianda ti agadal iti Biblia ken iyaplikar dagiti maad-adalda, simmayaat ti relasionda. Kinuna ni Cecilia: “Nagbalbaliw ti ugalimi nga agassawa gapu kadagiti pannursuro ken ulidan ni Jesus. Nagbalinak nga ad-adda a napakumbaba ken mannakaawat. Nasursurok ti agpatulong ken Jehova babaen ti kararag, kas iti inaramid ni Jesus. Nasursuro ni Carlos ti agbalin nga ad-adda a managpasensia ken managteppel tapno mapadayawannak nga asawana, kas iti kayat ni Jehova.”

Saan a perpekto ti panagasawada, ngem iti adun a tawen, natibker latta ti relasionda. Kadagiti kallabes a tawen, naipasangoda iti dadakkel a parikut​—napukaw ni Carlos ti panggedanna ken naopera gapu iti kanser. Ngem agpapan pay kadagitoy a napagtengda, saan a kimmapuy ti singgalut ti panagasawada no di ket ad-adda a limmagda dayta.

Sipud idi nagbasol ken nagbalin nga imperpekto ti sangatauan, mamalmaltraton dagiti babbai iti adu a kultura. Mapaspasaranda ti pisikal, mental, ken seksual a pannakaabuso. Ngem saan a kasta ti inranta ni Jehova a pannakatratoda. Nalawag nga ibagbaga ti Biblia nga aniaman ti nakairuaman ti maysa a kultura, amin a babbai ket rumbeng a matrato buyogen ti dayaw ken panagraem. Kalinteganda dayta nga impaay ti Dios.

[Ladawan iti panid 4, 5]

Maysa a Samaritana

[Ladawan iti panid 4, 5]

Maysa a masakit a babai

[Ladawan iti panid 4, 5]

Ni Maria Magdalena

[Ladawan iti panid 6]

Ni Sara ket namindua a sinalakniban ni Jehova

[Ladawan iti panid 7]

Agpegpeggad idi ti relasion da Carlos ken Cecilia kas agassawa

[Ladawan iti panid 7]

Da Carlos ken Cecilia ita