Agimtuod Dagiti Agtutubo

Apay a Didak Talken Dagiti Dadakkelko?

“Kayatko koma met nga ikkandak dagiti dadakkelko iti bassit a wayawaya. Saan a gapu ta kayatko a padasen ti nailubongan a panagbiag. Kayatko laeng koma a bisitaen ti ikitko, kas pagarigan, a saan a masapul a madanagan ni Nanang nga amangan no agtalawak.”​—Sarah, 18.a

“Kanayon a salsaludsodek kadagiti dadakkelko no apay nga awan ti panagtalekda kaniak no rummuarak a kadua dagiti gagayyemko. Masansan nga ibagada: ‘Adda talekmi kenka. Ngem awan talekmi kadagiti gagayyemmo.’ Talaga a masuronak no ibagada dayta!”​—Christine, 18.

TI PANAGTALEK ket kas iti kuarta. Narigat a biroken ngem nalaka a mapukaw, ken uray kasano kaaduna, kasla saan a pulos nga umdas dayta. “Kada kayatko ti rummuar,” kuna ti 16 ti tawenna a ni Iliana, “agsasaruno ti saludsod dagiti dadakkelko no sadino ti papanak, siasino ti kakaduak, ania ti aramidenmi, ken kaano nga agawidak. Ammok a dadakkelko ida ngem marurodak no saludsodandak iti kasta!”

Mariknam kadi no dadduma a kasla awan panagtalek kenka dagiti dadakkelmo? No kasta, ania ti mabalinmo nga aramiden? Umuna, usigentayo no apay a ti panagtalek ket nabara nga isyu iti nagbaetan dagiti annak ken nagannak.

Kumarkaro a Di Pagkinnaawatan

Bigbigen ti Biblia a ti “maysa a lalaki panawannanto ti amana ken ti inana.” (Genesis 2:24) Agaplikar met dayta iti maysa a babai. Kinapudnona, maysaka man a lalaki wenno babai, ti kinaagtutubo ti mangisagana kenka iti kinaadulto, inton pumanawkan iti pagtaenganyo ken nalabit agpamiliakan.

Ngem ti panagbalin nga adulto ket saan a kas iti maysa a ruangan a mabalinmo latta ti sumrek no dumtengka iti husto nga edad. Ad-adda a mayarig dayta iti agdan, a tinukantukad nga uliem bayat ti kinaagtutubom. Ipapantayon nga adda pagdumaan ti opinionmo ken dagiti dadakkelmo bayat nga umul-ulika iti agdan. “Agtawenakon iti 20 ngem awan pay laeng ti panagtalekda kaniak,” kinuna ni Maria, a mangipagarup a saanda a talken maipapan iti panagpilina kadagiti gagayyemna. “Patien dagiti dadakkelko a diak kabaelan a liklikan ti dakes a banag. Imbagak kadakuada a naliklikakon idi, ngem awan latta ti panagtalekda kaniak!”

Kas ipakita ti komento ni Maria, ti panagtalek ket dakkel a pagsubangan dagiti agtutubo ken nagannak. Kasta kadi ti mapaspasaram iti uneg ti pamiliayo? No kasta, kasano a magun-odmo ti ad-adda a panagtalek dagiti dadakkelmo? Ken no napukawmo ti panagtalekda kenka gapu iti sumagmamano a panagkamalim, ania ti mabalinmo nga aramiden tapno mapasublim dayta?

Paneknekam a Mapagtalkanka

Nagsurat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idi umuna a siglo: “Itultuloymo a paneknekan no aniakayo.” (2 Corinto 13:5) Agpayso a saan a dagiti agtutubo ti kasasaona idi. Kaskasdi, agaplikar dagiti prinsipio kadagiti agtutubo. Ti panagtalek a maipaay kenka ket masansan a maitutop iti ipakpakitam a kinamapagtalkan. Saan a masapul nga agbalinka a perpekto. Kinapudnona, agkamalitayo amin. (Eclesiastes 7:20) Ngem kaaduanna, saan ngata a maigapu iti kababalinmo isu a didaka talken dagiti dadakkelmo?

Kas pagarigan, insurat ni Pablo: “Kayatmi ti agbiag a mapagtalkan iti amin a bambanag.” (Hebreo 13:18) Imtuodem ti bagim, ‘Ibagbagak kadi ti pudno kadagiti daddakkelko no sadino ti papanak ken no ania ti aramidek?’ Usigem ti komento ti sumagmamano nga agtutubo a masapul a mangsukimat iti bagbagida maipapan iti daytoy a banag.

Lori: “Nalimed a patpatulodak iti e-mail ti maysa a lalaki a kursonadak. Nasukalan dayta dagiti dadakkelko ket imbagada nga isardengko. Inkarik nga isardengkon, ngem diak insardeng. Nagtultuloy dayta iti makatawen. Agipatulodak iti e-mail, ket no masukalandak dagiti dadakkelko, dumawatak iti pammakawan ken ikarik a sumardengakon, ngem aramidekto manen. Idi agangay, didakon talken dagiti dadakkelko!”

Panagkunam, apay a saanen nga agtalek dagiti dadakkel ni Lori kenkuana, ket ania koma ti inaramid ni Lori idi kinasarita dagiti dadakkelna maipapan iti dayta a banag? Isuratmo ti sungbatmo iti baba.

․․․․․

Beverly: “Saan nga agtalek kaniak dagiti dadakkelko no maipapan kadagiti lallaki, ngem maawatak itan no apay. Agpapaaremak iti dua a lallaki nga in-inauna kaniak iti dua a tawen. Nakapapaut met ti pannakitungtongko kadakuada iti telepono, ket kadagiti pasken, isuda laeng ti kasarsaritak. Innala dagiti dadakkelko ti cell phone-ko iti makabulan, ket saandak a palubosan a mapan kadagiti dadduma a lugar no adda dagitoy a lallaki.”

