Narakrak a Pamilia—Ti Epekto ti Diborsio Kadagiti Agtutubo

IMPAGARUP dagiti eksperto nga umiso ti ibalbalakadda. Kadagiti nagannak a nariribuk ti panagasawada, kastoy idi ti isingsingasingda: ‘Rumbeng nga ipamaysayo ti panagbalinyo a naragsak,’ sa dagus nga inayonda: ‘Diyo pakadanagan dagiti annakyo. Mannakibagayda. Para kadakuada, nalaklakada nga ibturan ti panagdiborsio ti dadakkelda ngem ti pannakipagnaed iti di agkatunosan a nagannak!’

Nupay kasta, ti dadduma a mamalbalakad a mangiparparegta idi iti diborsio admitirenda itan a nagkamalida. ‘Ti diborsio ket gubat,’ kunkunadan. ‘Saan la a dagiti nagsina ti masaktan, uray pay dagiti annakda.’

Saan nga Agpayso a Nalaka ti Agdiborsio

Ti sumaganad ket kasla maysa a nalatak ken nakakatkatawa a pabuya iti TV: Agdiborsio ti agassawa. Ti ina ti pakaipoderan dagiti annakda. Kalpasanna, isu ket makiasawa iti balo nga addaan met iti annak. Ti di agkatunosan a pamilia ket linawas a maipasango iti nadumaduma a parikut—a marisut ti tunggal maysa kadagita iti uneg laeng ti 30 a minuto a napno iti pakpakatawa.

Nalabit nakakatkatawa ti kasta a pabuya iti TV. Ngem saan a nakakatkatawa ti aktual a panagdiborsio. Imbes ketdi, nasaem dayta a proseso. “Ti diborsio ket panagdarum,” insurat ni M. Gary Neuman iti librona nga Emotional Infidelity. “Maysa kadagiti agassawa ti agdarum. Apaman nga ikeddengmo ti makidiborsio, itultulokmon a sabali ti mangngeddeng maipapan iti anakmo, kuarta ken sanikuam, ken nalabit uray iti pagtaengam. Posible a masolbaryo dagiti problemayo iti korte, ngem mabalin met a saan. Kamaudiananna, maysa nga estranghero a maaw-awagan iti hues ti mabalin a mangngeddeng no kasano kasansan a makalangenmo ti anakyo ken no mano ti bingaymo iti kuarta ken sanikuayo. Nakalkaldaang ta saan nga eksakto a kas iti pampanunotem ti kapanunotan dayta nga estranghero.”

Masansan a ti diborsio sukatanna laeng dagiti problemam iti sabali a problema. Kinapudnona, agbaliw ti amin, manipud pagnaedan agingga iti pinansial a kasasaad—ken posible a saan a nasaysayaat dagita ngem iti dati. Ti diborsio apektaranna met dagiti annak.

Diborsio ken Dagiti Agtutubo

Ti diborsio dakes ti epektona kadagiti annak, aniaman ti edadda. Kuna ti dadduma a saan unay a maapektaran dagiti agtutubo. Irasonda a nanaknakemen dagiti agtutubo ken dandanidan pumanaw iti poder dagiti nagannakda. Nupay kasta, nakita dagiti managsirarak ti kasumbangir dayta. Natakuatanda a gapu met la kadagita a rason a dagiti agtutubo ti kakaruan a maapektaran ti diborsio.a Usigem dagiti sumaganad:

◼ Bayat nga agmatmataenganda, saan a natalged ti riknada, nalabit nakarkaro pay ngem idi ubbingda. Dika paallilaw iti managwaywayas a kababalinda—lallalo a kasapulanda ti tulong, panangiwanwan, ken pannalaknib ti nagkaykaysa ken mapangnamnamaan a pamilia.

◼ Iti mismo a tiempo ti biag a madama a sursuruenda ti panangpatanor iti manayon a pannakigayyem, ti diborsio isurona kadakuada ti saan a panamati kadagiti prinsipio a kas iti panagtalek, kinasungdo, ken ayat. Inton nataengandan, mabalin nga interamente a didan kayat ti makisinninged iti siasinoman.

◼ Nupay natural kadagiti ubbing, aniaman ti edadda, nga ibaga wenno ipakita ti sakit ti nakemda, dakdakkel ti posibilidadna nga aramiden dayta dagiti agtutubo kadagiti napeggad a pamay-an, kas iti kinadelingkuente, panagbartek, ken panagdroga.

