“Ti Kangayedan a Tumatayab iti Daga”
NADESKRIBIR ti albatross kas “ti kangayedan a tumatayab iti Daga,” ken adda nasayaat a rason no apay. Gapu ta tallo a metro ti kaatiddog dagiti payakna a nakaukrad, daytoy kadakkelan a tumatayab iti baybay ket makatayab iti nasurok a 115 a kilometro kada oras. Kasla aglulupoy ti albatross no adda iti daga, ngem makapaamanga no agam-ampayag dayta.
Kadagiti agarup 20 a natakuatanen a kita ti albatross, mapattapatta a 15 kadagita ti masarakan iti taaw a nanglikmut iti New Zealand. Ti kakaisuna a takdang a pagitloganda iti Makin-abagatan a Hemispero ket iti Taiaroa Head, a murdong ti Otago Peninsula iti South Island ti New Zealand.
Sadiay a mangrugi nga agitlog dagiti northern royal albatross no agtawenda iti 6 agingga iti 10. Agtultuloyda nga agitlog aginggat’ tungpal ti atiddog a biagda. Nasurok a 50 a tawen ti biag ti dadduma kadagitoy a tumatayab! Maysa ti iyitlog ti albatross iti kada dua a tawen, ket iti baybay ti pagyananna kabayatan ti tawen a dina panagitlog. Kadawyanna a maysa laeng ti kaparehana inggat’ tungpal biagna.
Mangrugi iti Setiembre, agtinnulong ti kalakian ken ti kabaian nga agaramid iti umokda. Sa iti Nobiembre, agitlogen ti kabaian iti agarup media kilo. Dandani 80 nga aldaw a pagsinnublatanda nga ukopan dayta agingga a mapessaan iti nasapa a paset ti Pebrero. Kalpasanna, agsinnublatda manen a mangbantay ken mangpakan iti sibongda iti iyulada a naluyak nga ikan ken pusit. Inton innem a bulanen ti sibong, mabalin nga agdagsen daytan iti 12 a kilo—adayo a nadagdagsen ngem iti nataengan nga albatross!
Kalpasan ti agarup makatawen, dagiti nagannak panawanda ti Taiaroa Head ket makatawen nga agyanda iti taaw sakbay nga agsublida manen nga agitlog. Kabayatanna, ti kimmuttong ken napuskolen ti dutdotna a sibongda ket nakasursuron a mangyukrad kadagiti payakna ken padaspadasennan ti agtayab. Pagturonganna? Iti taaw a pagnaedanna iti sumagmamano a tawen. Inton agtutubon, agsubli iti Taiaroa Head. Bayat a makumikom sadiay ti dadduma a tumatayab nga agaramid iti umok, agitlog, ken agukop, ti agtutubo nga albatross busbosenna ti panawenna nga agdalus iti dutdotna, makigantil, ken mangipannakkel iti kinalaingnan nga agtayab.
[Kahon iti panid 25]
PANAGPASIAR ITI ROYAL ALBATROSS COLONY
Sipud pay idi ubingak, pagay-ayatkon dagiti estoria maipapan iti albatross isu a magagaranak nga agpasiar iti royal albatross colony. Adda kaduak a napan sadiay iti maysa a napariir nga aldaw. Bayat nga umas-asidegkami, sinaripatpatanmi ti tangatang bareng no makakitakami iti agtaytayab nga albatross. Yaman pay ta dikam napaay. Kasta unay ti siddaawmi idi nakitamin dagitoy nga eksperto iti panagtayab.
Idi nakadanonkamin, nakikaduakami iti dadduma a turista para iti maysa nga oras a panangipasiar kadakami ti giya. Babaen kadagiti displey, model, ken video, naammuanmi a makapagbiag ti northern royal albatross uray no iti baybay laeng ti ayanna—makaturog pay bayat nga agtaptapaw iti danum! Iti man taaw wenno iti tangatang ti ayanna, talaga a nakaskasdaaw daytoy a nakaay-ayat a tumatayab—banag a panggapuantayo manen a mangpadayaw ken Jehova a Dios, daydiay ‘nangparsua iti amin a bambanag!’—Apocalipsis 4:11.
[Ladawan iti panid 24]
Agsinnublat dagiti nagannak a mangbantay ken mangpakan iti sibongda a mabalin nga agdagsen iti 12 a kilo no innem a bulannan
[Ladawan iti panid 24, 25]
Ti Taiaroa Head a pagnanaedan dagiti northern royal albatross
[Ladawan iti panid 24]
Makapagbiag ti northern royal albatross uray no iti baybay laeng ti ayanna—makaturog pay bayat nga agtaptapaw iti danum
[Picture Credit Lines iti panid 23]
Ngato: © David Wall/Alamy; baba: © Kim Westerskov/Alamy
[Picture Credit Lines iti panid 25]
Dakkel a ladawan: © davidwallphoto.com; panid 24, ngato: Tui De Roy/Roving Tortoise Photos; panid 24, baba: Impaay ni Diarmuid Toman; panid 25, agtaytayab nga albatross: © Naturfoto-Online/Wolfgang Bittmann