Panagkunam, adda kadi tiempo a saan a nagtalek dagiti nagannak ni Beverly, ket ania koma ti inaramidna tapno agtalekda manen kenkuana?

․․․․․

Annette: “Idi addaak pay iti segundaria, dakami ken ti gayyemko nangyawidkami iti beer manipud iti maysa a pasken​—nupay ammomi a saan nga anamongan daytoy dagiti dadakkelmi—​ta inumenminto a pagragsakan laeng. Ti nanang ti gayyemko natakuatanna ti beer nga inyawidna, ket kalpasanna, natakuatanda met ti adda kaniak. Ngem ti kadaksan a pasetna ket idi makitak ti pannakaupay ni nanangko!”

No adingmo ni Annette, ania ti maibalakadmo kenkuana tapno agtalek manen kenkuana ni nanangyo?

․․․․․

Panangisubli iti Panagtalek

Ania ngay no kas kadagiti agtutubo a nadakamat, nakaaramidka iti pakaigapuan ti saan a panagtalek kenka dagiti dadakkelmo? Uray pay kasta, mabalbaliwam ti kasasaad ket pagtalkandakanto met laeng. Ngem kasano?

Mabalin nga agtalek kenka dagiti dadakkelmo no ipakitam a mapagtalkanka. Kas pagarigan: Maysa a tao ti immutang iti kuarta iti banko. No regular nga agbayad, agtalek ti banko kenkuana ket mabalin a pautanganto manen ti banko iti dakdakkel a gatad. Kasta met laeng iti pagtaengan. No ipakitam a mapagtalkanka​—uray kadagiti babassit a bambanag—​mabalin a talkendakanto met laeng dagiti dadakkelmo.

Naawatan dayta ni Annette idi agangay. Kunana: “No ubingka pay, saanmo a maawatan ti kinapateg ti panagbalin a mapagtalkan. Ad-adda a mapagtalkanak itan, ket ikagkagumaak a taginayonen ti panagtalek kaniak dagiti dadakkelko.” Ania ti maadalmo? Ikagumaam nga ipakita a mapagtalkanka imbes nga agreklamoka iti saan a panagtalek kenka dagiti dadakkelmo.

Kas pagarigan, mapagtalkanka kadi kadagiti banag a nailista iti baba? Markaam ti kahon a kaabay dagiti kababalin a masapul a parang-ayem.

□ Panangtungpal iti oras a panagawidko

□ Kinamanagsapsapa

□ Turposek dagiti trabahok iti balay

□ Taginayonek a nadalus ti kuartok

□ Panagusar iti telepono

□ Tungpalek dagiti karik

□ Saanak a gastador

□ Agriingak a saan a kasapulan a riingendak pay

□ Agsaoak iti pudno

□ Aminek dagiti nagkamaliak

□ Dadduma pay ․․․․․

Ikagumaam koma a paneknekan a mapagtalkanka kadagiti bambanag a minarkaam. Surotem ti balakad ti Biblia nga: “Ikkatenyo koma ti daan a personalidad a mayannurot iti sigud a dana ti kababalinyo.” (Efeso 4:22) “Ti koma Wenyo kaipapananna ti Wen.” (Santiago 5:12) “Sawenyo ti kinapudno tunggal maysa kadakayo iti padana a tao.” (Efeso 4:25) “Agtulnogkayo kadagiti nagannakyo iti amin a banag.” (Colosas 3:20) Inton agangay, ti panagrang-aymo madlawto dagiti sabsabali, agraman dagiti dadakkelmo.​—1 Timoteo 4:15.

Ngem kasano ngay no awan latta ti panagtalek dagiti dadakkelmo uray no inaramidmon ti amin a kabaelam? Apay a dika makisarita manen kadakuada. Imbes nga agreklamoka a masapul nga agtalekda koma kenka, siraraem a saludsodem kadakuada no ania ti masapul nga aramidem tapno agtalekda kenka. Silalawag nga ibagam no ania ti kalatmo maipapan iti daytoy.

Saanmo a namnamaen a dagus nga umanamong dagiti dadakkelmo. Awan duadua a namnamaenda a tungpalem dagiti karim. Ikagumaam nga ipakita a mapagtalkanka. Inton agangay, nalabit a dumakkelto ti panagtalek kenka dagiti dadakkelmo. Kasta ti napasamak ken Beverly, a nadakamat itay. Kunana: “Narigrigat ti pananggun-od iti panagtalek ngem iti panangikkat iti dayta,” sana innayon, “ad-adda nga agtalekda kaniak itan, ket maragsakanak!”

Ad-adu pay nga artikulo ti masarakan iti serye nga “Agimtuod Dagiti Agtutubo” iti Web site a www.watchtower.org/​ype

[Footnote]

UTOBEM DAGITOY

◼ Apay ngata a saan unay nga agtalek kenka dagiti dadakkelmo uray ikagkagumaan ti agbalin a mapagtalkan?

◼ Apay a nasken a kasaritam dagiti dadakkelmo no kayatmo a magun-od ti dakdakkel a panagtalekda?

[Blurb iti panid 29]

Ikagumaam a paneknekan a mapagtalkanka

[Diagram/Ladawan iti panid 28]

Ti panagbalin a mapagtalkan nga adulto ket kas iti agdan, a tinukantukad nga uliem bayat ti kinaagtutubom

[Diagram]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

KINAADULTO

KINAAGTUTUBO

KINAUBING