Di kaipapanan daytoy a dagiti agtutubo a nagdiborsio ti nagannakda ket awanen ti nasayaat a masakbayanda wenno pulos a didan makapatanor iti nasinged a relasion iti siasinoman. Kabaelanda ti agballigi, nangruna no nasingedda iti ama ken inada.b Nupay kasta, minamaag a panunoten a ti diborsio, kas nalabit ibagbaga ti dadduma, ket kanayon nga ‘ad-adda a pagsayaatan dagiti annak’ wenno dayta ti mamagpatingga iti amin a panagbinnusor ti agassawa. Kinapudnona, natakuatan ti dadduma nga ad-addan a nasken a pakilangenanda ti “makaparurod” nga asawada kalpasan ti diborsio ngem idi sakbay dayta, ken ad-adda a didan maliklikan a pagsaritaan dagiti banag a naglakada a pagapaan a kas iti pinansial a suporta wenno no siasino ti pakaipoderan ti anakda. Kadagita a kasasaad, ti diborsio dina pagpatinggaen dagiti problema ti pamilia; iyakarna laeng dagita iti korte.

Ti Maikatlo a Pagpilian

Kasano ngay no nariribuk ti panagasawam ket pampanunotemon ti makidiborsio? Impakita daytoy nga artikulo dagiti nagsayaat a rason tapno dika agdarasudos. Ti diborsio ket saan a solusion ti amin a problema ti agassawa.

Ngem dimo ipapan a basta anusam lattan ti nariribuk a panagasawam. Adda pay sabali a mabalinmo nga aramiden—Apay a dimo ikagumaan a pasayaaten ti relasionyo nga agassawa? Saanmo a dagus a panunoten nga imposiblen a mapasayaat pay ti panagasawayo ken saanen a masolbar dagiti problemayo. Iyimtuodmo dagitoy iti bagim:

◼ ‘Ania dagiti galad ti asawak a nagustuak idi damo? Adda pay kadi dagita a galad, uray kaskasano?’—Proverbio 31:10, 29.

◼ ‘Mabalinko pay kadi a pasublien dagidi nariknak para kenkuana sakbay a nagkallaysakami?’—Kanta ni Solomon 2:2; 4:7.

◼ ‘Iti laksid dagiti inaramid ti asawak, ania ti mabalinko nga aramiden tapno mayaplikarko dagiti singasing nga adda iti panid 3 agingga iti 9 daytoy a magasin?’—Roma 12:18.

◼ ‘Kabaelak kadi nga ilawlawag iti asawak (sangonsango man wenno babaen iti surat) ti kayatko koma a pangpasayaat iti relasionmi?’—Job 10:1.

◼ ‘Mabalinmi kadi ti agpatulong iti nataengan a gayyem tapno makaaramidkami kadagiti realistiko a kalat a pangpasayaat iti panagasawami?’—Proverbio 27:17.

Kuna ti Biblia: “Daydiay nasaldet utobenna dagiti addangna.” (Proverbio 14:15) Agaplikar dayta a prinsipio saan la nga iti panagpili iti pakiasawaan no di ket uray iti panangusig iti aramiden no nariribuk ti relasion ti agassawa. Wen, kas nadakamat iti panid 9 daytoy a magasin, addaan met kadagiti problema uray dagiti naballigi a pamilia—ti nakaidumaanda ket ammoda a risuten dagita.

Kas panangyilustrar: Ipapanmon nga agbiaheka iti adayo. Di maliklikan nga adda dagiti mapasaram a problema iti dalan, a kas iti dakes a paniempo, nakaro a trapik, ken nabangenan a kalsada. Nalabit mayaw-awanka pay. Ania ti aramidem? Agsublikan wenno ipamuspusam ti makaabante? Idi aldaw ti kasaryo, arigna rinugiam ti panagbiahe a sigurado nga addada kakuykuyogna a problema, ta kuna ti Biblia a “dagidiay mangasawa addaandanto ti rigat iti lasagda.” (1 Corinto 7:28) Ti saludsod ket saan a no addada problema a rumsua no di ket no kasanom a sanguen dagita no rumsuada. Maipamuspusam kadi ti umabante iti laksid dagiti bangen? Uray no ti panagriknam ket awanen namnama a sumayaat pay ti relasionyo nga agassawa, ikagumaam kadi ti agpatulong?—Santiago 5:14.

Urnos ti Dios

Ti panagasawa ket urnos ti Dios a di rumbeng a tagilag-anen. (Genesis 2:24) No kasla saanmon a kabaelan dagiti problema, laglagipem dagiti punto a nailawlawag iti daytoy nga artikulo.

1. Padasem a pasublien ti ayat a nariknam idi damo.—Kanta ni Solomon 8:6.

2. Ikeddengmo no ania ti mabalinmo nga aramiden tapno sumayaat ti relasionyo nga agassawa, sa aramidem dayta.—Santiago 1:22.

3. Silalawag ngem siraraem nga ibagam iti asawam—sangonsango man wenno babaen iti surat—dagiti kayatmo koma a pangpasayaat iti relasionyo.—Job 10:1.

