INTERBIU | HANS KRISTIAN KOTLAR
Ilawlawag ti Maysa a Biotechnologist No Apay a Mamati iti Dios
Idi 1978, ti damo a nagtrabahuan ni Dr. Hans Kristian Kotlar iti scientific research ket iti Norwegian Radium Hospital. Inadalna sadiay ti maipapan iti cancer ken immune system ti tao. Iti dayta met laeng a tiempo a nagbalin nga interesado iti nagtaudan ti biag. Ininterbiu ti Agriingkayo! maipapan iti trabahona ken iti narelihiosuan a pammatina.
Apay a nagintereska iti nagtaudan ken panggep ti biag?
Katoliko ni tatangko ken Protestante ni nanangko. Nupay kasta, saan a napateg kadakuada ti relihion. Ngem bayat ti kinatin-edyerko, pinampanunotko ti panggep ti biag, ken binasak dagiti libro maipapan iti Budismo, Hinduismo, ken Islam. Indawatko pay iti Dios nga ipakaammona kaniak ti kinapudno.
Idi 1970’s, nakaskasdaaw ti panagrang-ay ti tay-ak ti molecular biology. Pinampanunotko no maipalgakna no kasano a nangrugi ti biag. Naginteresak kadagiti mekanismo iti uneg dagiti sibibiag a selula isu nga inadalko ti biotechnology. Kaaduan kadagiti propesorko ti mangibagbaga a timmaud ti biag babaen kadagiti natural a proseso, ket pinatik ida.
Apay a nagintereska iti Biblia?
Dua a Saksi ni Jehova ti simmarungkar iti balaymi. Uray no nasingpetda, di nasayaat ti panangtratok kadakuada ket imbagak a diak interesado. Nangngegnak ni baketko. “Madi ti inaramidmo, Hans Kristian,” kinunana. “Saan kadi a kayatmo a maammuan ti panggep ti biag?” Husto ni baketko ket nabainanak isu a kinamatko dagiti Saksi. Bayat ti panagsasaritami, imbagak a kayatko a maammuan no ti Biblia ket maitunos iti siensia.
Ania ti imbagada?
Impakitada kaniak ti kuna ti Biblia maipapan iti Gubuayan ti enerhia nga adda iti uniberso. Kuna ti imbasada a teksto: “Itangadyo dagiti matayo sadi ngato ket kitaenyo. Siasino ti namarsua kadagitoy a banag? . . . Gapu iti kinaruay iti dinamiko nga enerhia, kasta met a yantangay isu nakired iti pannakabalin, awan uray maysa kadakuada ti mapukpukaw.”a Naginteresak kadagita a sasao. Kasla rasonable met a ti laeng maysa nga intelihente a Gubuayan ti enerhia ti makagapu iti kinaurnos ti uniberso.
Nagbalbaliw kadi ti panangmatmatmo iti ebolusion?
In-inut a naamirisko nga awan nabileg a nasientipikuan nga ebidensia ti nadumaduma a teoria ti ebolusion. Kinapudnona, estoria laeng dagita a naimbento tapno mailawlawag a basta timmaud lattan dagiti nakaskasdaaw a disenio a makita kadagiti sibibiag a banag, kas iti immune system. Bayat nga immadu ti naadalko maipapan iti immune system, ad-adda a naamirisko ti kinakomplikado ken kinaepektibo dayta. Gapu kadagiti nasirarakko, napaneknekak a ti biag ket inaramid ti maysa nga intelihente a Namarsua.
Gapu kadagiti nasirarakko, napaneknekak a ti biag ket inaramid ti maysa nga intelihente a Namarsua
Mangibagaka man kadagiti ebidensia ti nainsiriban a pannakadisenio?
Ti immune system ket maysa a nakaskasdaaw a grupo dagiti estruktura ken mekanismo a nadisenio a mangprotektar iti bagitayo iti adu a kita ti kabusor a pakairamanan dagiti bakteria ken virus. Dagiti met mekanismo ket mabalin a magrupo iti dua nga agtinnulong a sistema. Ti umuna ti mangtignay iti panangatake kadagiti rumaut a mikrobio iti uneg ti sumagmamano nga oras. Ti maikadua met ket agresponde kalpasan iti sumagmamano nga aldaw ngem mas naan-annayas ti panangpuntiriana kadagiti kabusor. Natadem met ti memoria ti maikadua a sistema ta no agsubli ti maysa a partikular a kabusor kalpasan ti sumagmamano a tawen, nakaparpartak a mangpaksiat iti dayta. Nagsayaat unay ti panagandar ti intero a sistema ta uray la dimo madlaw a nakaptanka iti mikrobio ngem napaksiat dayta. Naisangsangayan met ti immune system ta mailasinna dagiti substansia a saan a paset ti bagi ken ti ginasut a kita ti selula a mangbukel iti bagitayo.
Ania ti mapasamak no adda mikrobio a makastrek iti bagitayo?
Dagiti mikrobio ket makastrek iti bagitayo babaen iti agong, ngiwat, paset ti bagitayo a mausar iti panagisbo, ken sugat iti kudil. No madetek ti immune system dagiti umatake a kabusor, rugiannan ti agsasaruno a reaksion a pakipasetan ti nagadu a protina. Tunggal maysa ket eksakto ti pannakadiseniona tapno maaramidna ti trabahona. Tunggal paset iti dayta nga agsasaruno a reaksion tignayenna ti sumaruno a paset a mangpapigsa iti pananglabanna iti immatake a kabusor. Nakaskasdaaw unay dayta a proseso!
Kayat kadi a sawen dayta a ti pannakaammom iti siensia pinabilegna ti pammatim iti Dios?
Wen! Ti kinapigsa ken kinasopistikado ti immune system-tayo paneknekanna nga adda masirib ken naayat a Namarsua. Pinabileg met ti siensia ti pammatik iti Biblia. Kas pagarigan, kuna kadatayo ti Proverbio 17:22 a “ti puso a narag-o nasayaat a pangagas.” Nadiskobre dagiti managsirarak a ti kasasaad ti isiptayo apektaranna ti immune system-tayo. Kas pagarigan, kumapuy ti resistensiatayo no ma-stress-tayo.
Apay nga adu kadagiti am-ammom ti di mamati iti Dios?
Agduduma ti rason. Ti dadduma ket kas kaniak idi a basta namati lattan iti naisuro kadakuada. Siguro ipagarupda a ti ebolusion ket supsuportaran ti siensia. Dadduma met ti saan unay nga interesado no kasano a nangrugi ti biag. Nakalkaldaang dayta. Panagkunak, masapul koma nga agsaludsodda.
Apay a nagbalinka a maysa kadagiti Saksi ni Jehova?
Managpadagusda ngamin ken adda pammatida iti kari ti Namarsua a nasaysayaat a masanguanan.b Dayta a pammati ket naibasar iti panagsirarak ken umiso a panagrasrason, saan nga iti sarsarita wenno pagarup.c