Kabambantayan ti Svaneti—Aduan iti Pagwanawanan a Torre

TIMMAN-AWKAMI bayat a sikakapetkami a naimbag iti biga ti atep ti 800 ti tawennan a kinabite a torre iti pagilian ti Georgia. Manipud iti ayanmi nga agarup 25 a metro ti kangatona, natannawaganmi ti adu a nadumaduma pay a kadaanan a pagwanawanan a torre iti purok ti Mestia, ti kabesera iti rehion ti Svaneti.

Makapaamanga ti buya ti nadarisdis a tanap a naaplagan iti berde a karuotan. Napalikmutan dayta iti agkakangato a bantay a dagiti alimpatokda ket naarpawan iti niebe. Naatrakarkami iti daytoy kadaanan a lugar a kaskam la agbibiag idi un-unana a panawen. Kinapudnona, dagiti nalatak a torre ti Svaneti ti rinantami a pasiaren.

Panagpasiar iti Svaneti

Idiay Zugdidi, Georgia, nga asideg iti Black Sea ti nagrubuatanmi nga agturong iti kabambantayan ti Svaneti. Naariwanas daydi nga agsapa, ket manipud sadiay, nasirpatmi dagiti nangayed ken puraw nga alimpatokna. Idi nakadanonkami iti baw-ang ti Karayan Inguri, siiinayad a tinaraigidmi dayta. Daytoy a kabakiran ket napnuan iti pako, mulmula nga azalea, laurel, ken rimmuok ti sabsabong dagiti rhododendron a kasla krema ti kolorda.

Rabiin idi nakadanon ti grupomi iti nagpintas a purok ti Becho. Masarakan dayta iti sakaanan ti makapaamanga ti kinapintasna a Bantay Ushba nga addaan iti dua a granito a pantok. Kas kadagiti simotsimot nga umarak iti silaw ti kandela, magusgustuan dagiti umuuli iti bantay ti bin-ig a yelo a pantok ti Bantay Ushba. Masansan a maawagan dayta kas ti “Matterhorn of Caucasus” gapu iti 4,710 metro a kangatona.

Tangay nabannog ken nabisinankami iti pannagnami, kinasaritami ti maysa a pastor iti dayta a lugar ket ginatangmi ti maysa a karnerona tapno pangrabiimi. Di nagbayag, kaduami dagiti managpadagus a gagayyemmi a taga-Svaneti a nangrabii iti sanguanan ti pinasgedanmi nga apuy iti nagkampuanmi. Nagustuanmi ti pangrabiimi a mtsvadi (tinuno a karne ti karnero), a pagaammo met ti adu kas shish kebab. Impanganmi dayta iti kalluto a lavash, dippit a tinapay a nailuto iti pugon a masungrodan iti kayo. Kalpasan a nangrabiikami, imminumkami iti Saperavi, di nasam-it ngem nananam a nalabaga nga arak iti Georgia.

Kabigatanna, nagturongkamin idiay Mestia. Bayat ti itatan-awmi iti torre sadiay, kas iti nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo, nakunami a maysa ti Svaneti kadagiti kapintasan a kabambantayan iti intero a lubong. Agarup 45 a kilometro manipud Mestia, masarakan ti purok ti Ushguli iti puseg ti kabambantayan. Dagiti pumurok ditoy ket agnanaed iti kangato a 2,200 a metro. Naawagan ti Ushguli kas “ti kangatuan a purok ti Europa a patinayon a mapagnanaedan.”

Tapno madanonmi daytoy a komunidad iti kabambantayan, nagnakami iti akikid ken awan matataona a dalan iti igid ti bantay. Narangkis ti sikigan dayta nga aglayon iti karayan iti baba. Idi nakadanonkamin iti Ushguli, nabang-arankami a nakakita iti di malipatan a buya—dagiti kadaanan a torre a linikmut ti agaassideg a balbalay. Iti likudan, makita ti nagdakkel a Bantay Shkhara a singangayed a naabbungotan iti nakapurpuraw a niebe sa pinagminar ti nakaas-asul a langit.