4. Agpatulongka. Saan a kasapulan a bukbukodam a salbaren ti relasionyo nga agassawa!

[Footnotes]

[Kahon/Ladawan iti panid 19]

‘SAYSAYAATEK ITAN’

Ipakita dagiti panagadal a dakdakkel ti posibilidad a saan nga agballigi dagiti makiasawa iti maikadua a gundaway no idilig kadagiti saan a nakidiborsio, ket nakarkaro manen dagiti nakiasawa iti maikatlo a gundaway. Iti librona nga Emotional Infidelity, impaganetget ni M. Gary Neuman ti maysa a rason iti dayta. “No agproblemaka iti damo a pannakiasawam,” insuratna, “saan nga interamente a maigapu dayta iti di nasayaat a napilim a nakiasawaan. Adda met problema iti biangmo. Inayatmo ti asawam. Nakibinnuligka iti dayta a tao tapno mapataud ti aniaman nga adda wenno awan kadakayo.” Ania ti konklusion ni Neuman? “Nasaysayaat nga iwaksim ti problema ken dimo sinaan ti asawam, imbes a makisinaka ngem agtultuloy ti problema.”

[Kahon iti panid 21]

NO MAWASWAS TI PANAGASAWAYO

Bigbigen ti Biblia a dagiti nakaro a kasasaad ket mabalin nga agresulta iti diborsio.c No kasta ti mapasamak iti pamiliayo, kasanoyo a matulongan a makibagay dagiti agtutubo nga annakyo?

Ibagayo iti anakyo ti mapaspasamak. No posible, duakayo a makisarita iti anakyo ket ipakaammoyo kenkuana a din mabalbaliwan ti desisionyo nga agdiborsio. Ipatalgedyo kenkuana a saan nga isu ti makimbasol ken dinto mapukaw ti panagayatyo a dua kenkuana.

Liklikam ti makiapa—nawaswasen ti kasamientoyo. Agkaraapa pay laeng ti dadduma a nagannak uray nabayagdan a nagdiborsio. Kas kuna ti maysa nga eksperto, “nawaswasen ti kasamientoda ngem nakaro pay la ti guranggurada ken dida makapagkinnappia.” Saan la a mapaidaman dagiti agtutubo iti nagannakda—yantangay ti la agap-apa ti ar-aramiden da nanang ken tatangda—maparegtada pay a mamagapa kadagiti nagannakda tapno masurot ti kaykayatda. Kas pagarigan, mabalin a kunaen ti maysa a barito ken nanangna: “Apay a diyo kayat a marabianak nga agawid idinto ta ipalubos met dayta ni Tatang?” Tapno laeng saan a ti “kagurgurana” ti ad-adda a dasigan ti anakna, umannugot lattan ti ina.

Bay-am nga agsao ti anakmo. Mabalin a panunoten ti agtutubo nga anakmo, ‘No saanen nga agin-innayat dagiti nagannakko, mabalin a didakto metten dungdungnguen’ wenno ‘No dagiti nagannakko linabsingda dagiti linteg, apay ketdin a diak mabalin nga aramiden dayta?’ Tapno maksayan ti panagdandanag ti anakmo ken mailinteg ti killo a panagpampanunotna, ikkam iti adu a gundaway nga agsao. Ngem laglagipem: Saankayo nga agsinnukat iti akem ket dika agpannuray iti anakmo a mangpatibker iti riknam. Anakmo isuna saan ket a maysa a pangipeksaam kadagiti problemam.

Paregtaem ti agtutubo nga anakmo a maaddaan iti nasayaat a relasion iti dati nga asawam. Ti nakidiborsioam ket saanmon nga asawa ngem isu latta ti ama wenno ina ti anakmo. Saan a nasayaat a padpadaksem isuna. Kuna ti libro a Teens in Turmoil—A Path to Change for Parents, Adolescents, and Their Families: “No dagiti nagannak usarenda dagiti annakda kas pannakaarmas kontra iti dati nga asawada, sigurado nga apitendanto ti immulada.”

Dimo baybay-an ti bagim. No dadduma, mariknam a kasla nagtupaken ti langit kenka. Ngem dika sumuko. Itultuloymo nga aramiden dagiti nasayaat a rutina. No maysaka a Kristiano, agtalinaedka nga aktibo iti panagserbim iti Dios. Iti kasta, matulonganka ken ti agtutubo nga anakmo nga agbalin a natimbeng.—Salmo 18:2; Mateo 28:19, 20; Hebreo 10:24, 25.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 20]

Ikagumaam a taginayonen ti pannakikumitmo idi nakikallaysaka

[Ladawan iti panid 21]

No agsinnublatkayo a mangaywan iti agtutubo nga anakyo, paregtaem ti anakyo nga agbalin a nasinged latta iti dati nga asawam