Ti Kabassitan a Panniki iti Lubong
● Idi 1973, ti Thai a biologo a ni Kitti Thonglongya ken ti grupona ket nakaurnong iti nasurok a 50 a di pay idi napanaganan a panniki manipud kadagiti kueba iti asideg ti dissuor ti Sai Yok iti Thailand. Sumagmamano kadagita ket impatulodna ken ni Dr. J. E. Hill iti British Museum of Natural History idiay London. Nakalkaldaang ta natay ni Kitti sakbay a naammuanna a nakadiskobre gayam iti baro a kita ti panniki. Kas pammadayaw ken Kitti, pinanaganan dayta ni Hill iti Craseonycteris thonglongyai. Kitti’s hog-nosed bat ti kadawyan a nagan dayta.
Agarup 1.25 a pulgada ti kaatiddogna ken agarup 5 a pulgada ti kaakabana no nakaukrad dagiti payakna. Gapu iti dayta, ti Kitti’s hog-nosed bat ti kabassitan pay laeng a panniki ken maysa kadagiti kabassitan a mamalia. Kinapudnona, nakabasbassit dayta nga uray la maawagan no dadduma iti alimbubuyog a panniki. Ti dadduma a pakabigbiganna ket ti agongna a kasla subsob ti baboy, ti dadakkel a lapayagna ken ti kasla limteg a pannakakalub dagiti abut ti lapayagna, agraman ti kaawan a pulos ti ipusna.
Manmano a Lugar ti Pagnanaedanda
Masarakan laeng dagitoy a panniki iti Sai Yok National Park idiay Thailand ken iti kabangibang a paspaset ti Myanmar. Kas iti adu pay a parsua, dagiti Kitti’s hog-nosed bat ket agbirok kadagiti insekto babaen iti agallangugan nga unida wenno echolocation. Gapu ta addaan iti dadakkel a payak nga at-atiddog ngem iti bagina, laklakaenna ti agampayag isu a kabaelanna a tukmaan dagiti pagtaraonna nga adda iti kakaykayuan. Kaykayat daytoy nga animal ti agapon kadagiti nabara ken nangatngato a paset dagiti apug a bato a kueba nga aduan iti pannakasiled ken addaan kadagiti nangato a pannakabobida. Nataltalged dagitoy a lugar ken naim-imeng—a napateg kadagiti babassit a mamalia a saan unay nga agbaliw ti temperatura ti bagida. Talaga a nakaskasdaaw dagiti abilidad ken nainkasigudan a sirib nga impaay ti Namarsua kadagitoy makapaamanga a babassit a parsua!—Apocalipsis 4:11.
Gapu ta manmanon dagiti Kitti’s hog-nosed bat ken saan nga adu a lugar ti pakasarakan kadagita, mabalin nga awan ti matda no saan a sumayaat ti kasasaad kadagita a lugar. Addan dagiti pamuspusan a mangsalaknib kadagita, ngem agpegpeggadda latta gapu iti pannakakalbo dagiti kabakiran, panagtroso, panagaramid kadagiti kalsada, ken turismo. Panawen laeng ti makaibaga no agtultuloy ti kaadda daytoy nagbassit a mamalia nga agpegpeggad a maungaw gapu iti iyaasak dagiti tattao iti nalaka a madadael a pagnanaedanna.
[Kahon/Ladawan iti panid 21]
TI KADAKKELAN KEN TI KABASSITAN
Adda dandani 1,000 a kakikita ti panniki, ken isuda laeng ti mamalia a makatayab. Dagiti kadakkelan a panniki (1), a maawagan flying fox, ket nasurok a 1.5 a metro ti kaatiddog ti nakaukrad a payakda ken agarup maysa a kilo ti kadagsenda. Ti met (2) Kitti’s hog-nosed bat ket agarup 5 a pulgada ti kaatiddogna ken 2 a gramo laeng ti kadagsenna.
[Picture Credit Line iti panid 21]
Dagiti ladawan: © Merlin D. Tuttle, Bat Conservation International, www.batcon.org