Iti kangato a 5,201 a metro, ti Bantay Shkhara ti kangatuan a bantay iti Georgia. Paset dayta ti maawagan iti Bezengi Wall, 12 a kilometro nga agsasaruno a bantay a gistay agpapada ti kangatoda. Karaman dagita iti 1,207 a kilometro a kabambantayan ti Greater Caucasus. Bin-ig a berde a tanap agraman napipintas a buya ti makitami. Ngem dagita a tanap ket narigat a madanon malaksid dagidiay napigsa ti pakinakemda wenno taga-Svaneti a mismo.

Dagiti Agnanaed Ditoy

Dagiti Svan nga agnanaed ditoy Makinngato nga Svaneti ket nagkauna a tattao nga addaan iti bukod a lenguahe. Nabayagen nga agdindinamagda kas umili a di agpapaituray iti siasinoman. Idi maika-18 a siglo, napaliiw ti maysa nga eksplorador a dagiti Svan ket “nakaipasdek iti nagsayaat a kagimongan a nangipangpangruna iti wayawaya dagiti indibidual ngem iti aniaman.”

Adda dua a makagapu a naisangsangayan ti wayawaya dagiti Svaneti. Umuna, naiputputongda gapu ta nalikmutda iti nakangatngato a kabambantayan a nangsalaknib kadakuada kadagiti rumaut. Maikadua, ti torre ti nangsalaknib iti wayawaya ti tunggal pamilia. Dayta ti nagbalin a proteksionda kadagiti kabusor ken kabangibang a purpurok a rumaut no dadduma. Pagkamanganda met dayta no agreggaay ti niebe kadagiti bantay sa maigabur kadagiti nababbaba nga estruktura.

Biag iti Torre

Naawiskami a mangpasiar iti maysa a torre ti pamilia nga Svan a naibangon pay idi maika-12 a siglo. Addaan dayta iti dua a kangrunaan a pasdek—ti torre a maawagan iti murkvam ken ti balay a kaaripingna a maawagan met iti kor. Iti umuna a kadsaaran ti kor, adda dakkel a paginuduan a mangpabara ken manglawag. Makita met a dagus ti dakkel a kayo a tugaw ti ulo ti pamilia. Isu ti mamangulo iti dakkel a pamiliana a buklen ti baketna, ti annakna a lallaki, ken ti assawada. Pagsisinnublatan idi ti babbai dagiti trabaho iti balay a kas iti panagdalus, panaggiling iti arina, panagaramid iti tinapay, panagpakan kadagiti dingnguen, ken panangsungrod iti paginuduan.

Nakabite ti nagdakkel a torre ken napalitadaan iti puraw ken nakersang. Uppat ti kadsaaranna iti ngatuen ti dua ti kadsaaranna a balay a nakayaripinganna. Manipud iti balay simrekkami iti torre ket medio naikawa dagiti matami gapu ta nalidem. Maus-usar dagiti makimbaba a kadsaaran a pagipempenan iti arina, prutas, keso, karne, arak, ken danum.

No adda emerhensia, maturog ti pamilia kadagiti makimbaba ken makintengnga a kadsaaran ti torre. Ti kangatuan a kadsaaran, a naatepan iti dalumpinas a batbato ket nairanta a pagpuestuan no adda panagranget isu nga adda babassit nga abut iti barandiliasna. Impadamag ti maysa a bimmisita idi maika-19 a siglo a yantangay “awan ti aniaman a lokal a turay a mangipatungpal iti urnos, masansan nga agusarda iti armas tapno marisut dagiti riri.” Nakasagana ngarud ti amin a mangidepensa iti bukodna a pamilia.

Iti dalanmi nga agawid, napno ti pusomi iti panagyaman ken Jehova bayat a linagipmi dagiti agkakapintas a nakitami kadagiti nakaskasdaaw a pinarsuana idiay Svaneti. Dagiti agnanaed iti torre sadiay idi un-unana ket addaan iti namnama nga agbiag iti baro a lubong ti Dios. Awanton ti makapanunot nga agibangon iti torre wenno aniaman a pagkamangan a sarikedked. Apay? Gapu ta kas iti inkari ti Biblia, dagiti tattao “pudno nga agtugawdanto, tunggal maysa iti sirok ti puon ti ubasna ken iti sirok ti kayona a higos, ket awanto ti asinoman a mamagpigerger kadakuada.”—Mikias 4:4; Roma 8:21, 22.

[Picture Credit Line iti panid 16]

Ngato: Paata Vardanashvili