Maysa nga Ultimatum iti Nagan ti Dios?

BAYAT a naiwaragawag dagiti opisial a pakaammo, mabalin a maysa daytan kadagiti di nainkalintegan a deklarasion. Paset dayta ti proklamasion a naawagan iti el Requerimiento iti Espaniol. Bayat ti maika-16 a siglo, nasken a sipipigsa nga ibasa dayta dagiti Espaniol a konkistador apaman a makasangladda kadagiti kontinente ti America a panggepda a sakupen.

Ania ti eksakto nga impakaammo dagiti konkistador kadagiti lumugar, ken apay?

Inkapilitan a Panangkomberte iti Katolisismo

Di nagbayag kalpasan a simmanglad ni Columbus kadagiti kontinente ti America idi 1492, naginnagawan ti Espania ken Portugal nga iturayan dagiti lugar a kataktakuatda. Gapu ta agpada nga ibilangda ti papa kas pannakabagi ni Kristo ditoy daga, kiniddawda a risutenna ti ririda. Imbilin ti papa a dagiti kataktakuat a lugar ket bingayen ti simbaan para iti Espania ken Portugal iti kondision a mangibaon dagita a pagilian kadagiti misionero a mangkomberte kadagiti katutubo.

Bayat a nagtultuloy ti panangsakup, inkagumaan ti ari ti Espania a pagbalinen a legal ti pananggundaway dagiti konkistador. Inkalintegan dagiti Espaniol a tangay nagtignay ti papa kas pannakabagi ti Dios idi intedna kadakuada dagiti daga, nawaya dagiti konkistador a manglimitar iti wayawaya dagiti katutubo ken mangaramid iti aniaman a kayatda kadakuada ken kadagiti sanikuada.

Nangaramid dagiti Espaniol iti dokumento a mangipakaammo kadagiti lumugar maipapan iti desision ti papa. Naikalikagum kadagiti katutubo nga awatenda ti Kristianidad ken agpaiturayda iti ari ti Espania. No sumukir dagiti lumugar, patien dagiti Espaniol a “nainkalintegan” a gubatenda ida iti nagan ti Dios.

“Di Nainkalintegan, Nagdakes, Nakababain”

Imbilin ti ari ti Espania a maibasa ti proklamasion tapno saan a makonsiensia ken tapno maikalintegan ti panangsakupna iti nadumaduma a lugar. Sakbay a mangraut dagiti konkistador, bayat nga addada pay laeng iti barko wenno no makasangladdan, ibasada ti proklamasion kadagiti lumugar a di makatarus iti lengguahe dagiti taga-Europa. No dadduma, maibasa pay ketdi dayta kadagiti kalapaw a pinanawanen dagiti napabutngan a katutubo.

Dayta a gandat nga inkapilitan a panangkomberte ket nagresulta iti masaker. Kas pagarigan, agarup 2,000 iti tribu nga Araucanian ti napapatay iti rinnupak idiay Chile idi 1550. Maipapan kadagiti di napapatay, ti konkistador a ni Pedro de Valdivia kinunana iti ari: “Dua gasut ti naputdan iti ima ken agong gapu iti isusukirda nupay namin-adun a nangibaonak kadagiti mensahero ken nangtedak kadagiti bilin [ti proklamasion] kas imbilinyo Madaydayaw nga Ari.”a

Ti pannakaibasa ti proklamasion ket mabalin a nangep-ep iti konsiensia dagiti rimmaut. Ngem bassit laeng ti naaramidan dayta iti pannakaisaknap ti relihion dagiti Espaniol. Kastoy ti insurat ti misionero a praile idi maika-16 a siglo a ni Bartolomé de las Casas a nakasaksi kadagiti epekto ti proklamasion: “Uray diak dakamaten ti nagdakes a reputasion nga imbungana iti Nakristianuan a relihion, talaga a di nainkalintegan, nagdakes, nakababain, minamauyong ken minamaag dayta a bilin!” Malmalday a kinuna ti historiador a ni Gonzalo Fernández de Oviedo a gapu iti pannakamasaker dagiti katutubo kadagiti kontinente ti America, nagdakes ti damo nga impresionda iti Kristianidad.

Ti kadi Dios ti mapabasol kadagita a kinaulpit dagiti agtuturay iti gobierno ken iti simbaan a naaramid kano iti nagan ti Dios? Kuna ti Biblia: “Adayo koma iti pudno a Dios nga agtignay a sidadangkes, ken iti Mannakabalin-amin nga agtignay a di nainkalintegan!”—Job 34:10.