No Ania ti Isuro ti Uniberso Kadatayo

Naurnos ti uniberso. “Saan a naiwarawara lattan dagiti galaxy no di ket nayurnosda a kasla saput,” kuna ti maysa nga artikulo iti magasin nga Astronomy. Kasano a posible dayta? Mamati dagiti sientista a gapu dayta iti di makita a banag a maawagan iti dark matter. Ti dark matter ket ‘kasla di makita nga estruktura a mangtengtengngel kadagiti galaxy, galaxy cluster, ken galaxy supercluster tapno agtalinaedda iti posisionda.’

Kasano a nagbalin a nakaur-urnos ti uniberso? Basta latta kadin napasamak dayta nga awan ti nangyurnos? Kitaentayo ti imbaga ni Allan Sandage a mamati iti Dios ken “maysa kadagiti kalaingan ken kalatakan nga astronomer idi maika-20 a siglo.”

“Panagkunak, kasla imposible a ti kasta a kinaurnos ket basta napasamak lattan,” kunana. “Adda la ketdi nangyurnos iti dayta.”

Nadisenio ti uniberso a mangsuporta iti biag. Kitaentayo ti aw-awagan dagiti sientista a weak force. Pagtaltalinaeden dayta a puersa ti bara ti init. No nakapkapuy dayta a puersa, saan koma a nabukel ti init. Ngem no napigpigsa met, nabayag koman a napukaw ti init.

Ti weak force ket maysa laeng iti adu a puersa iti uniberso a nadisenio iti eksakto a pamay-an tapno masuportaran ti biag. Kuna ti maysa a mannurat iti siensia a ni Anil Ananthaswamy a no uray maysa laeng kadagita a puersa ti naiduma ti pannakadiseniona, “awan koma dagiti bituen, planeta, ken galaxy. Imposible koma nga adda biag.”

Ti uniberso ket addaan iti kasayaatan a lugar a pagyanan dagiti tattao. Addaan ti daga iti nasayaat nga atmospera, eksakto a kaadu ti danum, ken bulan nga eksakto ti kadakkelna a makatulong tapno saan nga agbaliw ti irig ti daga. Kuna ti National Geographic, ‘Ti panangadal iti aglawlaw ken dagiti sibibiag a banag ditoy daga ipakitana a ti laeng daga ti kakaisuna a planeta a mabalin a pagyanan dagiti tattao.’a

Kuna ti maysa a mannurat a ti solar system-tayo ket “adayo iti dadduma pay a bituen” iti galaxy-tayo. Ngem dayta ti rason a posible ti biag ditoy daga. No as-asidegtayo iti dadduma a bituen​—iti man tengnga ti galaxy-tayo wenno iti igidna​—mabalin nga agpeggad ti biagtayo gapu iti radiation. Ngem addatayo iti ibagbaga ti dadduma a sientista a paset ti galaxy a posible ti agbiag.

Base iti panagadal ti maysa a physicist a ni Paul Davies iti uniberso, imbagana: “Nagrigat a patien a ti kaaddatayo iti uniberso ket naiparna laeng wenno maysa laeng nga aksidente. . . . Adda la ketdi rason no apay nga addatayo ditoy.” Saan nga isursuro ni Davies a pinarsua ti Dios ti uniberso ken dagiti tattao, ngem ania ti makunam? Agparang a nadisenio ti uniberso ken ti daga tapno posible ti biag. Ngem saan ngata a kasta a talaga ta adda nangdisenio kadagita?